Elsevier VPB almanak 2016 - Deel 1

INLEIDING
1 WAT IS NIEUW? 10
1.1 Algemeen 10
1.2 Wet- en regelgeving 10
1.3 Rechtspraak 11
1.4 Wetteksten aangiftejaar 2015 en wijzigingen in 2016 12
2 PRAKTIJKTIPS 13
2.1 Winstberekening 13
2.2 Concernaangelegenheden 14
2.3 Rondom de aanslag 14
2.4 En verder... 15
3 IN KORT BESTEK 17
3.1 Gebruik van de Almanak 17
3.2 Aangifte vennootschapsbelasting 17
3.3 Controle door de fiscus 19
3.4 Klachtenregelingen en beroepsaansprakelijkheid belastingadviseur 21
4 BELASTINGPLICHT 22
4.1 Soort belastingplicht 22
4.2 Begin van belastingplicht 23
4.3 Einde van belastingplicht 23
DE AANGIFTE
5 JAARREKENING OP FISCALE GRONDSLAGEN 25
5.1 Commerciële jaarrekening op fiscale grondslagen 25
5.2 Standard Business Reporting (SBR) 25
6 INLEIDING TOT DE AANGIFTE 2015 26
6.1 Definities 26
6.2 Begrippen en beginselen 27
6.3 Ja-neevragen over de aangifte 31
7 BALANS: DE ACTIVA 33
7.1 Inleiding 33
7.2 De belangrijkste activa 33
8 BALANS: DE PASSIVA 48
8.1 Schulden 48
8.2 Transitorische passiefposten 49
8.3 Voorzieningen 49
8.4 Passiva: pensioenverplichtingen (algemeen) 50
52
Passiva: bij pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen ondergebrachte
pensioenen
8.5
53
Passiva: invloed van toekomstige loon- en prijsstijgingen (artt. 3.26 t/m
3.28 Wet IB 2001)
8.6
8.7 Passiva: pensioenen in eigen beheer 55
8.8 Passiva: overige verplichtingen 60
8.9 Vervroegde uittreding, prepensioen en reserve uitgesteld salaris 61
9 WINST-EN-VERLIESREKENING: OPBRENGSTEN 63
9.1 Algemeen 63
9.2 Tijdstip van winstneming 63
9.3 Onderhanden werk, gereed product 63
10 WINST-EN-VERLIESREKENING: KOSTEN EN AFSCHRIJVINGEN 64
10.1 Pensioenlasten 64
10.2 Afschrijvingen: normale afschrijving 64
10.3 Afschrijvingen: willekeurige afschrijving 67
10.4 Afschrijvingen: wettelijke beperkingen 69
11 WINST-EN-VERLIESREKENING: OVERIGE BATEN EN LASTEN 72
11.1 Overige bedrijfskosten 72
11.2 Overige bedrijfskosten: niet- aftrekbare kosten en lasten 73
11.3 Overige bedrijfskosten: voorbeelden 75
78
Overige bedrijfskosten: onteigening en minnelijke verkoop ter voorkoming
van onteigening
11.4
12 BEREKENING BELASTBAAR BEDRAG 79
12.1 Vermogensvergelijking 79
12.2 Fiscaal ondernemingsvermogen einde boekjaar 79
12.3 Kapitaalterugbetalingen 79
12.4 Fiscaal ondernemingsvermogen bij begin boekjaar 82
12.5 Kapitaalstortingen 82
12.6 Informele kapitaalstortingen 84
12.7 Vermogensverschil bij vermogensvergelijking 86
12.8 Niet-aftrekbare bedragen 86
12.9 Niet-aftrekbare bedragen: voorbeelden 88
12.10 Vrijstellingen (zonder deelnemingsvrijstelling) 98
12.11 Niet of gedeeltelijk aftrekbare kosten en lasten 102
12.12 Fictieve personeelskosten van fondsenwervende instellingen 102
12.13 Bijtelling winst uit zeescheepvaart 102
12.14 Mutaties in de reserves 102
12.15 Saldo royalty’s en renten 102
12.16 Niet-aftrekbare rente 102
12.17 Innovatiebox 102
12.18 Aftrekbare giften 104
