Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Recensie

De weg naar duurzaam ondernemen - Uiterst relevant en hoogst actueel

In hun uiterst actuele en relevante boek 'De weg naar duurzaam ondernemen' beschrijven Jan Beyne en Sara Vermeulen een methode om in vijf stappen de huidige niet-duurzame onderneming te transformeren tot een duurzame en toekomstbestendige onderneming.

Teun van Aken | 11 maart 2022 | 4-6 minuten leestijd

De vijf stappen in die in De weg naar duurzaam ondernemen worden besproken zijn: inzicht creëren, dynamiek ontwikkelen, koers bepalen, impact realiseren en het verhaal vertellen. Beyne en Vermeulen visualiseren dit in een zogenoemde ‘sustainological feedback loop’. De laatste stap is eigenlijk geen echte laatste stap, maar betreft de communicatie met alle interne en externe betrokkenen gedurende het doorlopen van de eerste vier stappen.

Systemisch activisme

Beyne en Vermeulen sluiten aan bij de definitie van duurzame ontwikkeling volgens de VN-commissie Brundtland uit 1987: ‘Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder de behoeften van toekomstige generaties, zowel hier als in andere delen van de wereld, in gevaar te brengen’. Dit betekent dat duurzaamheid vraagt om een andere manier van denken. Duurzaamheid moet een doel op zich zijn en geen investering om economische meerwaarde te creëren. Dit vraagt om, wat de auteurs noemen, systemisch activisme, gedefinieerd als ‘het begrijpen en beïnvloeden van niet-duurzame levensstijlen, exploitatie van toeleveringsketens, toxische bedrijfsculturen en systeem crises, alsook het aandragen van oplossingen daarvoor’.

Waardeketen

In deel I (Inzicht) worden de belangrijkste reeds bestaande instrumenten genoemd op het terrein van duurzaam ondernemen, waaronder de acht millenniumdoelstellingen (MDG’s) van de VN, het managementconcept People, Planet, Profit (de drie P’s) en de zestien Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN. Ook passeren een groot aantal internationale organisaties de revue die zich met duurzaamheid bezighouden. De auteurs zoomen vervolgens in op de twee belangrijkste drijfveren om te starten met duurzaam ondernemen: risicobeheersing en de verwachtingen van de jongste generaties. Belangrijkste inzicht is dat ondernemingen thans niet rapporteren over de belangrijkste zaken die met duurzaamheid en risicobeheersing te maken hebben. Het moet ook gaan over het invloed uitoefenen op de totale waardeketen, op wat klanten en leveranciers willen.

Gedeelde zingeving

In deel II (Dynamiek) worden onderwerpen besproken zoals stakeholdermanagement, stakeholdermapping en het opstellen van een materialiteitsmatrix met behulp van de SDG’s, waardoor een overzicht ontstaat van de belangen van de interne en externe stakeholders. Het gaat om het creëren van een cultuur van gedeelde zingeving en gedeelde doelstellingen. De auteurs benadrukken dat het bestendigen van een duurzaamheidscultuur geen sinecure is en vraagt om een heldere missie en visie.

Ambitieniveau

Deel III (Koers), het dikste deel van het boek, gaat over het verankeren van duurzaamheid in de totale bedrijfsvoering. Daartoe moet eerst het ambitieniveau worden bepaald. De auteurs onderscheiden er vier. Sensibiliseer: het communiceren over duurzaamheid in het algemeen en de eigen duurzaamheidsinspanningen om draagvlak en groeiend bewustzijn te laten ontluiken. Activeer: ad-hoc acties en experimenten om eerste leerervaringen op te doen en succesverhalen te kunnen vertellen. Integreer: strategische integratie van duurzaamheid in alle kernactiviteiten, operaties en processen, zodat deze een zichtbaar onderdeel gaan vormen van de identiteit van de organisatie. Transformeer: het radicaal innoveren buiten de bestaande systemen en structuren.

Het gaat bij ambitiebepaling om de vraag waar de organisatie zich thans bevindt en naar welk ambitieniveau de organisatie wil toewerken.

Duurzaamheid verankeren

Duurzaamheid verankeren vraagt altijd om innovatie. De auteurs bespreken vijf soorten innovatie: technologische innovatie, marktinnovatie, organisatie-innovatie, sociale innovatie en radicale systeeminnovatie. Deze laatste is de meest vergaande en betreft het combineren van technologische, sociaal institutionele, wetgevende en andere vormen van innovatie om grote maatschappelijke problemen aan te pakken die systemisch van aard zijn. Hiermee komen we op het terrein van de circulaire economie, in het besef dat lineaire bedrijfsprocessen niet langer houdbaar zijn.

Reflectie

In deel IV (Impact) reflecteren de auteurs over de manier waarop via de uitgestippelde koers nog meer impact kan worden gerealiseerd, ook buiten de grenzen van de eigen organisatie. Impact is gedefinieerd als het verschil dat de organisatie maakt in de wereld door het effect op dingen, die gewaardeerd worden in de maatschappij. Uiteraard ontbreekt het onderwerp leiderschap niet en trekken de auteurs de lijn door naar systeemleiderschap om de complexiteit, dynamiek en schaal van de uitdagingen die aan de SDG’s ten grondslag liggen aan te pakken.

Deel V (Het verhaal) behandelt een groot aantal interne en externe communicatieve activiteiten gedurende het doorlopen van de vorige vier stappen. Beyne en Vermeulen benadrukken dat het altijd moet gaan om echtheid, authenticiteit en eerlijkheid, waarden waaraan mensen hechten en die loyaliteit opleveren.

Vele voorbeelden

Voor managers en organisaties die al de weg naar duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn ingeslagen, biedt dit boek weinig nieuws. En dat zijn er al heel wat, getuige de vele voorbeelden van Belgische en ook Nederlandse ondernemingen die de auteurs doorheen het gehele boek de revue laten passeren. Dat leest prettig en kan voor anderen een aansporing zijn die weg ook in te slaan. Het boek is evenwel geen draaiboek of handleiding. Zonder het Werkboek dat op hun website www.dewegnaarduurzaamondernemen.be wordt aanbevolen en zonder hulp van adviseurs of begeleiders zal de weg naar duurzaam ondernemen moeilijk succesvol kunnen worden bewandeld.

Als leerboek voor studenten management en organisatie, bedrijfskunde of organisatiekunde is dit boek een aanrader. Het is hoog tijd, dat zal iedereen duidelijk zijn. De maatschappij en ook medewerkers verwachten van ondernemingen steeds meer maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Ik vind het jammer dat Beyne en Vermeulen de term ‘positieve impact’ hanteren in plaats van het concept ‘meervoudige waarde-creatie’, zoals dit door het International Integrated Reporting Council (IIRC) wordt bepleit. Daardoor kan de weg naar integrale goedkeurende accountantsverklaring worden ingeslagen, om over alle aspecten van de bedrijfsvoering te rapporteren in plaats van hoofdzakelijk over de financiële bedrijfsvoering.

De weg naar duurzaam ondernemen is niettemin een uiterst relevant en hoogst actueel boek.

Over Teun van Aken

Dr. Teun van Aken is zelfstandig gevestigd organisatieadviseur en managementtrainer te Culemborg. Het gaat in organisaties altijd om resultaten bereiken met mensen. Dit was ook het leidmotief in zijn laatste twee publicaties. Van Aken is (co)auteur van een groot aantal artikelen en boeken.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden