Ondernemingsstrategie

Inleiding 9

1 Wat is strategie? 13
1.1 Het begrip strategie gedefinieerd 16
1.1.1 Een strategie is een plan 16
1.1.2 Een strategie heeft betrekking op de lange termijn 17
1.1.3 De strategie heeft betrekking op de functie van de organisatie in de samenleving 18
1.1.4 De strategie geeft aan welke doelstellingen de organisatie wil bereiken 20
1.1.5 De strategie geeft aan hoe men de doelstellingen wil bereiken 21
1.1.6 Statische en dynamische opvattingen over het begrip strategie 23
1.2 Niveaus van strategieformulering 23
1.3 Het proces van strategisch management 25
Samenvatting 27

DEEL 1 Analyse 29
2 Doelstellingen 31
2.1 Ondernemingen c.q. bedrijven 33
2.2 Doelstellingen en ‘mission statements’. 34
2.3 Het belang van winst als doelstelling voor verschillende typen ondernemingen 37
2.4 Praktische problemen bij het streven naar een zo hoog mogelijke winst 42
2.5 Continuïteit van de onderneming als hoofddoelstelling 43
2.6 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 46
Samenvatting 49

3 Omgevingsanalyse 51
3.1 De algemene omgeving en de taakomgeving 53
3.2 Analyse van de bedrijfstak 57
3.2.1 De interne concurrentie 58
3.2.2 Potentiële concurrentie 65
3.2.3 Externe concurrentie 72
3.2.4 Het vijfkrachtenmodel in nieuwe bedrijfstakken 74
3.2.5 Beperkingen van het vijfkrachtenmodel 74
3.3 Analyse van de algemene omgeving 75
Samenvatting 81

4 Interne analyse 83
4.1 Disruptie van bedrijfstakken 85
4.2 Verschillen in concurrentievermogen binnen een bedrijfstak 87
4.3 Factoren die het concurrentievermogen bepalen: ‘resources’ en ‘capabilities’ 88
4.4 Analyseren van resources 89
4.5 Resources die het concurrentievermogen van de onderneming kunnen bepalen 92
4.6 Dynamische vaardigheden 102
4.7 Strategische groepen 104
Samenvatting 108

DEEL 2 Strategieën voor ondernemingen die in één bedrijfstak werkzaam zijn 111
5 Concurrentiestrategieën 113
5.1 Strategie van de laagste kosten 115
5.1.1 Manieren om de kosten per eenheid product te verlagen 116
5.1.2 Voordelen van een strategie van de laagste kosten 120
5.1.3 Nadelen van een strategie van de laagste kosten 120
5.1.4 Duurzaamheid van een op kostenleiderschap gebaseerd concurrentievoordeel 120
5.2 Strategie van kwaliteitsleiderschap 121
5.2.1 Manieren om de strategie van kwaliteitsleiderschap (productdifferentiatie) te realiseren 122
5.2.2 Voordelen van een strategie van kwaliteitsleiderschap 127
5.2.3 Nadelen van een strategie van kwaliteitsleiderschap 128
5.2.4 Duurzaamheid van een op kwaliteitsleiderschap gebaseerd concurrentievoordeel 129
5.3 Vergelijking tussen een strategie van de laagste kosten en een strategie van kwaliteitsleiderschap 130
5.4 Strategische keuzes die het concurrentievoordeel bepalen 132
5.5 Verdienmodellen 137
Samenvatting 139

6 Samenwerkingsstrategieën 141
6.1 Fusies en overnames 144
6.2 Strategische allianties 145
6.2.1 Vormen van strategische allianties 146
6.2.2 Motieven voor het vormen van strategische allianties 155
6.2.3 Stabiliteit van strategische allianties 156
6.3 Kartels 159
6.4 Stilzwijgende samenwerking 161
Samenvatting 162

DEEL 3 Concernstrategie 165
7 Concernstrategie: samenstelling van de portfolio en manier van toetreden 167
7.1 Concernvoordeel 170
7.2 Samenstelling van de portfolio 176
7.3 Horizontale expansie 177
7.3.1 Voordelen van horizontale expansie 178
7.3.2 Nadelen van horizontale expansie 182
7.4 Verticale integratie 183
7.4.1 Voordelen van verticale integratie 184
7.4.2 Nadelen van verticale integratie 189
7.4.3 Gedeeltelijke verticale integratie 193
7.5 Diversificatie 194
7.5.1 Verwante en niet-verwante diversificatie 194
7.5.2 Voordelen van diversificatie 196
7.5.3 Nadelen van diversificatie 202
7.5.4 Verwante of niet-verwante diversificatie 206
7.6 Internationalisatie 207
7.6.1 Typen internationalisatiestrategie 207
7.6.2 Voordelen van internationalisatie 213
7.6.3 Nadelen van internationalisatie 217
7.7 Manier van toetreden 218
Samenvatting 222

8 Concernstructuur en concernbesturing 225
8.1 Concernstructuren 227
8.1.1 Functionele structuur 227
8.1.2 Productdivisiestructuur 229
8.1.3 Geografische divisiestructuur 231
8.1.4 Matrixstructuur 232
8.1.5 Hybride structuren 233
8.2 Keuze voor de concernstructuur 234
8.3 Taken en rollen van het hoofdkantoor 235
8.3.1 Besturingsstijlen en waardetoevoeging 235
8.3.2 Besturingsstijlen en taken 236
8.4 Keuze van een besturingsstijl 245
8.4.1 Verschil tussen de strategische en financiële besturingsstijl 245
8.4.2 Noodzaak van fit tussen besturingsstijl en kenmerken van de portfolio 246
8.4.3 Situaties waarin fit tussen besturingsstijl en portfolio ontbreekt 248
8.5 Concernkosten 250
8.5.1 Directe en indirecte concernkosten 250
8.5.2 Relatie tussen concernkosten en bijdrage van het hoofdkantoor 251
Samenvatting 252

DEEL 4 Implementatie van de strategie 255
9 Strategisch management 257
9.1 Implementatieproblemen 259
9.2 Van strategische planning naar strategisch management 261
9.3 Balanced scorecard 264
9.4 Strategie en structuur 265
9.5 Strategie en cultuur 267

Samenvatting 272
Geraadpleegde literatuur 273
Over de auteurs 277
Register 278