13 INVESTERINGSREGELINGEN 106
13.1 Investeringsaftrek en desinvesteringsbijtelling 106
13.2 Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek 106
13.3 Energie-investeringsaftrek 109
13.4 Milieu-investeringsaftrek 111
13.5 Desinvesteringsbijtelling 111
14 FISCALE RESERVES 113
14.1 Welke fiscale reserves zijn voor 2015 volgens de wet toegelaten? 113
113
Fiscale reserves: reserve tot gelijkmatige verdeling van kosten en lasten
(egalisatiereserve)
14.2
14.3 Fiscale reserves: herinvesteringsreserve 116
123
14.4 Fiscale reserves: bestedingsreserve (voorheen: herbestedingsreserve)
14.5 Fiscale reserves: opwaarderingsreserve 123
15 RENTEAFTREK IN DE VPB 125
15.1 Rente is aftrekbare bedrijfslast, soms activeren 125
15.2 Rente in verband met posten waarvoor aftrekbeperking geldt 125
15.3 Rente in verband met een bosbouwbedrijf 125
15.4 Lenen van aandeelhouder 125
15.5 Rente op inleggelden en deelnemerschapsleningen 126
15.6 Rente op schuldig-erkenningen en leningen in concernverband 126
15.7 Rente op een lening die onder wetsontduiking valt 128
15.8 Rente bij ‘paraplukrediet’ aan concern 128
15.9 Rente in de vorm van kapitaalsrechten 129
15.10 Rente bij zgn. doorstroomvennootschappen 129
15.11 Rente die niet is bedongen 129
15.12 Beperking aftrek bovenmatige deelnemingsrente 129
15.13 Overnameholdings 132
15.14 Rente op tier 1-kapitaal 134
16 DE ONZAKELIJKE LENING 135
16.1 Het begrip ‘onzakelijke lening’ 135
16.2 Zakelijke lening kan onzakelijk worden 135
16.3 Lening is in haar geheel zakelijk of onzakelijk 135
16.4 Niet alleen hoofdsom, ook rentebijschrijving 135
16.5 Gevolgen voor crediteur bij verlies op onzakelijke lening 136
16.6 Behandeling onzakelijke lening bij debiteur 136
16.7 Onzakelijke lening ‘opzij’ 136
16.8 Geen onzakelijke lening bij toetredende minderheidsaandeelhouder 136
16.9 Geen onzakelijke lening bij gezamenlijk project 136
16.10 Onzakelijke lening van de directeur-grootaandeelhouder 136
17 DEELNEMINGSVRIJSTELLING 137
17.1 Het begrip ‘deelnemingsvrijstelling’ 137
17.2 Het begrip ‘deelneming’ 137
17.3 Waardering van deelnemingen 139
17.4 Werkingssfeer deelnemingsvrijstelling 140
17.5 Kosten van een deelneming 145
17.6 Beleggingsdeelneming 146
17.7 Vaste inrichting 148
17.8 Verlies bij liquidatie van dochter 149
17.9 Beperking deelnemingsvrijstelling na fusie e.d. 153
17.10 Bijtelling na eerdere afwaardering 153
18 BELASTBAAR BEDRAG EN VERSCHULDIGDE BELASTING 154
18.1 Belastbaar bedrag 154
18.2 Belastbare winst 154
18.3 Belastingbedrag 154
155
Verrekening als voorheffing van reeds ingehouden dividend- en kansspelbelasting
18.4
18.5 Tarief 156
19 VERREKENING VAN VERLIEZEN 157
19.1 Verliesverrekening 157
19.2 Vaststelling verliezen 157
19.3 Vaststelling voorwaarts verrekend verlies 157
19.4 Verlies van het volgende jaar, carry-back 158
19.5 Tijdelijke wijziging verrekening verlies uit 2009, 2010 en 2011 158
