Prof.mr. W.H.A.C.M. Bouwens is hoogleraar sociaal recht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Meer over de auteursArbeidsovereenkomstenrecht
Gebonden Nederlands 2023 28e druk 9789013173710Samenvatting
Als professional werkzaam op het terrein van het arbeidsrecht kunt u niet zonder gedegen naslagwerk van het arbeidsovereenkomstenrecht. De 28e, geheel herziene druk van dit veelgebruikte handboek bevat een diepgaande bespreking van de bepalingen omtrent de arbeidsovereenkomst in het Burgerlijk Wetboek en andere relevante wetgeving. De uitgebreide verwijzingen naar jurisprudentie en literatuur maken verdere verdieping direct mogelijk.
De arbeidsovereenkomst vormt de juridische basis voor de meeste arbeidsrelaties en is daarmee van groot maatschappelijk belang. Wanneer u als professional geregeld in aanraking komt met arbeidsovereenkomsten en de daaruit voortvloeiende rechten en verplichtingen, dan is het essentieel de laatste ontwikkelingen in wetgeving en nationale en Europese rechtspraak in het vizier te houden. Arbeidsovereenkomstenrecht is een veelgebruikt handboek onder professionals, academici en studenten die over een compleet naslagwerk willen beschikken.
De titel beperkt zich niet tot de bepalingen betreffende de arbeidsovereenkomst in het Burgerlijk Wetboek en de daarop gebaseerde regelgeving. Ook wordt stilgestaan bij andere relevante wetgeving, zoals de Algemene verordening gegevensbescherming, de Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst, de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, de Wet arbeid en zorg, de Wet flexibel werken en de Wet melding collectief ontslag.
De uitgave wordt gekenmerkt door de diepgang van de bespreking. Alle voor de rechtspraktijk relevante vraagstukken op het terrein van het arbeidsovereenkomstenrecht worden belicht. De uitgebreide verwijzingen naar jurisprudentie en literatuur helpen u bovendien zich snel verder te verdiepen in een onderwerp.
Arbeidsovereenkomstenrecht actueel
De uitgebreide staat van dienst van Arbeidsovereenkomstenrecht als naslagwerk voor de praktijk is zichtbaar in het feit dat dit alweer de 28e editie betreft. De inhoud is volledig herzien, zodat u verzekerd bent van de actuele stand van zaken. De titel belicht de laatste ontwikkelingen in de jurisprudentie. Naast uitspraken van de Hoge Raad en het Hof van Justitie van de EU wordt hierbij ook ruim aandacht besteed aan de relevante uitspraken van lagere rechters. In deze nieuwe editie is ook essentiële nieuwe wetgeving verwerkt waar u in de praktijk mee in aanraking kunt komen, zoals de Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden en de Wet bescherming klokkenluiders.
