Voorwoord / 15
Begrippenlijst / 17
1 De fiscale geschiedenis van Nederland in vogelvlucht / 41
1.0 Inleiding / 41
1.1 De oudheid / 42
1.1.1 Belastingheffing in de Romeinse tijd / 42
1.1.2 Grondbelasting / 42
1.1.3 Belastingbetaling in natura / 43
1.2 De middeleeuwen / 43
1.2.1 Rangen en standen / 43
1.2.2 Accijnzen op eerste levensbehoeften / 44
1.3 De Spaanse overheersing / 45
1.3.1 De Hertog van Alva / 45
1.3.2 Opstand tegen de Tiende Penning / 45
1.4 De Gouden Eeuw / 46
1.4.1 Convooien en licenten / 46
1.4.2 Accijnzen en aanvullende heffingen / 46
1.4.3 Belastingoproer / 47
1.5 De Franse bezetting / 48
1.5.1 Het eerste algemene belastingstelsel van Gogel / 48
1.5.2 Directe en indirecte belastingen / 48
1.6 Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden / 49
1.6.1 De fiscale plannen van Willem I / 49
1.6.2 Pierson / 50
1.6.3 Fictief bronnenstelsel / 51
1.6.4 Het reële stelsel van de Duitse bezetter / 52
1.6.5 Hofstra’s belastingherziening / 53
1.7 Afronding / 55
2 Algemene aspecten / 57
2.0 Inleiding / 57
2.1 De functies van belastingen / 59
2.2 Rechtvaardigingsgronden / 61
2.2.1 Draagkrachtbeginsel / 61
2.3 Wet inkomstenbelasting 2001 / 63
2.3.1 Box 1 / 63
2.3.2 Box 2 / 64
2.3.3 Box 3 / 64
2.3.4 Rangorderegeling / 65
2.3.5 Verschillen in heffingsgrondslag en genietingsmoment / 66
2.3.6 Schotten tussen de boxen / 66
2.3.7 Belang van het onderscheid tussen de inkomensbestanddelen / 67
2.3.8 Tarieven in de inkomstenbelasting / 68
2.3.9 Gevolgen van de verschillen tussen de boxen / 69
2.4 Subjectieve draagkracht / 70
2.4.1 Heffingskortingen / 70
2.4.2 De persoonsgebonden aftrek / 71
2.4.3 Het fiscaal partnerbegrip / 72
2.4.4 Toerekening van vermogensbestanddelen tussen partners / 73
2.5 Even voorstellen: Peter en Carolien / 74
2.6 Afronding / 75
3 Werk en woning / 77
3.0 Inleiding / 77
3.1 Inkomensbegrip en bronnentheorie / 77
3.1.1 Deelname aan het economische verkeer / 78
3.1.2 Voordeel beoogd / 79
3.1.3 Voordeel redelijkerwijs te verwachten / 80
3.1.4 Buitenbronnelijke voordelen / 84
3.1.5 Het bijzondere karakter van box 3 / 84
3.1.6 Schema met het raamwerk van belast inkomen (box 1, 2 en 3) / 85
3.2 Loon uit dienstbetrekking / 85
3.2.1 Dienstbetrekking / 85
3.2.2 Opting-in / 89
3.2.3 Inhoudingsplichtige / 89
3.2.4 Loon / 91
3.2.5 Privégebruik auto / 93
3.2.6 Werkkostenregeling / 93
3.2.7 Aanspraken / 95
3.3 Inhoudingen op het loon / 98
3.3.1 De loonbelasting / 98
3.3.2 De premies voor de werknemersverzekeringen / 99
3.3.3 De premies volksverzekeringen / 100
3.3.4 De inkomensafhankelijke bijdrage Zvw / 100
3.3.4 Salarisstrook en jaaropgave / 101
3.4 Resultaat uit overige werkzaamheden / 104
3.4.1 Zekerheid over de fiscale duiding van een arbeidsrelatie / 106
3.4.2 Resultaatbepaling / 107
3.5 Eigen woning / 109
3.6 Afronding / 114
4 De startende ondernemer / 115
4.0 Inleiding / 115
4.1 Algemene aspecten Wet IB 2001 / 115
4.1.1 Bronnentheorie en boxenstelsel / 115
4.1.2 Belang van onderscheid tussen bronnen / 116
4.1.3 Sfeerovergang / 116
4.2 Onderneming voor de Wet IB 2001 / 117
4.2.1 Inkomensbestanddeel ‘winst uit onderneming’ / 117
4.2.2 Het begrip ‘onderneming’ / 117
4.2.3 Afbakening onderneming en werkzaamheid / 119
4.2.4 Startfase en aanloopverliezen / 119
4.2.5 Rechtsvorm van de onderneming / 121
4.3 Ondernemer in de Wet IB 2001 / 122
4.3.1 De term ‘ondernemer’ / 122
4.3.2 Voor rekening gedreven / 123
4.3.3 Rechtstreeks verbonden voor verbintenissen / 123
4.3.4 Objectieve en subjectieve onderneming / 124
4.4 Winst in de Wet IB 2001 / 125
4.4.1 Totaalwinst: hoofdlijnen / 125
4.4.2 Jaarwinst: hoofdlijnen / 126
4.5 De startende ondernemer in de praktijk / 127
4.5.1 De aanvangsinvestering / 127
4.5.2 Levensvatbaarheid van de onderneming / 128
4.5.3 Financiering / 128
4.5.4 Ondernemingsverlies, verlies aanloopfase / 130
4.6 Administratieve aspecten / 130
4.7 Afronding / 131
5 Huwelijk en winstberekening / 133
5.0 Inleiding / 133
5.1 Huwelijk, huwelijksgoederenregime en inkomenstoerekening / 133
5.1.1 Het huwelijk en huwelijksgoederenregime / 133
5.1.2 Fiscale gevolgen / 136
5.2 Ondernemingsvermogen versus privévermogen en ondernemingskosten versus privéuitgaven / 137
5.2.1 Totaalwinst / 137
5.2.2 Vermogensetikettering / 137
5.2.3 Onderscheid privéuitgaven en zakelijke kosten / 138
5.2.4 Gemengde kosten / 141
5.2.5 Producten uit eigen onderneming / 145
5.3 Fiscale en commerciële winstberekening / 145
5.4 Goed koopmansgebruik / 147
5.4.1 Beginselen goed koopmansgebruik / 147
5.4.2 Hoofdregels ten aanzien van winst- en verliesneming / 150
5.4.3 Dynamisch begrip / 154
5.5 Waarderings- en afschrijvingsregels / 155
5.5.1 Waardering balansposten / 155
5.5.2 Waardering onderhanden werk en onderhanden opdrachten / 156
5.5.3 Afschrijven / 157
5.5.4 Wettelijke inkadering goed koopmansgebruik / 162
5.6 Enkele overige specifieke regels voor de fiscale winstbepaling / 163
5.6.1 Bijzondere regels / 163
5.6.2 Investeringsaftrek / 163
5.6.3 Ondernemersaftrek / 168
5.6.4 Fiscale oudedagsreserve / 172
5.7 Fiscale reserves / 173
5.7.1 Egalisatiereserve / 173
5.7.2 Herinvesteringsreserve / 174
5.8 De MKB-winstvrijstelling / 178
5.9 Effectieve belastingdruk / 179
5.10 Afronding / 182
6 Van vof naar bv en het aanmerkelijkbelangregime / 183
6.0 Inleiding / 183
6.1 De besloten vennootschap (bv) en het concept van de rechtspersoonlijkheid / 183
6.1.1 De besloten vennootschap en rechtspersoonlijkheid / 183
6.1.2 Kapitaalvennootschap, aandelenkapitaal en aandelen / 184
6.1.3 Aandeelhouders, bestuurders, commissarissen / 186
6.1.4 Verschil met de naamloze vennootschap / 187
6.1.5 Geschiedenis / 187
6.1.6 Het klassieke stelsel / 188
6.2 Bv ja/bv nee; enkele inkomensvarianten / 190
6.2.1 Belastingdruk bij 50.000 ondernemingswinst en vof / 190
6.2.2 Belastingdruk bij 50.000 ondernemingswinst en bv / 191
6.2.3 Belastingdruk bij 100.000 ondernemingswinst en vof of bv / 192
6.2.4 Belastingdruk bij 1.000.000 ondernemingswinst en vof of bv / 194
6.2.5 Terugblik varianten / 195
6.3 Aanmerkelijk belang / 195
6.3.1 Onderscheid beloning ‘werknemer’ en ‘aandeelhouder’ / 195
6.3.2 Aanmerkelijkbelanghouder / 196
6.3.3 Terbeschikkingstellingsregeling / 207
6.3.4 Gebruikelijk loon / 212
6.4 Inbreng onderneming in bv / 214
6.4.1 De oprichting van een bv / 214
6.4.2 Voorovereenkomst tot oprichting van een bv / 215