19.6 Beperking carry-back voor Agaathfondsen 158
19.7 Verliesverdamping en de voorkoming daarvan 158
19.8 Verliezen van een zgn. verlies-bv en antimisbruikbepaling 159
19.9 Wijziging in de regeling tegen handel in verlies-bv’s 161
19.10 Houdsterverliezen 162
20 AFTREK ‘ELDERS BELAST’ 164
20.1 Voorkoming dubbele belasting 164
20.2 De objectvrijstelling 165
20.3 Belastingverdragen 166
20.4 Taxcreditregeling 169
DE AANSLAG
VOORLOPIGE AANSLAGEN,VOORLOPIGE TERUGGAVEN EN VOORLOPIGE VER- 172
LIESVERREKENING
21
21.1 Voorlopige aanslagen 2016 172
21.2 Voorlopige teruggaaf en voorlopige verliesverrekening 174
22 DEFINITIEVE AANSLAG 175
22.1 Aanslagregeling 175
22.2 Beginselen van behoorlijk bestuur 176
22.3 Beginselen van behoorlijke wetgeving 177
22.4 Wetsuitlegging 177
23 NAVORDERING 179
23.1 Gevallen waarin navordering mogelijk is 179
179
Ten onrechte geen dan wel te weinig belasting geheven of ten onrechte
dan wel tot een te hoog bedrag vermindering, ontheffing of teruggaaf
verleend
23.2
23.3 Navordering wegens gebleken onjuiste verrekening 182
23.4 Navordering bij kenbare fouten van de Belastingdienst 182
23.5 Boete bij navordering 183
23.6 Rechtsmiddelen 183
23.7 Gewetensgeld 183
24 HEFFINGS-, INVORDERINGS- EN BELASTINGRENTE 184
24.1 Heffingsrente is vervangen door belastingrente 184
24.2 Berekeningswijze en algemene aspecten 184
24.3 Heffingsrente 185
186
24.4 Belastingrente (voor aanslagen over 2012 (2012/2013) en volgende jaren)
24.5 Invorderingsrente 187
24.6 Bezwaar en beroep 187
25 FISCALE BOETEN 188
25.1 Inleiding 188
188
Verzuimboete wegens het niet of niet tijdig doen van aangifte vennootschapsbelasting
25.2
189
Vergrijpboete bij het opzettelijk niet, onjuist of onvolledig indienen van
aangifte vennootschapsbelasting
25.3
25.4 Vergrijpboete bij navordering van vennootschapsbelasting 189
194
Vergrijpboete bij het opzettelijk verstrekken van onjuiste of onvolledige
gegevens bij verzoek om vaststelling voorlopige aanslag
25.5
25.6 Fiscale boeten niet aftrekbaar 194
26 BEZWAAR-, BEROEP-,VERZET- EN VERZOEKSCHRIFTEN 195
26.1 Geschillen met rijksbelastingdienst en andere belastinginstanties 195
26.2 Heffing 195
26.3 Bezwaarschrift 196
26.4 Beroep bij de rechtbank 198
26.5 Hoger beroep bij gerechtshof 200
26.6 Beroep in cassatie 200
26.7 Herziening uitspraak rechter 201
26.8 Griffierecht 201
26.9 Proceskosten en andere schade 202
26.10 Invordering 203
26.11 Gewone rechter 203
27 BETALING VAN AANSLAGEN 204
27.1 Algemeen 204
27.2 Betalingstermijn 204
27.3 Betaling van de aanslag 205
27.4 Kwijtschelding van belasting 205
27.5 Verjaring van aanslagen 205
27.6 Verrekening van belasting bij fiscale eenheid 205
DE (DIRECTEUR-)AANDEELHOUDER EN ZIJN BV
28 WANNEER IN BV? 206
28.1 Verschillende gezichtspunten bij keuze 206
28.2 Overwegingen van fiscale aard 206
28.3 Aansprakelijkheid van de aandeelhouder(s) 207