Specificaties
Lezersrecensies
Over Rogier Duk
Inhoudsopgave
Voorwoord bij de achtentwintigste druk (2023) / XIX
INLEIDING / XXI
1 De arbeidsovereenkomst / 1
§ 1.1 De overeenkomst / 1
§ 1.2 Totstandkoming en geldigheid van de overeenkomst / 2
§ 1.3 Elementen arbeidsovereenkomst / 5
1.3.1 Arbeid / 6
1.3.2 Loon / 8
1.3.3 In dienst / 9
1.3.4 De afbakening met de overeenkomst van opdracht / 10
1.3.5 Rechtsvermoeden / 13
1.3.6 Geen geruisloze omzetting / 14
§ 1.4 Werkgever / 15
§ 1.5 De arbeidsovereenkomsten met minderjarigen / 18
§ 1.6 Arbeidsovereenkomsten met vreemdelingen / 19
§ 1.7 Bepaalde en onbepaalde tijd / 22
§ 1.8 Flexibele arbeidsrelaties / 23
1.8.1 Oproepcontracten / 24
1.8.2 Uitzendarbeid / 28
1.8.3 Payrolling / 33
1.8.4 Contracting / 36
1.8.5 Platformarbeid / 37
§ 1.9 Bijzondere arbeidsovereenkomsten / 38
1.9.1 Ambtenaren / 38
1.9.2 Bestuurders van rechtspersonen / 40
1.9.3 Geestelijk-ambtsdragers / 41
1.9.4 Handelsvertegenwoordigers / 42
1.9.5 Zeevarenden / 43
§ 1.10 Aanneming van werk / 43
§ 1.11 Opdracht / 44
§ 1.12 Samenloop met andere overeenkomsten / 44
2 Aangaan en wijzigen / 45
§ 2.1 De inhoud van de overeenkomst / 45
2.1.1 Beperking van de contractsvrijheid / 45
2.1.2 Uitdrukkelijk of stilzwijgend overeengekomen arbeidsvoorwaarden / 48
2.1.3 Gebondenheid aan cao-bepalingen / 49
§ 2.2 Vorm van de overeenkomst / 55
§ 2.3 De opgaveplicht van de werkgever / 56
§ 2.4 Wijziging van arbeidsvoorwaarden / 61
§ 2.5 Wet flexibel werken / 69
3 Handelen als goed werkgever en goed werknemer / 79
§ 3.1 Algemeen / 79
§ 3.2 Verplichting tot tewerkstelling / 82
§ 3.3 Verandering van taak, functie en voorwaarden / 85
§ 3.4 Privacy en vrije meningsuiting / 90
3.4.1 Grondrechten in het arbeidsrecht / 90
3.4.2 Bescherming van de persoonlijke levenssfeer / 92
3.4.3 Vrijheid van meningsuiting / 100
§ 3.5 Scholing / 107
3.5.1 De verplichting scholing aan te bieden / 107
3.5.2 Het studiekostenbeding / 110
4 Bepaling, berekening en vormen van loon / 113
§ 4.1 Bepaling van loon / 113
§ 4.2 Bruto- en nettoloon / 114
§ 4.3 Minimumloon / 116
§ 4.4 Naar tijdruimte en niet naar tijdruimte vastgesteld loon / 122
§ 4.5 Winstaandeel en provisie / 122
§ 4.6 Geoorloofde loonvormen / 124
§ 4.7 Dienstwoning / 125
5 Verschuldigdheid van loon / 127
§ 5.1 Tijd waarover loon verschuldigd is / 127
§ 5.2 Loon indien niet wordt gewerkt / 127
5.2.1 Algemeen / 127
5.2.2 Risicoregeling / 129
5.2.3 Bereidheid om de overeengekomen arbeid te verrichten / 133
5.2.4 Het door te betalen loon / 138
5.2.5 Afwijkingen en uitzonderingen / 139
§ 5.3 Verschuldigdheid van loon na vernietiging van de opzegging / 142
§ 5.4 De matigingsbevoegdheid van de rechter / 144
§ 5.5 Oproeparbeid / 147
§ 5.6 Overige gevallen / 153
6 Loon bij ziekte / 155
§ 6.1 Inleiding / 155
§ 6.2 Arbeidsongeschiktheid wegens ziekte, zwangerschap of bevalling / 156
§ 6.3 Geen recht op loon / 159
§ 6.4 De duur van de loondoorbetalingsplicht / 165
