Hoofdzaken vennootschapsbelasting

Voorwoord / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XIII

HOOFDSTUK 1
Geschiedenis van de winstbelastingen in Nederland / 1
1.1 De winstbelasting in Nederland in vogelvlucht / 1
1.2 De belangrijkste wijzigingen in de Wet VPB 1969 / 2

HOOFDSTUK 2
Rechtsgrondslagen voor een vennootschapsbelasting? / 5
2.1 De relatie met de inkomstenbelasting / 5
2.1.1 Het klassieke stelsel / 6
2.1.2 Het stelsel van volledige integratie / 9
2.1.3 De overige geïntegreerde stelsels / 9
2.2 Rechtsgrondslagen voor de vennootschapsbelasting / 13

HOOFDSTUK 3
De Nederlandse vennootschapsbelasting: enige invloeden en het EU-recht / 27
3.1 Inleiding / 27
3.2 Algemene aspecten van EU-recht / 29
3.2.1 Primair en secundair EU-recht / 30
3.2.2 De EU en de rechter / 31
3.3 De invloed tot nu toe van het EU-recht op de vennootschapsbelasting / 33
3.3.1 Verboden staatssteun / 33
3.3.2 De vrijheden uit het VWEU / 34
3.3.3 Richtlijnen / 35
3.3.4 De Gedragscode tegen schadelijke belastingconcurrentie / 37
3.3.5 Voorstellen voor harmonisatie van de winstbelastingen / 38
3.3.6 De discussie over belastingontwijking en fair share / 42
3.4 De toekomst van de winstbelastingen in de EU / 42
3.4.1 Harmonisatie onontkoombaar / 42
3.4.2 Waar moet het naartoe? / 44
3.4.3 Waarom gaat het daar (voorlopig althans) niet naartoe? / 45
3.4.4 Wat zijn de consequenties van uitblijvende harmonisatie? / 45

HOOFDSTUK 4
De subjectieve belastingplicht / 47
4.1 Inleiding / 47
4.2 De binnenlandse belastingplichtigen / 48
4.2.1 De onbeperkt belastingplichtigen / 51
4.2.2 De beperkt belastingplichtigen / 60
4.2.3 De subjectieve vrijstellingen / 68
4.3 De buitenlandse belastingplichtigen / 71
4.4 De afrekeningsbepalingen van art. 15c en 15d Wet VPB 1969 / 72
4.5 Wetswijzigingen per 1 januari 2025 / 73
4.5.1 Algemeen / 73
4.5.2 Een wettelijke regeling voor fiscale transparantie / 74
4.5.3 Aanpassing opsomming belastingplichtigen en subjectieve vrijstellingen / 75
4.5.4 Commanditaire vennootschappen / 78
4.5.5 Fondsen voor gemene rekening / 79
4.5.6 De kwalificatie van buitenlandse rechtsvormen / 82
4.6 Slotbeschouwing / 83

HOOFDSTUK 5
Het object van heffing / 87
5.1 Inleiding / 87
5.2 Het winstbegrip volgens art. 8 lid 1 en 2 Wet VPB 1969 / 88
5.2.1 Het onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen / 92
5.3 De invloed van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 108
5.3.1 Het systeem van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 108
5.3.2 Aandeelhouder ‘als zodanig’ / 109
5.3.3 De geschiedenis van het informeel kapitaal / 111
5.3.4 Wettelijke aanpassing van het totaalwinst- en het arm’s length-beginsel / 114
5.3.5 Aftrek van kosten in verband met de uitgifte van aandelen en opties / 117
5.3.6 De fiscale winstbepaling van de coöperatie / 118
5.4 Codificatie van het arm’s length-beginsel / 124
5.5 Doorstroomvennootschappen en art. 8c Wet VPB 1969 / 127
5.6 Winstberekening in functionele valuta / 129
5.7 Faciliteiten voor het stimuleren van innovatie / 130
5.7.1 Inleiding / 130
5.7.2 De innovatiebox / 131
5.7.3 Wenselijkheid van fiscale faciliteiten? / 133
5.8 De giftenaftrek / 134
5.9 De herinvesteringsreserve (HIR) en de regeling tegen handel in HIR-lichamen / 135
5.9.1 Inleiding / 135
5.9.2 Antimisbruikbepaling inzake toepassing van de HIR bij belangenwijziging / 136
5.10 Hybride mismatches / 137
5.10.1 Betaling aftrekbaar, corresponderende opbrengst niet belast / 138
5.10.2 Dubbele aftrek / 138
5.10.3 Documentatieverplichting / 138
5.11 Slotbeschouwing / 139