28.4 Mogelijkheden voor oudedagsvoorzieningen 207
28.5 Toepasselijkheid van sociale verzekeringen 207
28.6 Continuïteit van de onderneming 207
28.7 Terugkeer uit de bv 208
29 ENIGE VENNOOTSCHAPSRECHTELIJKE ASPECTEN 209
29.1 Oprichting en structuur van bv of nv 209
29.2 Aandelen 210
29.3 Jaarrekening 211
29.4 Eenpersoons-bv of -nv 212
29.5 Bestuurdersaansprakelijkheid 213
29.6 Uitkoop en geschillen 213
29.7 Verplichtingen 213
29.8 Beursgang 214
29.9 Ontbinding lege bv of nv 214
30 OMZETTING IN BV 215
30.1 Inleiding 215
30.2 Geruisloze overgang (art. 3.65 Wet IB 2001) 216
30.3 Inbreng met afrekening 224
30.4 Omzet- en overdrachtsbelasting 228
31 FISCALE POSITIE VAN DE (DIRECTEUR-)AANDEELHOUDER 230
31.1 Positie als aandeelhouder 230
31.2 Positie als directeur 231
31.3 Concernopbouw 233
31.4 Emigratie 234
31.5 Gebruikelijk loon 234
31.6 Ziekte en/of arbeidsongeschiktheid 235
31.7 Directeur-aandeelhouder en omzetbelasting (btw) 235
31.8 Terbeschikkingstellingsregeling van art. 3.92 Wet IB 2001 235
31.9 Onvolwaardige vorderingen 237
31.10 Lucratieve belangen 237
31.11 Betaalde rente 237
31.12 Waarderingskwesties 238
32 AANMERKELIJK BELANG 239
32.1 Enkele hoofdlijnen 239
32.2 Binnenlandse en buitenlandse lichamen 240
32.3 Familieverhoudingen 241
32.4 Wanneer een aanmerkelijk belang? 241
32.5 Soortbenadering, meesleep- en meetrekregeling 243
32.6 Fictief aanmerkelijk belang 243
32.7 Voordelen uit een aanmerkelijk belang: reguliere voordelen 244
32.8 Aftrekbare kosten bij reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang 246
32.9 Voordelen uit een aanmerkelijk belang: vervreemdingsvoordelen 247
32.10 Het begrip ‘vervreemding’ 248
32.11 Het begrip ‘verkrijging’ 251
32.12 Doorschuivingsregelingen 253
32.13 Doorschuivingsregelingen bij vererving en boedelverdeling 253
32.14 Doorschuivingsregelingen bij huwelijk en schenking 255
32.15 Overige doorschuivingsregelingen 256
32.16 Betalingsregelingen 257
32.17 Verlies uit aanmerkelijk belang 257
32.18 Belastingkorting voor verlies bij einde aanmerkelijk belang 258
33 BEDRIJFSOPVOLGING 259
33.1 Aandeelhouder draagt aandelen in werk-bv over 259
33.2 Werk-bv draagt onderneming over 260
33.3 Houdster-bv draagt aandelen in werk-bv over 261
33.4 Geleidelijke overdracht 262
33.5 Overdracht aan werknemersstichting 262
34 MANAGEMENT-BV 263
34.1 Wat valt er te bereiken met een management-bv? 263
34.2 Fiscale overwegingen 263
34.3 Bestrijding door de fiscus 263
34.4 Doorbetaaldloonregeling 263
34.5 Reële vormen van de management-bv 263
34.6 Management-bv en directeur-aandeelhouder 264
34.7 Management-/houdster-bv 264
34.8 Commissaris-bv 264
34.9 Pensioen in management-bv 264
34.10 Wettelijke beperkingen inzake salaris en pensioen 264
264
34.11 Zekerheid over arbeidsrelatie voor directeur-grootaandeelhouder (dga)
35 PENSIOEN-BV 266
35.1 Toekenning van pensioenrechten 266
35.2 Pensioenstichting, pensioen-bv 266