§ 6.5 Hoogte van het door te betalen loon / 171
§ 6.6 Controlevoorschriften / 175
§ 6.7 Re-integratieverplichtingen / 176
§ 6.8 De vordering in rechte / 180
§ 6.9 Regres / 183
7 Betaling van loon / 185
§ 7.1 Wie kan worden aangesproken tot betaling / 185
§ 7.2 Wijze van voldoening / 188
7.2.1 Voldoening van het in geld vastgestelde loon / 188
7.2.2 Voldoening van het anders dan in geld vastgestelde loon / 189
7.2.3 Verrekening / 189
§ 7.3 Plaats van voldoening / 191
§ 7.4 Het tijdstip van voldoening / 192
7.4.1 Algemeen / 192
7.4.2 Het naar tijdruimte vastgestelde loon / 192
7.4.3 Het niet naar tijdruimte vastgestelde loon / 193
7.4.4 Loon afhankelijk van gegevens uit boeken of bescheiden van de werkgever / 194
7.4.5 Verhoging bij niet-tijdige betaling / 194
§ 7.5 De salarisspecificatie / 197
§ 7.6 Preferentie / 197
§ 7.7 Betaling aan anderen dan de werknemer / 198
7.7.1 Betaling aan derden / 198
7.7.2 Loonbeslag / 199
§ 7.8 Verjaring en rechtsverwerking / 201
§ 7.9 De vordering tot loonbetaling in kort geding / 203
8 Besteding van het loon / 207
§ 8.1 Inhouding op het loon; bestedingsbedingen / 207
§ 8.2 Uitzonderingen; fondsen en spaarregelingen / 209
§ 8.3 Sanctie / 210
9 Overwerk / 213
§ 9.1 Plicht tot overwerk / 213
§ 9.2 Vergoeding van overwerk / 215
10 Vakantie en verlof / 219
§ 10.1 De vakantieregeling / 219
§ 10.2 Opbouw van vakantierechten / 221
§ 10.3 Effectuering van de aanspraak / 223
§ 10.4 Vakantiedagen / 227
§ 10.5 Recht op loon / 229
§ 10.6 Niet verleende vakantie / 231
§ 10.7 Verval en verjaring / 233
§ 10.8 Vakantiebijslag / 236
§ 10.9 Politiek verlof / 238
§ 10.10 Zwangerschaps- en bevallingsverlof / 239
§ 10.11 Adoptie- en pleegzorgverlof / 242
§ 10.12 Kort verzuim- en geboorteverlof / 243
§ 10.13 Kort- en langdurend zorgverlof / 247
§ 10.14 Ouderschapsverlof / 251
§ 10.15 Behoud van rechten en bescherming tegen benadeling / 256
11 Gelijke behandeling / 259
§ 11.1 Het wettelijk kader / 259
11.1.1 Het Unierecht / 259
11.1.2 Nationale regelingen inzake gelijke behandeling bij de arbeid / 262
11.1.3 Andere relevante bepalingen / 263
11.1.4 Plan van behandeling / 265
§ 11.2 Direct en indirect onderscheid / 265
§ 11.3 Objectieve rechtvaardigingsgronden / 269
§ 11.4 Sanctionering / 272
§ 11.5 Bewijslast / 274
§ 11.6 Onderscheid op grond van geslacht / 276
11.6.1 De verbodsbepalingen van art. 646 en de WGBMV / 276
11.6.2 Uitzonderingen op het verbod van art. 646 / 280
§ 11.7 Onderscheid op grond van een verschil in arbeidsduur / 282
§ 11.8 Onderscheid op grond van het tijdelijke karakter van de arbeidsovereenkomst / 284
§ 11.9 De Algemene wet gelijke behandeling / 286
§ 11.10 Onderscheid op grond van handicap of chronische ziekte / 289
§ 11.11 Onderscheid op grond van leeftijd / 293
§ 11.12 College voor de Rechten van de Mens / 298
12 Disciplinaire maatregelen / 301
§ 12.1 Tuchtrecht en arbeidsovereenkomst / 301