HOOFDSTUK 6
De renteaftrekbeperkingen / 143
6.1 Inleiding / 143
6.2 Verbonden personen / 144
6.3 De renteaftrekbeperkingen van art. 10a Wet VPB 1969 / 145
6.3.1 De aanleiding voor de invoering van art. 10a Wet VPB 1969 in 1997 / 145
6.3.2 art. 10a Wet VPB 1969 zoals dat vanaf 2007 luidt / 147
6.4 Langlopende onzakelijk laagrentende leningen in concernverband (art. 10b Wet
VPB 1969) / 169
6.5 De earningsstrippingregeling (art. 15b Wet VPB 1969) / 170
6.5.1 Inleiding / 170
6.5.2 De hoofdlijn van de aftrekbeperking / 170
6.5.3 Het begrip ‘gecorrigeerde winst’ / 172
6.5.4 Saldo aan renten ter zake van geldleningen / 173
6.5.5 Vooruitwenteling van niet-aftrekbaar saldo aan renten / 178
6.5.6 Vrijstellingen in de Richtlijn / 179
6.5.7 Evaluatie van de earningsstrippingregeling / 180
6.6 Alternatieven voor de fiscale behandeling van rente / 182
6.6.1 Inleiding / 182
6.6.2 Fundamentele herziening wettelijke renteaftrekbeperkingen / 182
6.6.3 Thin-capitalisation-regels / 186
6.6.4 De afgeschafte art. 13l en 15ad Wet VPB 1969 / 189
6.6.5 Defiscalisering groepsrente / 190
6.7 Slotbeschouwing / 191

HOOFDSTUK 7
De deelnemingsvrijstelling / 193
7.1 Inleiding / 193
7.2 De deelnemingsvrijstelling in vogelvlucht / 193
7.3 De rechtsgrondslag van de deelnemingsvrijstelling / 195
7.4 Wat zijn ‘voordelen uit hoofde van de deelneming’? / 197
7.4.1 Dividenden en koersresultaten / 197
7.4.2 Aan- en verkoopkosten in verband met de deelneming / 198
7.4.3 De earn-out-regeling / 201
7.4.4 Optiemogelijkheid voor sommige valutarisico’s / 204
7.4.5 Overige resultaten die verband houden met de deelneming / 205
7.5 Eisen aan de deelneming / 207
7.5.1 Minimum aandelenbezit / 207
7.5.2 De non-voorraadeis / 213
7.5.3 De regeling voor niet-kwalificerende beleggingsdeelnemingen / 214
7.5.4 Herwaarderingsregeling / 225
7.5.5 CFC-wetgeving / 226
7.5.6 Pleidooi voor één regeling voor de niet kwalificerende beleggingsdeelneming, herwaarderingsverplichting en CFC-wetgeving / 230
7.6 Verliesneming binnen de deelnemingsvrijstelling / 231
7.6.1 Uitgangspunten van de liquidatieverliesregeling / 232
7.6.2 Nadere bepalingen inzake een te nemen liquidatieverlies / 234
7.7 Sfeerovergangen rondom de deelnemingsvrijstelling / 245
7.7.1 Het verschil tussen EV en VV en de gevolgen daarvan / 245
7.7.2 De binnen concern afgewaardeerde vordering (art. 13b en art. 13ba Wet VPB 1969) / 246
7.7.3 Sfeerafbakening: compartimentering / 247
7.8 Deelneming versus vaste inrichting; de objectvrijstelling voor buitenlandse
ondernemingswinsten / 249