35.3 Directiepensioenlichamen 267
35.4 Dotaties 268
35.5 Overdracht van pensioenverplichtingen 268
35.6 Toegelaten verzekeraars, afkoop 269
36 BELEGGINGS-BV 272
36.1 Inleiding 272
36.2 Gewoon belaste beleggings-bv 272
36.3 Fiscale beleggingsinstelling (fbi) 274
36.4 Vrijgestelde beleggingsinstelling (vbi) 274
36.5 Buitenlandse beleggings-bv 275
36.6 Familiestichtingen e.d. 275
37 TERUGKEER UIT DE BV 276
37.1 Redenen voor terugkeer uit de bv 276
37.2 Terugkeer zonder faciliteiten 276
37.3 Terugkeer met faciliteiten 276
CONCERNPROBLEMATIEK, NATIONAAL EN INTERNATIONAAL
38 EUROPESE ONTWIKKELINGEN 283
38.1 Algemeen 283
38.2 Europese richtlijnen 284
INHOUD
38.3 EG-arbitrageverdrag 285
38.4 Invorderingsbijstand en informatie-uitwisseling 285
38.5 Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) 285
39 TAXPLANNING, NATIONAAL EN INTERNATIONAAL 287
39.1 Het begrip ‘taxplanning’ 287
288
Bestrijdingsmethoden van de fiscus; internationale informatieverplichtingen
39.2
39.3 Rulings 290
39.4 Intercompany pricing, arm’s-lengthbeginsel 290
40 SAMENWERKING, FUSIE EN REORGANISATIE 291
40.1 Samenwerking, vennootschap onder firma e.d. 291
40.2 Aandelenfusie 292
40.3 Bedrijfsfusie en reorganisatie 295
40.4 Bedrijfsfusie en reorganisatie: gewone bedrijfsfusieregeling 295
40.5 Bedrijfsfusie en reorganisatie met ministeriële goedkeuring 297
40.6 Juridische fusie 303
40.7 Juridische fusie: gewone juridischefusieregeling 305
306
40.8 Juridische fusie: juridischefusieregeling met ministeriële goedkeuring
40.9 Juridische fusie: gevolgen voor aandeelhouders 309
40.10 Juridische fusie: overnamerente 309
41 JURIDISCHE SPLITSING 310
41.1 De begrippen ‘splitsing’ en ‘afsplitsing’ 310
41.2 Gewone juridischesplitsingsregeling 310
41.3 Juridischesplitsingsregeling met ministeriële goedkeuring 312
41.4 Gevolgen van splitsing en afsplitsing voor aandeelhouders 312
41.5 Standaardvoorwaarden 313
41.6 Juridische splitsing en overnamerente 317
42 FISCALE EENHEID 318
42.1 Inleiding 318
42.2 Het aangaan van een fiscale eenheid 320
42.3 Verbreking van de fiscale eenheid 327
42.4 Verliesverrekening 330
42.5 Voorkoming dubbele belasting 331
42.6 Diverse bepalingen 332
OVERIGE ONDERWERPEN
43 GOEDDOELINSTELLINGEN 335
43.1 Algemeen 335
43.2 Belastingplicht: vrijstellingen 336
43.3 Belastingplicht: stichtingen en verenigingen 336
43.4 Belastingplicht: goeddoelinstellingen 337
43.5 Faciliteit: bestedingsreserve (was: herbestedingsreserve) 338
43.6 Faciliteit: fictieve personeelskosten 338
43.7 Faciliteiten voor kenbaar fondsenwervende activiteiten 339
43.8 Overige faciliteiten 339
44 BELASTINGPLICHT OVERHEID 340
44.1 Waarom een nieuwe regeling? 340
44.2 Directe overheidsondernemingen 340
44.3 Indirecte overheidsondernemingen 340
44.4 Subjectieve vrijstellingen 340
44.5 Objectieve vrijstellingen en vrijwillig afzien ervan 341
44.6 Renteaftrek vervallen 342
