Hoofdstuk 1: Inleiding 1
1. Aanleiding 1
1.1 De maatschappelijke aanleiding 1
1.2 De wetenschappelijke aanleiding 4
2. Vraagstelling 6
3. Afbakening, opbouw en methode 6
3.1 Afbakening 6
3.2 Opbouw 8
3.3 Methode 9
3.3.1 Europese Standaarden: Het EVRM, de jurisprudentie van YDQhet (HRM en de EU-aanbeveling 13
3.3.2 Theorieën van Strafrecht en strafprocesrecht 18
3.3.3 Empirisch onderzoek 18
Hoofdstuk 2: Begripsbepaling: de kwetsbare psychisch gestoorde verdachte in het strafproces 23
1. Inleiding 23
2. De recente geschiedenis 24
3. Begripsbepaling psychische stoornis en kwetsbaarheid 30
3.1 Psychische stoornis 30
3.2 Kwetsbaarheid 35
4. Context regelgeving in het straf(proces)recht en de Wet Bopz 41
4.1 Het straf(proces)recht 41
4.2 De Wet Bopz 42
4.3 Rol procesdeelnemers 44
5. De inhoud van de gedragsdeskundige rapportage 49
5.1 De verbanden tussen stoornis en delict 50
5.2 De toerekeningsvatbaarheid 53
6. Samenvattende analyse 56
Hoofdstuk 3: De vervolgingsbeslissing omtrent de 59
psychisch gestoorde verdachte
1. Inleiding 59
2. Regelgeving 60
2.1 Het straf(proces)recht 63
2.2 De Wet Bopz 67
2.3 De beklagprocedure bij het gerechtshof 67
3. Praktijk 70
3..1 Keuze straf(proces) recht of Wet Bopz 71
3.2 De jurisprudentie 76
3.3 Empirisch onderzoek 80
4. Europese standaarden 82
4.1 Het EVRM en het EHRM 82
4.2 De EU-aanbeveling betreffende procedurele waarborgen voor kwetsbare personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure 83
5. Samenvattende analyse 84
Hoofdstuk 4: De proces(on)bekwaamheid van de psychisch gestoorde verdachte 87
1. Inleiding 87
2. Regelgeving 88
2.1 De geschiedenis 88
2.2 De huidige wettelijke regeling 93
3. Praktijk 100
3.1 De jurisprudentie 100
3.2 De toepassing van artikel 16 Wetboek van Strafvordering 115
3.3 Empirisch onderzoek 119
4. Europese standaarden 120
4.1 Het EVRM en EHRM 120
4.2 De EU-aanbeveling betreffende procedurele waarborgen voor kwetsbare personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure 122
5. Samenvattende analyse 123
Hoofdstuk 5: De psychisch gestoorde verdachte als procespartij 127
1. Inleiding 127
2. Regelgeving 128
2.1 De geschiedenis 128
2.2 De huidige wettelijke regeling 131
3. Praktijk 134
3.1 De jurisprudentie 134
3.2 De toepassing van de artikelen 509a-d Wetboek van Strafvordering 144
3.3 Empirisch onderzoek 148
4. Europese standaarden 148
4.1 Het EVRM en EHRM 148
4.2 De EU-aanbeveling betreffende procedurele waarborgen voor kwetsbare personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure 150
5. Samenvattende analyse 151
Hoofdstuk 6: Het verhoor en de voorgeleiding van de psychisch gestoorde verdachte 155
1. Inleiding 155
2. Regelgeving 156
2.1 Raadsman bij politieverhoor en de kwetsbare verdachte 156
2.2 Auditieve registratie en audiovisuele registratie van het verhoor 165
2.3 Inverzekeringstelling, voorgeleiding, mogelijke opschorting van de voorlopige hechtenis en overplaatsing van de psychisch gestoorde verdachte 167
3. Praktijk 170
3.1 De jurisprudentie 170
3.2 Empirisch onderzoek 179
4. Europese standaarden 182
4.1 Het EVRM en EHRM 182
