Sir Ken Robinson schrijft met 'Het element' een lofzang op de diversiteit aan menselijke talenten. De ondertitel 'Als passie en talent samenkomen' maakt nieuwsgierig. Als manager ben ik altijd bezig met de vraag hoe ik het beste uit mensen kan halen. Hoe verhouden de individuele doelstellingen zich tot de organisatiedoelstellingen? Hoe kan ik de talenten van mensen laten bijdragen aan het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen? Human Talent Management in plaats van Human Resource Management.
Wie zoals ik 'Het element' leest om antwoorden te krijgen op deze vragen, komt bedrogen uit. 'Het element' is duidelijk niet geschreven vanuit deze 'business' invalshoek. Welke lezer Robinson wel wil bereiken, blijft onduidelijk. Dit komt vooral door de opzet van zijn boek. Aan de hand van voorbeelden beschrijft Robinson mensen die er in geslaagd zijn om zeer succesvol te worden op het terrein van sport, muziek, kunst of als ondernemer, waarbij hij ook de onvermijdelijke Richard Branson als casus beschrijft. Voorbeelden kunnen zeer verhelderend werken om duidelijk te maken wat je als schrijver wilt zeggen. 'Het element' heeft als grootste nadeel dat het louter gebouwd is op deze voorbeelden en dat het boek voor het overige weinig toevoegt aan wat al eerder geschreven is op dit terrein. Tussen de voorbeelden door doet Robinson een poging om te ontleden wat het element nu eigenlijk is. Hij schrijft daarover: 'Het Element is het ontmoetingspunt tussen natuurlijke aanleg en persoonlijke passie. Het Element is voor iedereen anders.' Een dergelijke platitude is wat mij betreft onvoldoende uitleg om dit boek deze titel te geven. Heel even krijg je het gevoel dat je een werkje als 'The Secret' in handen hebt. Zeker wanneer Robinson aan de hand van plaatjes in beeld brengt dat de aarde erg klein is in vergelijking tot de zon. En tot Arcturus nog veel kleiner. En als we het Melkwegstelsel verlaten en andere sterrenstelsels erbij betrekken haast niet bestaand zo klein. Dus, als we zo klein zijn, waar maken we ons hier op aarde dan allemaal zo druk over? Tsja. Met deze plaatjes (de enige afbeeldingen in het boek) kom je in de PowerPoint-presentatie voor de directie of op de aandeelhoudersvergadering niet zo ver, dunkt mij. In de rest van het boek werkt Robinson per hoofdstuk uit waaruit het element volgens hem bestaat: talent of aanleg, passie, houding of wilskracht en omgeving, het vinden van de juiste kansen. De vele voorbeelden van mensen die succesvol zijn, door wilskracht en soms met een fysieke handicap, wekken soms zeker gevoelens van bewondering op. De vraag 'wat kan ik hier nu mee' blijft openstaan. Adviezen als 'breek uit je sociale omgeving, zeg je baan op en durf radicale keuzes te maken' zijn waarschijnlijk zeer gemeend, maar de lezer heeft toch behoefte aan meer realistische handvatten dan deze. Stoppen met roken en meer bewegen is ook een goed advies, maar hoe doe ik het in de praktijk? Het aardigste onderdeel van 'Het element' is dat waarin Robinson het onderwijssysteem aan de kaak stelt. Zijn ervaring in Groot-Brittannië en de VS leert dat de onderwijssystemen volstrekt niet ingericht zijn op de ontwikkeling van individueel talent, laat staan een voedingsbodem bieden voor persoonlijke passie. Robinson zet zichzelf hier op het toneel, door uit te leggen hoe zijn door polio getekende jeugd invloed had op zijn beleving van school. Hij voert zichzelf vaker op als voorbeeld in het boek; uit deze voorbeelden leren we de man kennen als iemand die behoorlijk tevreden is met zichzelf. Zo leren we hoe fijn het is om in Los Angeles te wonen en hoeveel aangenamer het klimaat er is vergeleken met Engeland. Heel prettig allemaal, voor Robinson, maar niet iets dat mijn interesse heeft als ik een managementboek koop. Robinson pleit binnen het onderwijssysteem voor een individuele mentor en beschrijft waaraan deze moet voldoen. Het lijkt er zelfs op dat hij ervoor pleit de school maar zo snel mogelijk te verlaten om je te richten op je persoonlijke talent en passie. In de voorbeelden die volgen noemt hij onder andere Richard Branson, die al op jonge leeftijd school verliet om aan zijn Virgin imperium te bouwen. Prachtige voorbeelden om te lezen, maar wederom de vraag: 'Wat kan ik daar nu mee?' En dat is de vraag die blijft hangen na het lezen van 'Het element'. Het boek is de moeite waard om te lezen vanwege de vele inspirerende voorbeelden. Tegelijkertijd zijn deze de zwakte omdat het boek niet veel meer te bieden heeft dan dat. Geen bruikbaar en praktisch toepasbaar antwoord op de vraag hoe u talent en passie van mensen beter kunt inzetten. Of hoe u daar een bijdrage aan kunt leveren. Voor wie op zoek is naar inspiratie, of weg wil dromen over een volledig ander bestaan, is 'Het element' een prima boek. Managers met interesse in Human Talent Management en de praktische toepassing ervan, zoeken beter even verder.