44.7 Aandachtspunten in de praktijk 342
45 DIVIDENDBELASTING 343
45.1 Inleiding 343
45.2 Belastingplichtigen 343
45.3 Object van heffing 343
45.4 Winstuitdelingen zonder inhouding van dividendbelasting 344
45.5 Verlaagd tarief bij verdragstoepassing 345
45.6 Inhouding, aangifte en dividendnota 345
45.7 Verrekening en teruggaaf 345
45.8 Naheffing en boete 346
WETTEKSTEN
46 WETTEKSTEN VENNOOTSCHAPSBELASTING 347
46.1 Wet op de vennootschapsbelasting 1969 347
46.2 Uitvoeringsregelingen vennootschapsbelasting 398
46.2.1 Uitvoeringsbesluit vennootschapsbelasting 1971 398
399
Vrijstellingsbesluit vennootschapsbelasting [Vervallen per 1 januari
2012]
46.2.2
46.2.3Uitvoeringsbeschikking vennootschapsbelasting 1971 399
46.2.4Besluit fiscale eenheid 2003 401
46.2.5Besluit aftrekbeperking bovenmatige deelnemingsrente 412
47 WETTEKSTEN OVERIGE WETTEN 415
47.1 Wet op de dividendbelasting 1965 415
47.2 Wet inkomstenbelasting 2001 421
47.3 Invorderingswet 1990 447
48 TEKST EUROPESE RICHTLIJNEN 450
450
Europese Richtlijn: Gemeenschappelijke fiscale regeling voor fusies,
splitsingen, inbreng van activa en aandelenruil mbt. vennootschappen
48.1
uit de verschillende lidstaten voor verplaatsing van de statutaire zetel
naar een andere lidstaat
48.1.1 Bijlage: lijst van de in artikel 3, onder a), bedoelde rechtsvormen 455
48.1.2 Bijlage: lijst van de in artikel 3, onder c), bedoelde belastingen 456
456
Europese Richtlijn: Gemeenschappelijke fiscale regeling voor moedermaatschappijen
en dochterondernemingen uit verschillende lidstaten
48.2
459
Bijlage: lijst van de in artikel 2, onder a), punt i), bedoelde rechtsvormen
48.2.1
48.2.2Bijlage: lijst van de in artikel 2, onder a, punt iii), bedoelde belastingen 460
460
Europese Richtlijn: Gemeenschappelijke belastingregeling inzake uitkeringen
van interest en royalty’s tussen verbonden ondernemingen van
verschillende lidstaten
48.3
464
Bijlage: lijst van ondernemingen die onder de in artikel 3, lid 1) onder a),
punt i) bedoelde rechtsvormen vallen
48.3.1
49 NIEUWE WETGEVING VOOR 2016 465
465
Wijzigingen in de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 per
1 januari 2016
49.1
49.2 Wijzigingen in de Wet inkomstenbelasting 2001 per 1 januari 2016 471
472
49.3 Wijzigingen in de Wet op de dividendbelasting 1965 per 1 januari 2016
49.4 Wijzigingen in de Wet op de invordering 1990 per 1 januari 2016 474
HULP
50 ADRESSEN 476
50.1 Kantoren Belastingdienst 476
50.2 Ministerie van Financiën 476
50.3 Commissie Verzoekschriften en Burgerinitiatieven 476
50.4 De Nationale Ombudsman 476
50.5 Ministerie van Economische Zaken 476
50.6 Rechtbanken (belastingkamers) 476
50.7 Gerechtshoven (belastingkamers) 476
50.8 Hoge Raad der Nederlanden 477
50.9 International Bureau of Fiscal Documentation 477
50.10 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 477
50.11 BelastingTelefoon 477
50.12 Beroepsorganisaties 477
REGISTER 478