§ 12.2 Grondslag van disciplinaire maatregelen / 302
§ 12.3 Schorsing / 304
12.3.1 Ordemaatregel of disciplinaire maatregel / 304
12.3.2 Verschuldigdheid van loon / 306
§ 12.4 Het boetebeding / 306
12.4.1 Geldigheidsvereisten / 306
12.4.2 Oplegging van de boete / 309
12.4.3 Boete en schadevergoeding / 309
13 Het concurrentiebeding / 311
§ 13.1 Aard en geldigheid van het beding / 311
§ 13.2 Arbeidsovereenkomst en concurrentiebeding / 315
§ 13.3 Geen beroep mogelijk op concurrentiebeding / 319
§ 13.4 Vernietiging door de rechter / 320
13.4.1 Gronden voor gehele of gedeeltelijke vernietiging / 320
13.4.2 Procedure bij vernietiging / 322
§ 13.5 Vergoeding / 323
§ 13.6 Vergoeding van schade en boete bij niet-nakoming / 324
§ 13.7 Nakoming en schadevergoeding / 326
§ 13.8 Onbehoorlijke concurrentie / 327
14 Nevenwerkzaamheden / 329
§ 14.1 Beperking van nevenarbeid / 329
§ 14.2 Benadelingsverbod / 333
15 Het getuigschrift / 335
§ 15.1 Inhoud getuigschrift / 335
§ 15.2 Vordering afgifte getuigschrift / 336
§ 15.3 Schadevergoeding / 336
§ 15.4 Andere inlichtingen / 337
16 Zorgplicht en aansprakelijkheid van de werkgever / 339
§ 16.1 Inleiding / 339
§ 16.2 De zorgplicht van de werkgever / 340
§ 16.3 Aansprakelijkheid / 347
§ 16.4 Gevaarlijke stoffen / 350
§ 16.5 Stelplicht en bewijslast / 352
§ 16.6 Aard en omvang van de schadevergoeding / 356
§ 16.7 De aansprakelijkheid van de werkgever jegens anderen dan de eigen werknemer / 357
§ 16.8 Aansprakelijkheid van de werkgever buiten art. 658 / 359
§ 16.9 Verjaring / 365
17 Bijzondere verplichtingen van de werknemer / 369
§ 17.1 Algemeen / 369
§ 17.2 Het verrichten van de overeengekomen arbeid / 369
§ 17.3 Het opvolgen van voorschriften / 370
§ 17.4 Het vergoeden van schade / 371
17.4.1 Schade van de werkgever / 371
17.4.2 Schade van derden / 378
18 Overgang van een onderneming / 381
§ 18.1 Inleiding / 381
§ 18.2 Overgang / 383
§ 18.3 Gevolgen van de overgang / 390
§ 18.4 Informatieplicht / 403
§ 18.5 Insolventie / 404
19 Hoofdlijnen en systematiek van het ontslagrecht / 409
§ 19.1 Inleiding / 409
§ 19.2 Historische ontwikkelingen / 409
§ 19.3 Hoofdlijnen van het geldende ontslagrecht / 415
§ 19.4 Redelijke grond / 417
§ 19.5 Herplaatsing / 420
§ 19.6 De preventieve ontslagtoets / 427
19.6.1 Algemeen / 427
19.6.2 Uitzonderingen op de preventieve ontslagtoets / 428
§ 19.7 Sanctionering / 432
20 Opzegging van de arbeidsovereenkomst / 435
§ 20.1 Opzegging algemeen / 435
§ 20.2 De rechtshandeling van opzegging / 435
§ 20.3 Beperken van de bevoegdheid tot opzegging / 439
§ 20.4 Wijze van opzegging / 440
§ 20.5 Verplichte opgave van reden / 441
21 De opzegverboden / 443
§ 21.1 Inleiding / 443
§ 21.2 Arbeidsongeschiktheid wegens ziekte / 445
§ 21.3 Zwangerschap en een bepaalde periode daarna / 449
§ 21.4 Militaire dienst / 450
§ 21.5 Lidmaatschap van bepaalde medezeggenschapsorganen / 450
§ 21.6 Kandidaat-leden en voormalig leden van medezeggenschapsorganen en bepaalde functionarissen / 451
§ 21.7 Lidmaatschap van de vakbond of vakbondsactiviteiten / 452
§ 21.8 Politiek verlof / 452
§ 21.9 Het geldend maken van het recht op verlof / 453
§ 21.10 Overgang van een onderneming / 454
§ 21.11 Weigering in te stemmen met zondagsarbeid / 455
§ 21.12 Het geldend maken van rechten betreffende transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden / 456
§ 21.13 Uitzonderingen en afwijkingen / 457
22 Opzegging met toestemming UWV / 463
§ 22.1 Inleiding / 463
§ 22.2 Bedrijfseconomische ontslagen: algemeen / 463
§ 22.3 Selectie: afspiegeling / 467
§ 22.4 Andere selectiecriteria / 472
§ 22.5 Ontslagcommissies / 474
§ 22.6 De wederindienstnemingsvoorwaarde / 475
§ 22.7 Collectief ontslag / 477
§ 22.8 Ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid / 480
§ 22.9 Opzegverboden / 482
§ 22.10 Toestemming voor zover rechtens vereist / 482
§ 22.11 De procedure / 483
§ 22.12 Beroep op de rechter / 486
23 Regelmatige en onregelmatige opzegging / 491
§ 23.1 Algemeen / 491
§ 23.2 Termijn van opzegging / 491
§ 23.3 Berekening duur / 494
§ 23.4 De dag waartegen kan worden opgezegd / 495
§ 23.5 Opzegging van langdurige overeenkomsten / 496
§ 23.6 Opzegtermijnen bij insolventie van de werkgever / 496
§ 23.7 De vergoeding bij onregelmatige opzegging / 497
24 Ontbinding door de rechter / 503
§ 24.1 Inleiding / 503
§ 24.2 Vervallen van arbeidsplaatsen en langdurige arbeidsongeschiktheid / 504
§ 24.3 Regelmatig ziekteverzuim / 506
§ 24.4 Disfunctioneren / 507
§ 24.5 Verwijtbaar handelen / 511
§ 24.6 Ernstig gewetensbezwaar / 514
§ 24.7 Verstoorde arbeidsverhouding / 515
§ 24.8 Andere omstandigheden / 518
§ 24.9 Cumulatiegrond / 520
§ 24.10 Opzegverboden / 523
§ 24.11 Gedeeltelijke ontbinding / 525
§ 24.12 Termijn / 525
§ 24.13 Ontbinding op verzoek van de werknemer / 527
§ 24.14 Intrekking van het ontbindingsverzoek / 528
§ 24.15 Ontbinding wegens tekortkoming / 529
25 De proeftijd / 533
§ 25.1 Proeftijdbedingen / 533
§ 25.2 De geldigheid van het proeftijdbeding / 534
§ 25.3 De rechtsgevolgen van het proeftijdbeding / 538
26 Beëindiging om een dringende reden / 543
§ 26.1 Inleiding / 543
§ 26.2 Onverwijld gegeven of genomen ontslag / 543
§ 26.3 Mededeling van de reden / 547
§ 26.4 Onverwijlde mededeling / 550
§ 26.5 Stelplicht en bewijslast / 550
§ 26.6 Gevolgen van de opzegging om een dringende reden / 552
27 De dringende reden / 555
§ 27.1 De wettelijke omschrijving van dringende redenen / 555
§ 27.2 Dringende reden voor de werkgever / 556
27.2.1 Verzwijgen dan wel verschaffen van onjuiste informatie bij sollicitatie / 559
27.2.2 Alcohol- en drugsgebruik / 560
27.2.3 Diefstal, fraude en andere misdrijven / 561
27.2.4 Gevaarlijk en roekeloos gedrag / 563
27.2.5 Grensoverschrijdend gedrag / 564
27.2.6 Het weigeren te voldoen aan redelijke bevelen / 567
27.2.7 Afwezigheid wegens ziekte / 569