6.4.3 Staking van de onderneming door inbreng in de bv / 215
6.5 Omzetting: ruisend of geruisloos? / 219
6.5.1 Ruisende omzetting / 219
6.5.2 Geruisloze omzetting / 221
6.5.3 Afweging / 223
6.6 Afronding / 224
7 Bv en concern / 225
7.0 Inleiding / 225
7.1 Vennootschapsbelasting / 225
7.1.1 Inleiding / 225
7.1.2 Subjectieve belastingplicht / 226
7.1.3 Berekening belastbaar bedrag / 231
7.1.4 Tarief / 236
7.1.5 Voorlopige aanslag / 238
7.2 Stortingen / 239
7.2.1 Kapitaalsfeer / 239
7.2.2 Formele kapitaalstorting / 240
7.2.3 Informele kapitaalstorting / 240
7.3 Onttrekkingen / 241
7.3.1 Winstuitdelingen van bv aan aandeelhouder / 241
7.3.2 Dividenduitkeringen / winstuitdeling niet aftrekbaar van de winst / 241
7.3.3 Begrip winstuitdeling / 242
7.3.4 Toetsingsrecht inspecteur / 244
7.4 Dividendbelasting en bronheffing op rente en royalty’s / 246
7.4.1 Bronheffing en inhoudingsplicht / 246
7.4.2 Bronheffing op rente, royalty’s en dividend / 247
7.5 Bruto dividend, voorheffing en belastingdruk / 248
7.5.1 Bruto dividend en verrekening voorheffing / 248
7.5.2 Gecombineerde belastingdruk: inkomsten- en vennootschapsbelasting / 248
7.5.3 Belastingdruk gelijk voor regulier voordeel en vervreemdingsvoordeel / 249
7.6 Salaris, dividenduitkeringen en totale effectieve belastingdruk / 249
7.6.1 Beslissen over omvang salaris en dividenden / 249
7.6.2 Balanstest en uitkeringstest / 250
7.6.3 Invloed loon en dividend op totale effectieve belastingdruk / 250
7.7 Concernopbouw: moeder- en dochtervennootschap en enkele specifieke regels / 253
7.7.1 Overname Star Pizza bv / 253
7.7.2 Good Taste bv verkrijgt aandelenbelang / 253
7.7.3 Deelnemingsvrijstelling / 254
7.7.4 Aspecten van de financiering van een bv / 262
7.7.5 Een holdingstructuur / 270
7.7.6 Fiscale eenheid in de vennootschapsbelasting / 270
7.7.7 Hybride mismatches / 275
7.8 Afronding / 276
8 Echtscheiding / 277
8.0 Inleiding / 277
8.1 Einde van het huwelijk / 277
8.2 Eigen woning / 279
8.2.1 Afkoelingsperiode / 279
8.2.2 Echtscheiding en toedeling van de woning aan Peter / 280
8.2.3 Peter verstrekt huisvesting aan Carolien / 280
8.2.4 Peter koopt Carolien uit / 282
8.3 Aanmerkelijkbelangaandelen / 283
8.3.1 Verdeling huwelijksgemeenschap / 283
8.3.2 Doorschuiven verkrijgingsprijs van Carolien naar Peter / 284
8.3.3 Overnameprijs van de aandelen / 285
8.3.4 Financiering van de aandelen / 285
8.4 Voorziening in het levensonderhoud / 286
8.4.1 Periodieke onderhoudsverplichting / 286
8.4.2 Afkoop van de onderhoudsverplichting / 287
8.5 Tot slot: afkoeling maakt warmte vrij / 288
9 Star Pizza bv gaat internationaal / 289
9.0 Inleiding / 289
9.1 Oorzaak van internationaal dubbele heffing / 290
9.2 Kan Nederland heffen over buitenlands inkomen van Star Pizza bv? / 291
9.3 Vestigingsplaats / 292
9.3.1 Beoordelen naar de omstandigheden / 292
9.3.2 Vestigingsplaatsfictie in de Wet VPB 1969 / 293
9.4 Kan België heffen van de in Nederland gevestigde Star Pizza bv? / 295
9.5 Vaste inrichting / 295
9.6 Heffingsmogelijkheden t.a.v. de huur in Nederland en België / 297
9.6.1 Kan Nederland heffen over buitenlands inkomen van Peter en Carolien? / 297
9.6.2 Kan België heffen over de huurinkomsten van Peter en Carolien? / 298
