Arbeidsrechtelijke themata

Verkorte inhoudsopgave

DEEL I
1 Enkele bijzondere aspecten van het arbeidsrecht 25
2 De arbeidsovereenkomst in het BW: historisch perspectief 93
3 De precontractuele fase 121
4 De kwalificatie van de overeenkomst 143
5 Atypische arbeidsrelaties 199
6 Loon en arbeid 265
7 Bijzondere bedingen 341
8 Doorwerking van grondrechten 449
9 Overgang van onderneming 527
10 Wijziging van het arbeidscontract 617
11 Schade tijdens de arbeidsovereenkomst 669

DEEL II
12 Einde van de arbeidsovereenkomst: het ontslagstelsel 21
13 Einde van de arbeidsovereenkomst: de opzeggingsprocedure 159
14 Einde van de arbeidsovereenkomst: de ontbindingsprocedure 261
15 Einde van de arbeidsovereenkomst: van rechtswege, met wederzijds goedvinden en collectief 311
16 Werkloosheid en ontslag 403
17 Arbeidsongeschiktheid wegens ziekte 451
18 Stakingsrecht 529
19 De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 563
20 Inspraak van werknemers 657
21 Internationale aspecten 729

Inhoudsopgave
1 Enkele bijzondere aspecten van het arbeidsrecht 25
1.1 Inleiding 25
1.2 Het bijzondere van de arbeidsovereenkomst 25
1.3 Object van het arbeidsrecht 33
1.4 Welke naam? 37
1.5 Arbeidsrecht en maatschappelijke ontwikkelingen 38
1.6 Uniform of gedifferentieerd arbeidsrecht 47
1.6.1 De keuze voor uniformiteit in 1907 48
1.6.2 Uniformiteit nog steeds het uitgangspunt 50
1.6.3 Toch kent het arbeidsrecht ‘een waaier’ aan bijzondere arbeidsverhoudingen 53
1.7 (De bijzondere aard van het) Arbeidsrecht en vermogensrecht 54
1.7.1 Wat zegt de wet? 55
1.7.2 Wat zegt de Hoge Raad? 57
1.7.3 Een arbeidsrechtelijk stelsel? 59
1.7.4 Vuistregels bij doorwerking 61
1.7.5 Leemtes in Boek 7 titel 10 BW 67
1.8 (De bijzondere aard van het) Arbeidsrecht en andere rechtsgebieden 68
1.9 Privaatrechtelijk en publiekrechtelijk arbeidsrecht 70
1.10 Van aanvullend tot dwingend recht 72
1.11 Autonoom en heteronoom arbeidsrecht 77
1.12 Geschillenbeslechting, uitvoering en advisering op het terrein van het arbeidsrecht 81
1.12.1 De bevoegde rechter 81
1.12.2 Uitvoering van het publieke arbeidsrecht 86
1.12.3 Adviserende instanties 90
1.13 Besluit 91

2 De arbeidsovereenkomst in het BW: historisch perspectief 93
2.1 Inleiding 93
2.2 De periode tot de invoering van het (oud) BW 93
2.3 De invoering van het (oud) BW in 1838 96
2.4 De Wet op de Arbeidsovereenkomst vanaf 1909 tot 1954 101
2.5 De periode vanaf 1954 tot 1999 105
2.6 De periode vanaf 1999 tot 2020 111
2.7 Aan het begin van de jaren twintig: time for a change? 118
2.8 Besluit 120

3 De precontractuele fase 121
3.1 Inleiding 121
3.2 Verplichtingen op grond van het algemeen vermogensrecht 122
3.3 Bijzondere bescherming 135
3.3.1 Niet-bindende gedragsregels 135
3.3.2 Wet op de medische keuringen 137
3.3.3 Gelijke behandeling 138
3.4 Bescherming van de ‘insiders’: gevolgen voor de ‘outsiders’ 139
3.5 Besluit 141