4.2 De EU-aanbeveling betreffende procedurele waarborgen voor kwetsbare personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure 184
5. Samenvattende analyse 187
Hoofdstuk 7: De gedragsdeskundige rapportage in het voorbereidend onderzoek 191
1. Inleiding 191
2. Regelgeving 192
2.1 Het inschakelen en de benoeming van een gedragsdeskundige 192
2.2 Soorten gedragsdeskundig onderzoek 200
2.3 Onderzoek en vraagstelling van het pro Justitia onderzoek 201
2.4 De rechtspositie van de verdachte met betrekking tot de gedragsdeskundige rapportage 203
2.5 Het verslag van de gedragsdeskundige 205
2.6 Het horen van de gedragsdeskundige door de rechter-commissaris 206
2.7 De gedragsdeskundige rapportage in het dossier 208
3. Praktijk 210
3.1 Werkwijze benoeming van een deskundige door het Openbaar Ministerie 210
3.2 De jurisprudentie 211
3.3 Empirisch onderzoek 214
4. Europese standaarden 219
4.1 Het EVRM en EHRM 219
4.2 De EU-aanbeveling betreffende procedurele waarborgen voor kwetsbare personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure 221
5. Samenvattende analyse 222
Hoofdstuk 8: De gedragsdeskundige rapportage en de psychisch gestoorde verdachte ter terechtzitting 225
1. Inleiding 225
2. Regelgeving 227
2.1 Het inschakelen gedragsdeskundig onderzoek ter terechtzitting 227
2.2 Het horen van de gedragsdeskundige ter terechtzitting 229
2.3 Aanvullende gedragsdeskundige rapportage en terugverwijzing van de zaak 233
2.4 Gebruik van de gedragsdeskundige rapportage door de rechter 234
3. Praktijk 236
3.1 De jurisprudentie 236
3.2 Empirisch onderzoek 241
4. Europese standaarden 252
4.1 Het EVRM en EHRM 252
4.2 De EU-aanbeveling betreffende procedurele waarborgen voor kwetsbare personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure 255
5. Samenvattende analyse 256
Hoofdstuk 9: Conclusie en aanbevelingen 259
1. Conclusie 260
1.1 De vervolgingsbeslissing bij de psychisch gestoorde verdachte 263
1.2 De schorsing van de vervolging van de psychisch gestoorde verdachte 267
1.3 De psychisch gestoorde verdachte als procespartij 272
1.4 Het verhoor van de psychisch gestoorde verdachte 276
1.5 De psychisch gestoorde verdachte gedurende de voorlopige hechtenis 283
1.6 De gedragsdeskundige rapportage in het voorbereidend onderzoek 285
1.7 De gedragsdeskundige rapportage en de psychisch gestoorde verdachte ter terechtzitting 290
1.8 Herkenning en erkenning van de kwetsbaarheid van de verdachte 294
1.9 Afronding 297
2. Aanbevelingen 298
Literatuur 321
Jurisprudentie 339
Bijlage 1: Beslissingsformulier officier van justitie bij de psychisch gestoorde verdachte 345
Bijlage 2: Methode empirisch onderzoek: verantwoording typen delicten 351
Bijlage 3: SPSS databestand 353
Bijlage 4: Uitkomsten empirisch onderzoek 363
1. Tabellen resultaten empirisch onderzoek 363
2. Kruistabellen waar in de hoofdstukken naar wordt verwezen 398
2.1 Hoofdstuk 6: Het verhoor en de voorgeleiding van de psychisch gestoorde verdachte 398
2.2 Hoofdstuk 7: De gedragsdeskundige rapportage in het voorbereidend onderzoek 399
2.3 Hoofdstuk 8: De gedragsdeskundige rapportage en de psychisch gestoorde verdachte ter terechtzitting 401