HOOFDSTUK 8
Fusie, splitsing en terugkeer / 253
8.1 Inleiding / 253
8.2 De bedrijfsfusie ex art. 14 lid 1 Wet VPB 1969 / 255
8.2.1 Inleiding / 255
8.2.2 De bedrijfsfusie ex art. 14 lid 1 Wet VPB 1969 / 257
8.2.3 De bedrijfsfusie ex art. 14 lid 2 Wet VPB 1969 / 267
8.3 De juridische fusie / 271
8.3.1 Inleiding / 271
8.3.2 De juridische fusie tussen NV’s en BV’s / 272
8.3.3 De juridische fusie van verenigingen en van stichtingen / 284
8.4 De juridische splitsing / 286
8.4.1 Inleiding / 286
8.4.2 De juridische splitsing met louter NV’s of BV’s als splitsende of verkrijgende rechtspersoon / 287
8.5 De terugkeer uit de BV / 294
8.5.1 De inhoud van de faciliteit / 294
8.5.2 Eisen waaraan moet worden voldaan / 295
8.5.3 De nader te stellen voorwaarden / 297
8.5.4 De terugkeerreserve / 298

HOOFDSTUK 9
Fiscale eenheid / 301
9.1 Inleiding / 301
9.2 De regeling van de fiscale eenheid in vogelvlucht / 302
9.3 De fiscale eenheid in de VPB en OB vergeleken / 305
9.4 Een nadere blik op de regeling van de fiscale eenheid / 308
9.4.1 De wettelijke eisen nader beschouwd / 308
9.4.2 Regels betreffende het aangaan van de fiscale eenheid / 320
9.4.3 Speciale regels voor tijdens het bestaan van de fiscale eenheid / 326
9.4.4 Regels betreffende het verbreken van de fiscale eenheid / 331
9.5 De Wet aanpassing fiscale eenheid / 340
9.5.1 Enkele opvallendheden bij de topmaatschappij-variant / 342
9.5.2 Enkele opvallendheden bij de tussenmaatschappij-variant / 342
9.5.3 Antimisbruikbepalingen / 343
9.6 Slotbeschouwing; De toekomst van ons fiscale-eenheidsregime / 343

HOOFDSTUK 10
De beleggingsinstellingen / 347
10.1 Inleiding / 347
10.2 De vrijgestelde beleggingsinstelling / 347
10.3 De beleggingsinstelling ex art. 28 Wet VPB 1969 / 350
10.3.1 Het regime en de voorwaarden / 351
10.3.2 De fiscale behandeling van de aandeelhouder/lichaam / 356
10.3.3 Het nulprocentvennootschapsbelastingtarief en de afdrachtvermindering dividendbelasting / 356
10.3.4 Wat is beleggen? / 357
10.3.5 De financieringstoets / 360
10.3.6 De voor uitdeling beschikbare winst / 361
10.3.7 De herbeleggingsreserve (HBR) / 363
10.3.8 Het verkrijgen van de status van beleggingsinstelling / 366
10.3.9 Het verliezen van de status van beleggingsinstelling / 367
10.4 Wijzigingen in het VBI- en FBI-regime per 1 januari 2025 / 368
10.4.1 Inleiding / 368
10.4.2 Vrijgestelde beleggingsinstelling / 368
10.4.3 Fiscale beleggingsinstelling / 369
10.5 Evaluatie van het regime voor beleggingsinstellingen / 371

HOOFDSTUK 11
Verliescompensatie / 373
11.1 Inleiding / 373
11.2 Verliesverrekeningstermijnen en temporisering / 373
11.2.1 Totaalwinst / 373
11.2.2 Verliesverrekeningstemporisering / 374
11.3 Verrekening van verliezen van houdster-en financieringsmaatschappijen / 378
11.3.1 Werking en kritiek / 378
11.3.2 Afschaffing en overgangsrecht / 379
11.3.3 Verrekeningsmogelijkheden / 379
11.4 Regels tegen handel in verlieslichamen / 381
11.4.1 Inleiding / 381
11.4.2 Wanneer toepassing van art. 20a Wet VPB 1969? / 381
11.4.3 De beperking / 383
11.4.4 Handel in lichamen met winstpotentie / 384
11.4.5 Voor bezwaar en beroep vatbare beschikking / 384
11.4.6 Overige punten / 384
11.5 Slotbeschouwing / 385

Register van aangehaalde jurisprudentie, resoluties en besluiten / 387
Trefwoordenregister / 397