4 De kwalificatie van de overeenkomst 143
4.1 Inleiding 143
4.2 Zelfstandige of werknemer? 144
4.2.1 De elementen van art. 7:610 BW 145
4.2.2 Twee andere bijzondere arbeidsverhoudingen 160
4.2.3 Kwalificatie van de overeenkomst en de elementen van art. 7:610 BW 163
4.2.4 Betekenis van het rechtsvermoeden 176
4.3 Onderscheid contractuele gebondenheid en kwalificatie 182
4.3.1 ABN Amro/Malhi-verweer 182
4.3.2 Essentialia van de (arbeids)overeenkomst 184
4.4 De definitie van het werknemersbegrip ter discussie gesteld 187
4.5 Besluit 197

5 Atypische arbeidsrelaties 199
5.1 Inleiding 199
5.2 Flexibele arbeidsrelaties en hun (on)zekerheden 202
5.3 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 204
5.3.1 Betrekkelijk en kalendermatige bepaalde tijd 204
5.3.2 De rechtspositie van de werknemer met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 207
5.3.3 Gelijke behandeling bepaalde tijd/onbepaalde tijd 208
5.4 Oproepovereenkomst 211
5.4.1 Type oproepcontract: voorovereenkomst en arbeidsovereenkomst mup 211
5.4.2 De oproepovereenkomst ex art. 7:628a lid 9 BW 213
5.4.3 Generieke rechtsbescherming oproepwerknemers 215
5.4.4 Specifieke rechtsbescherming oproepwerknemers: rechten bij oproepovereenkomst (art. 7:628a lid 2 t/m 8 BW) 226
5.4.5 Oproepplicht werkgever 230
5.5 De thuiswerkovereenkomst 232
5.5.1 Thuiswerker: werknemer of opdrachtnemer? 232
5.5.2 Rechtsbescherming van de thuiswerker 236
5.6 Uitzendovereenkomst en payrolling 236
5.6.1 Uitzendovereenkomst 237
5.6.2 De uitzendkracht: een heel bijzondere werknemer 238
5.6.3 Rechtsbescherming van de uitzendkracht: verlicht arbeidsrechtelijke regime 242
5.6.4 Welk loon? 247
5.6.5 Payrolling 251
5.6.6 Grensoverschrijdende uitzending: de Detacheringsrichtlijn en de WagwEU 260
5.7 Besluit 261

6 Loon en arbeid 265
6.1 Inleiding 265
6.2 Wat is loon? 266
6.3 Loonbescherming 270
6.3.1 Afdeling 2 van Boek 7 titel 10 BW 270
6.3.2 Loongrenzen: Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag en Wet Normering Topinkomens 280
6.4 De loondoorbetalingsverplichting: risicoverdeling bij gebrek aan werk 285
6.4.1 Historische ontwikkeling van art. 7:628 BW 287
6.4.2 Ontwikkeling in de jurisprudentie 289
6.4.3 Van art. 1638d (oud) BW naar art. 7:628 BW 291
6.4.4 Contractuele risicoverdeling 294
6.5 Wel of niet doorbetaling van het loon? 296
6.5.1 Persoonlijke oorzaken 296
6.5.2 Verwijtbaar handelen of nalaten: situationele arbeidsongeschiktheid en schorsing 297
6.5.3 Voorzienbare gebeurtenissen 305
6.5.4 Exceptionele gebeurtenisssen/Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging behoud van werkgelegenheid (NOW) 306
6.5.5 Collectieve acties 308
6.6 Bereidheid om de arbeid te verrichten 311
6.7 Loonvordering en overwerk 314
6.8 Beperking van de loonvordering 314
6.8.1 Loon en werktijdverkorting 315
6.8.2 Matiging loonvordering door de rechter 325
6.8.3 Loonvordering en rechtsverwerking 329
6.8.4 Loonvordering en verkregen rechten 330
6.9 Flexibele beloning 335
6.10 Besluit 339

