Jaap Boonstra constateert in 'Leiders in cultuurverandering' dat er geen 'beste' manier bestaat om organisaties te veranderen. Hij reikt handvatten aan voor een goede strategiekeuze, om over de route voorwaarts na te denken en ook te blijven nadenken als je die route aflegt. Gangbare manieren van kijken leveren alleen maar meer van hetzelfde op. Succesvolle cultuurverandering heeft daarom andere manieren van kijken nodig. De auteur ziet cultuurverandering als een interactief proces van betekenis geven. Daarmee is zijn boek dus een belangrijke bron voor communicatiemensen.
Een compleet deel is gewijd aan leiderschap. Succesvolle leiders initiëren veranderingen, creëren betekenis en bepalen het tempo. Zij plaatsen vraagtekens bij bestaande patronen en openen nieuwe perspectieven. Zij nodigen mensen uit om vitale coalities te vormen en veranderingen te starten. Boonstra beschrijft wat leiders doen, wie van hen succesvol zijn in cultuurverandering en hoe zij omgaan met de krachten die de verandering gestalte geven. Een ander deel van het boek bevat bijna vijftig interventies die cultuurverandering voeden en bestendigen.
Aan het eind van het boek concludeert Boonstra wat de belangrijkste succesfactoren zijn. Nadenken over context en doel van de verandering en bewust kiezen voor een veranderaanpak en bijbehorende interventies. De belangrijkste succesactoren zijn de mensen in de organisatie die de leiding nemen, onafhankelijk van hun rol of formele positie. Deze initiatiefnemers hebben de moed de bestaande situatie te onderzoeken en die ter discussie te stellen. Zij zijn in staat een gewenst toekomstbeeld te schetsen, vitale coalities te bouwen, actie te ondernemen en het veranderproces te sturen. Veranderingen hebben altijd een aanleiding en zijn gericht op ambities voor de toekomst.
Samen leiden die tot acht duidelijke routes voor cultuurverandering. Bij het zoeken van een passende veranderaanpak wordt de lezer geadviseerd een redenering voor de verandering op te stellen, die antwoord geeft op de vragen waarom, waartoe, wat, hoe en wie veranderen?
De kaders die langs deze weg in het boek zijn uitgewerkt, helpen bij het uitkiezen van de juiste veranderstrategie. Jaap Boonstra presenteert in zijn boek de jongste inzichten op het gebied van cultuurverandering.
Minstens zo belangrijk is dat die afkomstig zijn uit succesvolle praktijkvoorbeelden van eigen bodem. Zestien bedrijven en organisaties lieten de onderzoekers een kijkje nemen achter de schermen van hun cultuurverandering. De deelonderzoeken staan op een cd-rom bij het boek, goed voor nog eens 500 pagina's inspirerende informatie. Albert Heijn, KLM, Rabobank, maar ook een politiekorps, enkele zorginstellingen en het openbaar bestuur komen daar bijvoorbeeld uitgebreid aan bod.
Boonstra en zijn collega-onderzoekers hebben een enorme rijkdom aan inzichten over cultuurverandering bij elkaar gebracht. Het boek is overzichtelijk en toegankelijk ingedeeld, het is praktisch en prettig geschreven en tegelijkertijd doet het recht aan de complexiteit die ons omringt.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
