De moeizame slag om het publiek vertrouwen

Communicatie hoort in het hart van het beleidsproces. Dat is een van de belangrijkste conclusies uit het rapport ‘In dienst van de democratie’ van de Commissie Toekomst Overheidscommunicatie, beter bekend als de commissie-Wallage, dat in 2001 het licht ziet. Overheidsvoorlichting moet meer zijn dan het eenvoudig ‘zenden’ van informatie naar burgers, zo luidt het pleidooi van Jacques Wallage en de zijnen. De overheid hoort te ‘communiceren’, hoort een dialoog op te zetten met de bevolking. Dat begint met zich in te leven in de dagelijkse bekommernissen van burgers, met te luisteren naar hun opvattingen en eindigt met de vertaling daarvan in beleid dat kan rekening op vertrou­wen bij de burger. Met inzichten als deze en met hun expertise kunnen de communicatie­professionals een meerwaarde leveren aan de totstandkoming van beleid. Pas dan staat de overheidscommunicatie echt ‘in dienst van de democratie’.

De aanbevelingen van de commissie-Wallage zijn niet aan dovemans oren gericht. Het rapport inspireert de directeuren Communicatie – verenigd in de Voorlichtingsraad – om de handen ineen te slaan en gezamenlijk ‘de slag om het publiek vertrouwen’ aan te gaan.

Meer dan tien jaar gaat Jeroen Sprenger als directeur Communicatie bij het ministerie van Financiën en vicevoorzitter van de Voorlichtingsraad voorop in de strijd. In dit boek beschrijft hij van binnenuit zijn ervarin­gen

Als nieuwkomer in de overheidscommu­nicatie staat hij al snel voor de uitdaging om de communicatie rond de introductie van de euro in goede banen te leiden. Sprenger schuwt de persoonlijke noot niet, maar hij kijkt verder dan zijn eigen verantwoordelijk­heid. De turbulente ontwikkelingen op het speelveld van de overheidscommunicatie weet hij treffend te analyseren. De roep om meer transparantie, de opkomst van internet, het moeizame huwelijk tussen overheid en ICT en – last but not least – het toegenomen wantrou­wen waarmee de bevolking haar vertegen­woordigers bejegent, Sprenger onderwerpt ze stuk voor stuk aan zijn kritische blik. Het is een verslag vol hoogte- en dieptepunten dat soms herinneringen oproept aan de processie van Echternach: drie stappen vooruit, twee achteruit. Maar het boek heeft een happy end. In het slothoofdstuk maakt Sprenger de balans op van vijftien jaar overheidscommunicatie en komt tot de bemoedigende conclusie dat er aansprekende resultaten zijn geboekt.