7 Bijzondere bedingen 341
7.1 Inleiding 341
7.2 Boetebeding 343
7.2.1 Wettelijke vereisten 344
7.2.2 Welk boetebedingregime? 351
7.3 Proeftijdbeding 355
7.3.1 De ratio van het proeftijdbeding 355
7.3.2 Wettelijke vereisten 356
7.3.3 De ‘ijzeren proeftijd’ 369
7.4 Concurrentiebeding 373
7.4.1 Onverenigbaarheid van belangen 373
7.4.2 Wettelijke vereisten 376
7.4.2.1 Wettelijke vereisten concurrentiebeding in arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd 377
7.4.2.2 Wettelijke vereisten concurrentiebeding in arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 382
7.4.2.3 De voortgezette arbeidsovereenkomst voor (on)bepaalde tijd en het schriftelijkheidsvereiste 388
7.4.2.4 Uitleg van het concurrentiebeding en het schriftelijkheidsvereiste 390
7.4.3 Wijzen waarop het concurrentiebeding zijn werking (gedeeltelijk) verliest 393
7.4.3.1 Verval van rechtswege 393
7.4.3.2 Gehele of gedeeltelijke vernietiging van het concurrentiebeding door de rechter 405
7.4.4 Toekenning van een vergoeding aan de werknemer 408
7.4.5 Onrechtmatige concurrentie zonder concurrentiebeding 409
7.4.6 Verboden concurrentiebedingen: kartelverbod en (indirect) belemmeringsverbod 415
7.4.7 Naar een nieuwe wettelijke regeling? 420
7.5 Wettelijke bijzondere bedingen: een systematisch geheel? 426
7.6 Niet wettelijk geregelde bedingen 428
7.6.1 Het geheimhoudingsbeding 429
7.6.2 Klokkenluidersregeling 433
7.6.3 Het studiekostenbeding 438
7.6.3.1 Studiekosten en het arrest Muller/Van Opzeeland 440
7.6.3.2 Studiekostenbeding in relatie tot scholingsplicht werkgever (art. 7:611a BW) en transitievergoeding 445
7.7 Besluit 447

8 Doorwerking van grondrechten 449
8.1 Inleiding 449
8.2 Gelijke behandeling 450
8.2.1 Inleiding 450
8.2.2 Het wettelijke kader 450
8.2.3 Direct en indirect onderscheid 452
8.2.4 Rechtvaardigingsgronden 456
8.2.5 De wettelijke bepalingen nader bezien 460
8.2.6 Het algemene gelijkheidsbeginsel 478
8.3 Het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer 481
8.3.1 Doorwerking van het grondrecht 481
8.3.2 Dimensies van privacy op de werkvloer 483
8.3.2.1 Relationele privacy 483
8.3.2.2 Lichamelijke onaantastbaarheid 484
8.3.2.3 Informationele privacy: de Algemene Verordening Gegevensbescherming 489
8.3.2.4 Ruimtelijke privacy: cameratoezicht en controle op e-mail- en internetgebruik 494
8.3.3 Schending van privacy en onrechtmatig verkregen bewijs 499
8.4 Sociale grondrechten: maximale arbeidsduur, minimale rusttijden, vakantie en ziekte 502
8.4.1 Inleiding 502
8.4.2 Recht op maximale arbeidsduur en minimale rusttijden 503
8.4.3 Het recht op doorbetaalde vakantie 509
8.5 Besluit 525

9 Overgang van onderneming 527
9.1 Inleiding 527
9.2 De Richtlijn en zijn implementatie 527
9.3 Onderneming (economische eenheid) 530
9.4 Overgang van die onderneming/identiteitsbehoud 533
9.4.1 Toepassing en weging Spijkers-factoren: arbeids- en kapitaalintensieve ondernemingen 535
9.4.2 Kan er sprake zijn van een overgang van onderneming als het personeel en de activiteit worden ontkoppeld? 546
9.4.3 Kan de onderneming haar identiteit behouden als deze haar organisatorische autonomie verliest? 547
9.4.4 Kan de onderneming haar identiteit behouden als deze haar functionele autonomie verliest, of als op voorhand al het plan bestaat dat de verkrijger zal verdwijnen? 550
9.4.5 Kan er sprake zijn van een overgang van onderneming als de transactie binnen dezelfde groep plaatsvindt? 552
9.5 Bij overeenkomst 553
9.6 Wie gaat mee over? Pijler 1.a 556
9.7 Wat gaat over? Pijler 1.b 567
9.7.1 Arbeidsvoorwaarden die niet (zonder meer) overgaan: de cao 569
9.7.2 Arbeidsvoorwaarden die niet (zonder meer) overgaan: anciënniteit 579
9.7.3 Arbeidsvoorwaarden die niet (zonder meer) overgaan: ouderdomspensioen 580
9.7.4 Arbeidsvoorwaarden die niet (zonder meer) overgaan: bedrijfsgebonden arbeidsvoorwaarden 583
9.7.5 Aanpassing van arbeidsvoorwaarden en harmonisatie 584
9.7.6 Positie vervreemder ten aanzien van de overgang van arbeidsvoorwaarden 589
9.8 Ontslagbescherming: pijler 2 591
9.8.1 Uitzonderingen op de ontslagbescherming: de etoredenen 593
9.8.2 Reorganisatie rondom de overgang van onderneming 596
9.9 Informatie en consultatie: pijler 3 597
9.9.1 Overgang van medezeggenschap 601
9.10 Het hogedrukventiel: beëindiging arbeidsovereenkomst voor risico van werkgever 604
9.11 Overgang van onderneming in faillissementssituaties 608
9.12 Overgang van onderneming en enkele procesrechtelijke complicaties 613
9.13 Besluit 614

