Hoe werkt dat dan, zul je je afvragen, dat niet kiezen? Want je zou – zoals ik aanvankelijk ook deed – kunnen denken: Wat een slappe hap, een leidinggevende die niet durft te kiezen. Wat heb ik daar als medewerker aan? Laat je echter verrassen. Het vraagt juist lenigheid om de uitersten van ‘niet kiezen’ met elkaar te verbinden, zodat polarisatie op de werkvloer wordt voorkomen.
In De kunst van niet kiezen benoemen Danny Mullenders en Tjomme Reeringh vier eigenschappen als waardevol voor leidinggevenden. Ik noem ze hier meteen even: zelfinzicht, evenwicht, ruimdenkendheid en empathie. Het zijn eigenschappen die de werkvloer rust, stabiliteit en overzicht brengen. De leidingevenden zelf ervaren meer werkplezier, minder stress en meer innerlijke rust.
Twee delen
De kunst van niet kiezen bestaat uit twee delen. In het eerste deel schetsen Mullenders en Reeringh het veranderende speelveld van leiderschap. Ze belichten leidinggeven als een voortdurende balans, tussen:
- individualiteit en verbondenheid
- authenticiteit en professionaliteit
- doelgerichtheid en procesgerichtheid
- sturen en loslaten
- nederigheid en heldhaftigheid
Wat opvalt: Danny gebruikt nergens het woord ‘maar’. Hij gaat ervan uit dat het juist de taak van de leidinggevende is om beide polen te verbinden – dus én loslaten, én sturen.
Dat vraagt lenigheid. Maar ook zelfinzicht. In het tweede deel van het boek zoomen de auteurs in op de kwaliteiten die hedendaagse leiders nodig hebben: naast bovengenoemde evenwicht, ruimdenkendheid en empathie, vooral ook zelfinzicht.
blinde vlekken
En dat vraagt moed. Inzicht in je blinde vlekken. Een mooi citaat in dit boek is van Ben Tiggelaar: ‘Iedereen heeft blinde vlekken, maar bij mezelf zie ik ze gelukkig niet.’ Danny reikt waardevolle voorbeelden en instrumenten aan, zoals het Big Five-model, om je zelfinzicht te vergroten. Toch is dit geen how-to-boek. Mullenders deelt verhalen van coachees, en – mooi! – ook meer van zichzelf dan in zijn vorige boek.
Een voorbeeld daarvan is te vinden op pagina 123, in het hoofdstuk Evenwicht ontwikkelen. Daar beschrijft hij hoe hij met coachee Sanne op zoek gaat naar ‘het stille geluk’: van opgetogen naar meer ingetogen, van versnellen naar vertragen. Hoe? ‘Daar ga ik over nadenken’, zegt Danny. Daarmee laat hij prachtig zien dat vertragen begint bij stilstaan, en dat een coach ook niet altijd het (juiste?) antwoord hoeft te hebben.
Een coach is immers ook maar een mens. En coach Mullenders heeft met De kunst van niet kiezen een mooi boek geschreven. Een boek vol praktijkervaringen, heldere voorbeelden die het verhaal ondersteunen, en hier en daar een coachingsvraag die Mullenders– net als in zijn vorige boek – bewust níét stelt.
Over Christel Deckers
Christel Deckers is een onafhankelijk denker, expert op het gebied van governance, change management, innovatie en digitalisering. Zij is gepromoveerd aan de Business School of Economics in Nijmegen en doet onderzoek naar Bestuur en Toezicht in de zorg. Kernwoorden in haar werk zijn: We doen het samen, met plezier naar je werk en de juiste mens op de juiste plek.