9.7 Mag Nederland heffen? / 298
9.7.1 Verdragen ter voorkoming van dubbele belasting / 298
9.7.2 Geen verdrag: Besluit ter voorkoming van dubbele belasting / 302
9.8 Methoden ter voorkoming van dubbele belastingheffing / 305
9.8.1 De vrijstellingsmethode / 305
9.8.2 De objectvrijstelling / 306
9.8.3 De verrekeningsmethode / 308
9.9 Winstberekening van de vaste inrichting / 309
9.9.1 Indirecte methode / 309
9.9.2 Directe methode / 310
9.10 Deelneming in plaats van vaste inrichting? / 311
9.10.1 Binnenlandse of buitenlandse belastingplichtige? / 311
9.10.2 Deelnemingsvrijstelling in buitenlandse verhoudingen / 312
9.10.3 Moeder-dochterrichtlijn / 313
10 De verkoop van het concern / 315
10.0 Inleiding / 315
10.1 Waardebepaling van de aandelen / 316
10.2 Stille reserves / 317
10.3 Verkoopovereenkomst / 318
10.4 Activa/passiva-transactie / 319
10.4.1 Verkopende vennootschappen / 319
10.4.2 Koper / 320
10.5 Aandelentransactie / 321
10.5.1 Gevolgen verkopende vennootschap / 321
10.5.2 Gevolgen koper / 321
10.5.3 Renteperikelen koper / 322
10.6 Realisatie van de winstreserves / 323
11 Vermogensrendementsheffing / 325
11.0 Inleiding / 325
11.1 Ontstaansgeschiedenis forfaitair inkomen in box 3 / 326
11.2 Inkomen uit sparen en beleggen / 328
11.2.1 Algemeen / 328
11.2.2 Periode 2001-2022 / 328
11.2.3 Forfaitaire stelsel niet langer houdbaar; rechtsherstel / 329
11.2.4 Voordeel uit sparen en beleggen (2023-2026) / 332
11.2.5 Werkelijk rendement in 2027 / 335
11.3 Rendementsgrondslag / 336
11.3.1 Bestanddelen / 336
11.3.2 Uitsluitingen en vrijstellingen / 339
11.4 Belastingtarief / 340
11.5 Het vermogen van Peter en Carolien / 341
11.5.1 Box 3 en partnerschap / 342
11.5.2 Peter en Carolien / 343
11.6 Afronding / 344
12 Schenk- en erfbelasting / 345
12.0 Inleiding / 345
12.1 Schenkbelasting / 345
12.1.1 Belastbaar feit / 346
12.1.2 Belastingplichtige; subject van heffing / 348
12.1.3 Waarde van het object van schenking / 348
12.1.4 Belaste verkrijging; vrijstellingen en tarieven / 350
12.2 Erfbelasting / 354
12.2.1 Belastingplichtige; subject van heffing / 355
12.2.2 Verkrijging ‘krachtens erfrecht’ / 356
12.2.3 Object van heffing / 358
12.2.4 Belaste verkrijging; vrijstellingen en tarieven / 358
12.3 Latente belastingschulden / 361
12.4 Bedrijfsopvolgingsfaciliteiten / 363
12.5 Formele aspecten / 364
13 Omzetbelasting / 365
13.0 Inleiding / 365
13.1 Europese btw en Nederlandse omzetbelasting / 368
13.2 Het stappenplan van de btw / 369
13.3 Ondernemerschap / 370
13.3.1 Functie van het ondernemerschap in de btw / 371
13.3.2 Consequenties van het ondernemerschap / 372
13.3.3 Elementen van de definitie van de term ‘ondernemer’ / 372
13.3.4 Overheid / 378
13.3.5 Houdstervennootschappen / 380
13.3.6 Fiscale eenheid / 383
13.4 Belastbare feiten / 387
13.4.1 Algemeen / 387
13.4.2 Leveringen van goederen en diensten / 387
13.4.3 Invoer van goederen / 390
13.4.4 Intracommunautaire verwerving van goederen / 390
13.4.5 Toch geen belastbaar feit: de overdracht van een onderneming / 391
13.5 Plaats van de prestatie / 391
13.5.1 Plaats van de levering van goederen / 391
13.5.2 Afstandsverkopen / 393