10 Wijziging van het arbeidscontract 617
10.1 Inleiding 617
10.2 Uitleg van de arbeidsovereenkomst 618
10.3 Uitleg of aanpassing? 620
10.4 Directierecht of arbeidsvoorwaarde? 623
10.5 Instemming van de werknemer met een wijziging 625
10.6 Wijziging door middel van een eenzijdig wijzigingsbeding 629
10.7 Aanvullende en beperkende werking redelijkheid en billijkheid 639
10.8 Imprévision 641
10.9 Het goed werknemerschap 643
10.10 De contractuele theorie versus de institutionele theorie 653
10.11 De Wet flexibel werken (voorheen: Wet aanpassing arbeidsduur) 657
10.11.1 Voorwaarden ten aanzien van recht op aanpassing arbeidsduur, werktijd en arbeidsplaats 658
10.11.2 Spreiding van de arbeidsuren 660
10.11.3 Contractuele afwijking 663
10.12 Eenzijdige wijziging van de arbeidsduur door middel van deeltijdontslag 663
10.13 Besluit 668

11 Schade tijdens de arbeidsovereenkomst 669
11.1 Inleiding 669
11.2 Schade van de werknemer 669
11.2.1 Aansprakelijkheid op grond van art. 7:658 BW 671
11.2.1.1 Historische ontwikkeling 672
11.2.1.2 Schade in de uitoefening van de werkzaamheden 674
11.2.1.3 Omvang van de zorgplicht 682
11.2.1.4 Causaal verband tussen schade en schending zorgplicht 701
11.2.1.5 Eigen schuld van de werknemer 702
11.2.1.6 Stelplicht- en bewijslastverdeling 707
11.2.1.7 Art. 7:658 BW en ‘derden’ 717
11.2.1.8 Verjaringstermijnen 724
11.2.2 Aansprakelijkheid op grond van art. 7:611 BW 730
11.2.2.1 Volledige aansprakelijkheid ex 7:611 BW 732
11.2.2.2 Beperkte aansprakelijkheid ex art. 7:611 BW: verzekeringsplicht bij verkeersongevallen 735
11.2.2.3 Bijzondere kenmerken van 611-aansprakelijheid 744
11.3 Schade geleden door de werkgever 747
11.3.1 Aansprakelijkheid op grond van art. 7:661 BW 747
11.3.1.1 Uitvoering van de overeenkomst 749
11.3.1.2 Omstandigheden van het geval en de aard van de overeenkomst 753
11.3.1.3 Opzet en bewuste roekeloosheid 755
11.4 Besluit 763
Jurisprudentieregister 765
Trefwoordenregister 799

