In de perfecte wereld besteden we 80 procent van onze energie aan luisteren en 20 procent aan spreken, zegt Judi Brownell van de Amerikaanse Cornell Universityi in haar publicatie Listening. In werkelijkheid doen we het precies andersom. Ralph Nichols deed meer dan 40 jaar onderzoek naar luisteren en zegt dat dit komt doordat we veel en vooral snel denken.
In ons brein worden razendsnel verbindingen gelegd als er iets binnenkomt, waardoor we de neiging hebben direct te reageren of te dwalen in onze eigen gedachten. Bovendien slaan we alles wat we meemaken op in ons brein en van die gebeurtenissen maken we een verhaal dat voor ons logisch is.
Dat verhaal is niet per definitie de waarheid, het is onze waarheid. Een waarheid die komt bovendrijven als we naar de ander luisteren, waardoor we grote moeite hebben open te staan voor het verhaal van de ander.
Waarom juist dit boek?
Ik wilde een boek schrijven dat je laat ervaren hoe veelomvattend goed luisteren is. Dat we, zoals breed wordt ondersteund in de neurowetenschappen en de psychologie, niet luisteren met onze oren, maar met ons brein. En dat goed luisteren ook gaat over openstaan voor het verhaal dat ons net even niet goed uitkomt, maar ons wel samen verder brengt.
Als het de leiders van tegenwoordig lukt op deze manier te luisteren, dan zullen ze hoogstwaarschijnlijk vaker in staat zijn betere besluiten te nemen en noodzakelijke veranderingen door te voeren, op kleine en op grote schaal. Bij bedrijven zijn die betere besluiten en bijbehorende veranderingen nodig om ongelukken te voorkomen, zoals faillissementen of vervuiling en overlast voor de buurt. In de politiek zijn ze nodig om vertrouwen te herwinnen of polarisatie tegen te gaan. Op nog grotere schaal zijn ze nodig om als maatschappij noodzakelijke stappen te kunnen zetten om klimaatverandering te beperken en de energietransitie door te voeren. Superluisteren, zoals ik deze ultieme vorm luisteren noem, kan hierbij uitermate effectief zijn.
echte verhalen
In dit boek lees je dan ook geen fictieve verhalen of hypothetische situaties, maar alleen echte verhalen van bekende en minder bekende leiders. De meesten heb ik gesproken en een enkeling citeer ik uit de media of onderzoeken. Het zijn bewust geen volmaakte mensen, maar leiders die tijdens hun werk ergens tegen aanlopen of iets willen bereiken en daar op hun manier mee omgaan. Ze hebben de moed te luisteren naar het verhaal van de ander, zich in te leven en kwetsbaar te zijn. Terwijl ze weten dat ze lang niet iedereen gelijk, laat staan hun zin, kunnen geven. Dat maakt het extra lastig om te luisteren: je moet je eigen oordeel parkeren.
Dit geldt ook bij mensen die we kennen of die op ons lijken. We zullen geneigd zijn ons mee te laten slepen in hun overtuiging van de waarheid. We zijn gevoelig voor hun overtuigingskracht, en geven hen nu eenmaal sneller gelijk. Met tot gevolg dat er nooit echt iets verandert.
Over Franka Rolvink Couzy
Franka Rolvink Couzy begeleidt senior managers bij complexe verandertrajecten. Daarnaast is ze veelgevraagd spreker, schrijver, columnist en docent. In haar werk bouwt ze voort op 25 jaar ervaring als journalist en onderzoeker.