13.5.3 Plaats van dienst / 393
13.5.3 Plaats van de invoer van goederen / 395
13.5.4 Plaats van de intracommunautaire verwerving van goederen / 395
13.6 Maatstaf en tarief / 395
13.6.1 Maatstaf / 396
13.6.2 Tarief / 396
13.7 Vrijstellingen / 397
13.8 Verschuldigdheid van btw (persoon van wie de belasting wordt geheven) / 398
13.9 Het recht op aftrek van voorbelasting / 398
13.10 Wijze van heffing / 400
13.11 Administratieve verplichtingen / 402
13.12 Bijzondere regelingen / 403
13.13 Afronding / 403
14 Formeel belastingrecht / 405
14.0 Inleiding / 405
14.1 Vindplaats en onderscheid formeel en materieel belastingrecht / 405
14.2 Van materiële naar formele belastingschuld / 406
14.3 Aangifte / 406
14.3.1 Aangifteplicht / 406
14.3.2 Geen aangifte ontvangen / 408
14.3.3 Aangiftetermijn / 408
14.4 Tijdige indiening / 409
14.4.1 Aanslagbelastingen / 409
14.5 Aangiftebelastingen / 413
14.5.1 Van aangifte tot formele belastingschuld / 413
14.6 Afwijking formele van materiële belastingschuld / 413
14.6.1 Navordering bij aanslagbelastingen / 414
14.6.2 Naheffing bij aangiftebelastingen / 416
14.7 Informatieverplichtingen / 416
14.8 Geheimhouding / 419
14.9 Belastingplichtige weigert medewerking / 420
14.9.1 Te late indiening van aangiftebiljet bij aanslagbelastingen / 421
14.9.2 Verzuim bij aangiftebelastingen: geen (tijdige) aangifte en/of betaling / 423
14.9.3 Juiste indiening van aangifte / 425
14.9.4 Verzuim bij informatieverstrekking / 428
14.10 Bezwaar en beroep tegen belastingaanslagen / 428
14.10.1 Het conflict / 428
14.10.2 Bezwaar bij belastinginspecteur / 429
14.10.3 Beroep bij de rechtbank / 432
14.10.4 Hoger beroep bij het gerechtshof / 434
14.10.5 Beroep in cassatie bij de Hoge Raad / 434
14.10.6 Drie manieren om de doorlooptijd te versnellen / 436
14.10.7 Europese Hof van Justitie / 437
14.10.8 Alternatieve mogelijkheden / 437
14.11 Rechtsbeginselen / 438
14.12 Vertrouwensbeginsel / 439
14.12.1 Algemeen / 440
14.12.2 Algemene inlichtingen / 441
14.12.3 Aanslagregeling voorafgaande jaren / 442
14.12.4 Toezegging of afspraak / 443
14.12.5 Boekenonderzoek / 444
14.12.6 Beleidsregels / 444
14.13 Gelijkheidsbeginsel / 445
14.13.1 Gelijkheidsbeginsel als beginsel van behoorlijke wetgeving / 446
14.13.2 Gelijkheidsbeginsel als beginsel van behoorlijk bestuur / 447
14.14 Afronding / 450
15 De Europese Unie en het belastingrecht / 451
15.0 Inleiding / 451
15.1 Status en ontwikkeling van het Unierecht / 453
15.1.1 De bronnen van het gemeenschapsrecht / 455
15.1.2 De Europese instellingen in het kort / 457
15.2 Verdragen / 459
15.3 Voorbeeld positieve integratie / 460
15.4 Voorbeeld negatieve integratie / 462
15.4.1 Rechtvaardigingsgronden / 463
15.4.2 Verkapte discriminatie / 464
15.5 De zes vrijheden / 464
15.5.1 Vrij reizen en verblijven / 465
15.5.2 Vrij verkeer van goederen / 465
15.5.3 Vrij verkeer van werknemers en zelfstandigen / 466
15.5.4 Vrij verkeer van diensten / 471
15.5.5 Vrij verkeer van kapitaal / 472
15.6 Geharmoniseerde aanpak belastingontwijking / 472
15.6.1 Anti-belastingontwijkingsrichtlijn / 474
15.6.2 Samenwerking / 476
15.7 Rechtsbescherming / 477
15.8 Afronding / 478
Trefwoordenregister / 479