12 Einde van de arbeidsovereenkomst: het ontslagstelsel 21
12.1 Inleiding 21
12.2 Historisch perspectief 24
12.2.1 Periode 1838-1907: ontslagrecht in de Wet op de Arbeidsovereenkomst 25
12.2.2 Periode 1945-1953: preventieve toetsing van een redelijke grond 28
12.2.3 Periode 1953-1999: uitbreiding bijzondere opzegverboden en verval algemeen opzegverbod voor werknemer 32
12.2.4 Periode 1999-heden: naar een nieuw ontslagrecht 33
12.3 Contouren van het Nederlandse ontslagrecht 36
12.4 Duaal preventief ontslagstelsel naar ontslaggrond 38
12.4.1 Beperking dualiteit: ontslagroute afhankelijk van ontslaggrond 41
12.4.2 Het toepassingsbereik van de preventieve ontslagtoets 45
12.4.2.1 Categoriale uitsluiting van de preventieve ontslagtoets 46
12.4.2.2 Situationele uitsluiting van de preventieve ontslagtoets 55
12.5 Gronden voor ontslag 58
12.5.1 Algemene herplaatsingsplicht binnen redelijke termijn met scholing 58
12.5.2 Limitatieve ontslaggronden van art. 7:669 lid 3 a t/m i BW 65
12.5.3 Additionele ontslaggronden 77
12.5.4 Ontslaggrond bepaalt ontslagroute UWV of kantonrechter 79
12.6 Opzegverboden en opzegtermijnen 80
12.6.1 Opzegverboden 80
12.6.2 Opzegtermijnen 87
12.6.2.1 De wettelijke opzegtermijnen 88
12.6.2.2 De (collectieve) contractuele opzegtermijnen 92
12.6.2.3 Onregelmatige opzegging 95
12.7 Transitievergoeding 104
12.7.1 Grondslag wettelijk recht op transitievergoeding 105
12.7.2 Hoogte transitievergoeding (art. 7:673 BW) 109
12.7.3 Geen of niet langer recht op een transitievergoeding (art. 7:673 lid 7 en 7:673c BW) 116
12.7.4 Voorziening bij cao in plaats van de transitievergoeding (art. 7:673b BW) 124
12.7.5 Wettelijk gecompenseerde transitievergoeding (art. 7:673e BW): slapende dienstverbanden en kleine werkgevers 127
12.7.5.1 Slapende dienstverbanden 127
12.7.5.2 Bedrijfsbeëindiging kleine werkgever wegens pensioen, ziekte of overlijden 134
12.7.6 Gedeeltelijk recht op de transitievergoeding 135
12.7.7 Terugbetalen transitievergoeding 139
12.8 Additionele ontslagvergoedingen 141
12.8.1 Billijke vergoeding 142
12.8.2 I-vergoeding 155
12.8.3 Samenloop transitievergoeding, billijke vergoeding en i-vergoeding 156
12.8.4 Schadevergoeding 157
12.9 Besluit 157

13 Einde van de arbeidsovereenkomst: de opzeggingsprocedure 159
13.1 Inleiding 159
13.2 Toestemming aan UWV of de commissie 159
13.2.1 Procedure UWV bij a-grond en b-grond algemeen 160
13.2.2 UWV-procedure bij bedrijfseconomisch ontslag (a-grond) nader beschouwd 162
13.2.2.1 Afspiegelingsbeginsel 162
13.2.2.2 Uitzonderingen op het afspiegelingsbeginsel 167
13.2.2.3 Voorwaarden bij verlening van toestemming? 170
13.3 Cao-commissie als alternatief voor UWV bij a-grond 173
13.3.1 Gebondenheid aan de ontslag-cao 175
13.3.2 De grenzen aan de inhoud van de ontslag-cao: de ontslagcommissie 184
13.3.3 De grenzen aan de inhoud van de ontslag-cao: de selectiecriteria 186
13.4 Sancties en rechtsbescherming 189
13.4.1 Vernietiging van de opzegging of billijke vergoeding (art. 7:681 BW) 189
13.4.2 Herstel van de arbeidsovereenkomst of billijke vergoeding wegens ernstig verwijtbaar handelen of nalaten (art. 7:682 BW) 193
13.4.3 Rechtsbescherming: hoger beroep tegen een beschikking van de rechter 206
13.4.3.1 Verzoek tot herstel van de arbeidsovereenkomst of vernietiging van de opzegging ten onrechte toegewezen: einde in hoger beroep 207
13.4.3.2 Verzoek tot herstel of vernietiging van de opzegging ten onrechte afgewezen: herstel van de arbeidsovereenkomst 209
13.4.3.3 Hoger beroep tegen de billijke vergoeding 210
13.4.4 Herroeping van de rechterlijke beschikking 211
13.4.5 Procesrechtelijke aspecten: bewijsrecht, toetsing ex tunc of ex nunc 214
13.4.6 De vervaltermijnen (art. 7:686a lid 4 BW) 222
13.5 Bijzondere vormen van opzegging: het ontslag op staande voet 229
13.5.1 Opzegging wegens een dringende reden: ‘dringende reden’ 232
13.5.2 Opzegging wegens een dringende reden: onverwijlde opzegging en onverwijlde mededeling 241
13.5.3 Opzegging wegens een dringende reden en vergoedingen 245
13.5.4 Opzegging wegens een dringende reden en recht op loon tijdens hoge beroep (Wilco-exceptie) 247
13.6 Bijzondere vormen van opzegging: het proeftijdontslag 251
13.7 Besluit 258