27.2.8 Ongeoorloofd verzuim / 573
27.2.9 Veronachtzaming van andere plichten / 574
§ 27.3 Dringende redenen voor de werknemer / 577
§ 27.4 Afspraken van partijen over de dringende reden / 578
28 Einde van rechtswege / 581
§ 28.1 Inleiding / 581
§ 28.2 Opzegging van overeenkomsten voor bepaalde duur / 582
§ 28.3 Aanzegging en stilzwijgende voortzetting / 584
§ 28.4 Tussentijdse opzegging en ontbinding / 590
§ 28.5 Het wettelijk systeem bij een reeks opvolgende arbeidsovereenkomsten / 592
28.5.1 Ketenregeling / 592
28.5.2 Opvolgende werkgevers / 597
28.5.3 Afwijkingsmogelijkheden / 599
§ 28.6 Uitzendarbeid / 602
§ 28.7 De Ragetlie-regel / 604
§ 28.8 Ontbindende voorwaarde / 606
§ 28.9 Dood van de werknemer / 610
§ 28.10 Dood van de werkgever / 611
29 Beëindiging van de overeenkomst met wederzijds goedvinden / 613
§ 29.1 De overeenkomst tot beëindiging en instemming met opzegging / 613
§ 29.2 Mogelijkheden onder de Boeken 3 en 6 van het BW / 618
§ 29.3 Gevolgen van een overeenkomst tot beëindiging en van instemming met de opzegging / 623
30 Vergoedingen bij ontslag / 627
§ 30.1 Ontslagvergoedingen algemeen / 627
§ 30.2 Het recht op transitievergoeding / 627
30.2.1 Algemeen / 627
30.2.2 Gedeeltelijke transitievergoeding / 629
30.2.3 Uitsluitingen / 632
30.2.4 Slapende dienstverbanden en de compensatieregeling / 637
30.2.5 Vernietiging van de opzegging en herstel van de arbeidsovereenkomst / 642
§ 30.3 De hoogte van de transitievergoeding / 643
30.3.1 Algemeen / 643
30.3.2 Duur arbeidsovereenkomst / 644
30.3.3 Het in aanmerking te nemen loon / 647
30.3.4 De in mindering te brengen kosten / 648
§ 30.4 Voorziening bij cao of publiekrechtelijke regeling / 650
§ 30.5 Insolventie van de werkgever / 651
§ 30.6 De cumulatievergoeding / 653
§ 30.7 De billijke vergoeding: algemeen / 655
30.7.1 Opzegging / 655
30.7.2 Einde van rechtswege / 656
30.7.3 Ontbinding / 656
30.7.4 Hoger beroep en cassatie / 658
§ 30.8 Ernstig verwijtbaar gedrag van de werkgever / 658
§ 30.9 De hoogte van de billijke vergoeding / 661
§ 30.10 De (mate van) exclusiviteit en samenloop van de wettelijke vergoedingen / 669
31 Bijzonder procesrecht in ontslagzaken / 673
§ 31.1 Inleiding / 673
§ 31.2 Verzoekschriftprocedure / 674
§ 31.3 Samenhangende vorderingen / 675
§ 31.4 Vervaltermijnen / 676
§ 31.5 Bewijsrecht / 680
§ 31.6 Ontbindingen ‘pro forma’ en ‘voor zover vereist’ / 682
§ 31.7 Hoger beroep en cassatie / 686
§ 31.8 Arbitrage / 691
32 Toepasselijkheid van het Nederlandse recht / 693
§ 32.1 Algemeen; rechterlijke bevoegdheid / 693
§ 32.2 Toepasselijkheid BW / 694
32.2.1 Rome-I / 694
32.2.2 De Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie / 697
32.2.3 Coördinatieverordening sociale zekerheid / 701
§ 32.3 Toepasselijkheid minimumloon en minimumvakantiebijslag / 702
Artikelenregister / 705
Trefwoordenregister / 747
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan