De wraak van de geografie

Robert Kaplan begint zijn boek met de stelling dat de geografie steeds meer van ondergeschikt belang is geraakt in de (wereld)politiek. Zijn doel met dit boek is om geografische denkwijzen weer onder de aandacht te brengen en gebruik ervan te stimuleren. Zoals hij zelf verwoordt: '...onderzoeken wat er in onze kijk op de fysieke werkelijkheid verloren is gegaan en hoe die teloorgang is verlopen, om dit verlies vervolgens te herstellen...' Geografie weer terug op de kaart; dat lijkt de doelstelling van Kaplan met dit boek. Echt toegankelijk maakt de auteur de wetenschap echter niet. De eerste acht hoofdstukken worden gevuld met de bespreking van een aantal geografische denkers. Kaplan noemt ze in zijn inleiding zelf al 'niet-modieus', maar de manier waarop hij de denkers en hun theorieën beschrijft, maakt het geheel absoluut niet aantrekkelijker. De lange zinnen, het zeer wetenschappelijke taalgebruik en de langdradig beschreven voorbeelden maken de tekst lastig om door te komen. Vanaf hoofdstuk 9 wordt beloofd dat de praktijk centraal komt te staan. Dit doet Kaplan door een aantal regio's op aarde onder de loep te nemen. Van dit gedeelte had ik veel verwachtingen. Onder andere omdat ik in een aantal van deze regio's zelf op reis ben geweest. Ik hoopte een deel van het geschrevene te kunnen herkennen. Helaas was dit niet het geval. De theorieën die in het eerste gedeelte van het boek centraal stonden, kwamen ook in deze hoofdstukken uitvoerig aan bod. Bovendien hebben de hoofdstukken soms meer weg van een uitgebreide geschiedschrijving, waardoor het lastig is een vergelijking te maken met wat ik op mijn reizen heb meegemaakt en gezien. Toch vind ik dat dit boek beter verdient dan de door mij hierboven gestelde opmerkingen. Dit visionaire werk van Kaplan is zeer wetenschappelijk geschreven maar toch zeer begrijpelijk. Hij heeft het uiteindelijk voor elkaar gekregen dat ik, met vrijwel geen geografische voorkennis, zijn conclusie goed kon volgen. Bovendien worden in het boek zeer recente voorbeelden aangehaald, zoals de situatie in Syrië. Alleen al voor de analyses op actuele thema's als deze is het boek het lezen waard. Wat kan ik met de informatie uit Kaplans boek in mijn huidige werk als adviseur? Voorlopig zie ik geen punten die hierin van toegevoegde waarde zijn. Wel neem ik me voor om het boek over een tiental jaren nog eens uit de kast te pakken. Als ik het dan niet kan gebruiken in mijn werk, kan ik in ieder geval teruglezen of de voorspellingen die Kaplan in dit boek doet (deels) zijn uitgekomen. Daar ben ik toch benieuwd naar geraakt!