14 Einde van de arbeidsovereenkomst: de ontbindingsprocedure 261
14.1 Inleiding 261
14.2 Ontbindingsverzoek werkgever ex art. 7:671b BW 262
14.2.1 Ontbinding op grond van art. 7:669 lid 3 sub c t/m i
BW 264
14.2.2 Ontbinding op grond van art. 7:669 lid 3 sub a of b
BW na weigering toestemming UWV 266
14.2.3 Ontbinding op grond van art. 7:669 lid 3 sub a of b
BW bij ontbreken tussentijdse opzegmogelijkheid 268
14.2.4 Doorwerking opzegverboden in ontbindingsprocedure 269
14.2.5 Ontbindingstermijn en additionele billijke vergoeding 272
14.3 Ontbindingsverzoek werknemer ex art. 7:671c BW 273
14.4 Ontbinding wegens wanprestatie ex art. 7:686 BW 279
14.5 Sancties en rechtsbescherming 284
14.5.1 Hoger beroep: ontbinding, herstel arbeidsovereenkomst of billijke vergoeding 286
14.5.2 Rechtskracht van de ontbindingsbeschikking en de ontbindingstermijn 287
14.6 Bijzondere situaties 292
14.6.1 Voorwaardelijke ontbinding (ontbinding voor zover vereist) 292
14.6.2 De pro-formaontbindingsprocedure 305
14.6.3 Ontbinding van de overeenkomst met een nietwerknemer 306
14.7 Besluit 308

15 Einde van de arbeidsovereenkomst: van rechtswege, met wederzijds goedvinden en collectief 311
15.1 Inleiding 311
15.2 Beëindiging van rechtswege 312
15.2.1 Definitie en onderscheidingen 314
15.2.2 Aanzegging van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 320
15.2.3 De voortgezette arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 327
15.2.4 De ketenregeling van art. 7:668a BW 330
15.2.4.1 Ketenregeling en opvolgend werkgeverschap 340
15.2.4.2 Uitzondering op de hoofdregel I: bij wettelijke bepaling 347
15.2.4.3 Uitzondering op de hoofdregel II: bij overeenkomst of cao 351
15.2.4.4 Uitzondering op de hoofdregel III: bij ministeriële regeling na uitzondering bij cao 357
15.2.4.5 Samenloop van ketenregeling en oproepovereenkomsten 358
15.2.5 Onbepaald → bepaald: einde van rechtswege? 358
15.2.6 Bepaalde tijd en opzegging 365
15.2.7 Sancties bij tussentijds ontslag 368
15.3 Einde arbeidsovereenkomst via de ontbindende voorwaarde 371
15.4 De beëindiging met wederzijds goedvinden 378
15.4.1 Wilsgebreken en wilsontbreken 379
15.4.2 De schriftelijke beëindigingsovereenkomst van art. 7:670b BW 384
15.5 Collectief ontslag 392
15.5.1 Formele werkingssfeer WMCO 393
15.5.2 Definitie collectief ontslag 395
15.5.3 Gevolgen collectief ontslag 396
15.5.4 Handhaving verplichtingen collectief ontslag /gevolgen overtreding verplichtingen 399
15.5.5 Faillissement 401
15.6 Besluit 401

16 Werkloosheid en ontslag 403
16.1 Inleiding 403
16.2 Historisch perspectief 406
16.3 De driedeling in de WW 409
16.4 Recht op WW 411
16.5 Hoogte en duur van de WW-uitkering 422
16.6 Het geldend maken van het recht op WW 426
16.6.1 Verwijtbaar werkloos worden 426
16.6.2 Werkloos zijn of blijven 434
16.6.3 Benadelingshandeling 439
16.6.4 Overige verplichtingen werknemer 440
16.6.5 De boete 440
16.7 Financiering WW 443
16.8 Toeslagenwet 443
16.9 IOAW en de IOW 446
16.10 Participatiewet 447
16.11 Besluit 449

17 Arbeidsongeschiktheid wegens ziekte 451
17.1 Inleiding 451
17.2 Historisch perspectief 452
17.3 De eerste twee jaren van arbeidsongeschiktheid: art. 7:629 BW 460
17.3.1 De hoofdregel van art. 7:629 lid 1 BW 461
17.3.2 Geen recht op loon: uitsluitingsgronden art. 7:629 lid 3 BW 472
17.3.3 Loonopschorting ex art. 7:629 lid 6 BW 480
17.4 Procesrechtelijke aspecten inzake de loondoorbetaling bij ziekte 482
17.5 Re-integratieverplichtingen: de Wet verbetering poortwachter (WVP) 486
17.5.1 Tot de invoering van de WVP 486
17.5.2 Vanaf de invoering van de WVP 488
17.5.3 Loonsanctie 495
17.5.4 Civielrechtelijke re-integratiejurisprudentie 499
17.6 Ziektewet als vangnet 504
17.6.1 Voorwaarden ZW 505
17.6.2 Voorwaarden ZW vangnetter zonder werkgever gedurende tweede ziektejaar 507
17.6.3 De zwangere en bevallen werkneemster 511
17.6.4 No risk-polis 514
17.7 Vanaf het derde jaar van ziekte: Wet WIA 516
17.7.1 Van WAO naar Wet WIA 516
17.7.2 Verschillende begrippen arbeidsongeschiktheid 517
17.7.3 IVA en WGA 521
17.8 Besluit 525

18 Stakingsrecht 529
18.1 Inleiding 529
18.2 Stakingsrecht in vogelvlucht 530
18.3 Het Europees Sociaal Handvest 532
18.3.1 Directe werking van art. 6 lid 4 ESH 532
18.3.2 Bereik art. 6 lid 4 ESH 533
18.4 Beperking van het stakingsrecht: art. G ESH 538
18.4.1 Verbod of beperking uitsluitend nog op basis van art. G ESH 539
18.4.2 De spelregels als gezichtspunten en omstandigheden 540
18.4.3 Toetsing aan art. G ESH per sector 544
18.4.4 De werkgever als ‘andere’ in de zin van art. G ESH 552
18.5 Bijzondere actievormen 555
18.6 Onderkruipersverbod 558
18.7 Besluit 560

19 De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 563
19.1 Inleiding 563
19.2 Historisch perspectief 565
19.3 Cao als rechtsbron in het arbeidsrecht 570
19.4 Definitie van de cao 571
19.4.1 Partijen bij de cao 571
19.4.2 Overeenkomst 576
19.4.3 Arbeidsvoorwaarden 582
19.5 Aanmelding van de cao 585
19.6 Typen cao-bepalingen 587
19.6.1 Normatieve, obligatoire en diagonale bepalingen 587
19.6.2 Standaard- en minimumbepalingen 588
19.7 De rechtsgevolgen van de Wet CAO 590
19.7.1 De art. 9/12/13-werknemer 590
19.7.2 De art. 14-werknemer 599
19.7.3 Overige situaties 604
19.8 Afwijking van driekwart dwingend recht 604
19.9 Algemeen verbindend verklaarde cao-bepalingen 610
19.10 Nawerking van cao-bepalingen 618
19.10.1 Nawerking bij ‘art. 9/12/13-werknemers’ 618
19.10.2 Nawerking bij binding aan de cao enkel ten gevolge van algemeenverbindendverklaring 622
19.11 Gedelegeerde collectieve arbeidsvoorwaardenvorming 626
19.12 Uitleg van cao-bepalingen 637
19.13 Het sociaal plan 646
19.14 Grensoverschrijdende collectieve arbeidsovereenkomsten 649
19.15 De verzamel-cao 653
19.16 Besluit 655

20 Inspraak van werknemers 657
20.1 Inleiding 657
20.2 Historisch perspectief 658
20.3 Instelling ondernemingsraad 660
20.4 Ondernemingsraden: soorten en maten 668
20.5 Medezeggenschap in een kleine onderneming 673
20.6 Bevoegdheden 675
20.6.1 Recht op overleg 676
20.6.2 Recht op informatie 676
20.6.3 Recht van initiatief 678
20.6.4 Adviesrecht 679
20.6.5 Instemmingsrecht 691
20.7 Contractuele uitbreiding van medezeggenschapsrechten: de ondernemingsovereenkomst 698
20.8 Bijzondere bepalingen overheidssector 705
20.9 Geschillenregeling 710
20.9.1 Algemene geschillenregeling 710
20.9.2 Bijzondere geschillenregeling 712
20.10 Vennootschapsrechtelijke medezeggenschap 717
20.10.1 Invloed op samenstelling RvC bij
structuurvennootschap 718
20.10.2 Spreekrecht tijdens de AVA 721
20.11 De positie van de werknemersverenigingen 721
20.11.1 SER-fusiegedragsregels 722
20.11.2 Enquêterecht 725
20.12 Besluit 727

21 Internationale aspecten 729
21.1 Inleiding 729
21.2 Doorwerking internationaal recht in de Nederlandse rechtsorde 729
21.2.1 Het Nederlandse gematigd monistische regime 730
21.2.2 Enkele belangrijke bronnen van internationaal recht en de doorwerking daarvan 733
21.3 Doorwerking EU-recht in de Nederlandse rechtsorde 738
21.3.1 Autonomie en voorrang EU-recht 739
21.3.2 Grenzen aan regelbevoegdheid EU-instellingen 740
21.3.3 Rechtstreekse doorwerking van EU-recht 741
21.3.4 Indirecte doorwerking van EU-recht 742
21.3.5 Doorwerking van het Handvest van de grondrechten van de EU en algemene beginselen van EU-recht 743
21.4 Invloed internationale rechtsbronnen op de Nederlandse rechtsorde 749
21.5 Rechtsmacht van de Nederlandse rechter 750
21.5.1 EEX-Verdrag en de arbeidsovereenkomst 751
21.5.2 De EEX-Verordening: toepasselijkheid 756
21.5.3 De EEX-Verordening: de bevoegde rechter bij internationale arbeidsgeschillen 758
21.5.4 De EEX-Verordening: enkele bijzonderheden 764
21.5.5 De rechtsmacht van de Nederlandse rechter naar nationaal recht 768
21.6 Toepasselijk recht 770
21.6.1 Rome I en EVO: toepasselijkheid 771
21.6.2 Rome I: het recht van toepassing op de arbeidsovereenkomst, de rechtskeuze 772
21.6.3 Rome I: toepasselijk recht bij gebreke van een rechtskeuze 773
21.6.3.1 Het gewoonlijke werkland 773
21.6.3.2 Het land van de vestiging 776
21.6.3.3 De exceptieclausule 780
21.6.3.4 Analyse 783
21.6.4 Beperkingen aan de vrijheid van rechtskeuze: art. 8 lid 1 Rome I 786
21.6.5 Beperkingen aan de vrijheid van rechtskeuze: art. 9 Rome I 786
21.7 De fundamentele Europese vrijheden en sociale dumping 790
21.7.1 Vrij verkeer van werknemers en diensten 790
21.7.2 Werking van vrij verkeer van werknemers en diensten en belemmeringen 793
21.7.3 Risico's van het vrije verkeer en sociale dumping 794
21.7.4 De Detacheringsrichtlijn 795
21.7.5 Implementatie van de Detacherings- en Handhavingsrichtlijn: WagwEU 809
21.7.6 Race to the top or to the bottom? 819
21.8 Besluit 820

Jurisprudentieregister 823
Trefwoordenregister 847
De Bakelsreeks 855