Asser 3-V Vermogensrecht algemeen - Gemeenschap

1 Inleiding en algemene bepalingen 1
1.1 De regeling van de gemeenschap in ons wetboek. Maatschappelijk belang 1
1 De regeling van de gemeenschap in titel 3.7
2 De onderverdeling van titel 3.7 in drie afdelingen
3 De regeling van de gemeenschap buiten titel 3.7
1.2 Begrip gemeenschap. Zaaksvervanging 5
4 Definitie van gemeenschap
5 Gemeenschap kan meerdere goederen omvatten
6 Zaaksvervanging
7 Tot de gemeenschap behoren ook vruchten en andere voordelen
8 De omvang van de aandelen van deelgenoten
9 Onderscheiding rechten deelgenoten ten aanzien van gemeenschappelijk goed en rechten van de deelgenoten ten aanzien van hun aandelen daarin
10 Art. 6:2 BW is van overeenkomstige toepassing op de rechtsbetrekkingen tussen deelgenoten
1.3 Belang onderscheid eenvoudige en bijzondere gemeenschap 15
1.3.I Schulden die voor rekening van de gemeenschap komen en schulden die tot een
bijzondere gemeenschap behoren 15
11 Voor rekening van de gemeenschap komende schulden en tot de gemeenschap behorende schulden
1.3.II Beschikking over een aandeel in een goed 17
12 Beschikking over een aandeel in een goed

2 Het genot, gebruik en beheer van gemeenschappelijke goederen 19
2.1 Algemeen. Regeling van het genot, het gebruik en het beheer van gemeenschappelijke goederen 19
13 Gerechtigdheid deelgenoten tot genot, gebruik en beheer van gemeenschappelijke goederen
14 Regeling betreffende genot, gebruik en beheer van gemeenschappelijke goederen
14a Beheersregeling
15 Regeling is bindend voor rechtverkrijgenden van deelgenoot
16 Vaststelling regeling door kantonrechter
16a Nadere aandacht beheersregeling
17 Bewind in het kader van vaststelling van regeling door kantonrechter
18 Wijziging of buitenwerkingstelling regeling door kantonrechter
2.2 Het gebruik van gemeenschappelijke goederen 30
19 Gebruik van gemeenschappelijke goederen
2.3 Het genot van gemeenschappelijke goederen en de bijdrage in uitgaven ten behoeve van gemeenschappelijke goederen 31
20 Delen in voordelen van gemeenschappelijke goed
20a Bijdragen in uitgaven ten behoeve van gemeenschappelijk goed
2.4 Het beheer van gemeenschappelijke goederen. Rechterlijke uitspraak ten behoeve van de gemeenschap. Rekening en verantwoording voor beheer 34
21 Onderscheid verschillende beheershandelingen
22 Een schuld kan ook voor rekening van gemeenschap komen indien deelgenoot zijn mededeelgenoten niet heeft vertegenwoordigd
23 Bevoegdheid tot verrichten van beheershandelingen
23a Art. 3:170 BW en de gemeenschap van een ontbonden maatschap en vennootschap onder firma
24 Bevoegdheid tot verrichten beschikkingshandelingen die niet daden van beheer zijn
25 Uitoefening van aandeelhoudersrechten in NV of BV is steeds een beheershandeling
26 Ieder van de deelgenoten is bevoegd verjaring te stuiten
27 Het aannemen van aan de gemeenschap verschuldigde prestaties
28 Voldoen van voor rekening van de gemeenschap komende schulden
29 In beginsel is iedere deelgenoot bevoegd ten behoeve van de gemeenschap te procederen
29a Art. 3:171 BW ziet in beginsel niet op vorderingen op een deelgenoot
29b Art. 3:171 BW is niet van toepassing gedurende vereffening
30 Rekening en verantwoording voor gevoerd beheer

3 Beschikken over een gemeenschappelijk goed 51
3.1 Beschikkingshandelingen die niet als beheer kunnen worden aangemerkt 51
31 Beschikkingshandelingen die niet beheershandelingen zijn
32 Gevolgen verdeling of overdracht van goed voor beperkt recht op aandeel in dat goed
3.2 Machtiging door rechter tot het te gelde maken of bezwaren van een gemeenschappelijk goed 54
33 Machtiging rechter tot het te gelde maken of bezwaren van gemeenschappelijk goed
34 Rechterlijk bevel tot overneming van te verkopen goed door deelgenoot
35 Overneming is verdeling
35a Toepasselijkheid art. 3:183 lid 2 BW
36 Machtiging tot bezwaring gemeenschappelijk goed met pand- of hypotheekrecht
37 Rechter moet rekening houden met belangen van beperkt gerechtigde op aandeel in goed

4 Beschikken over en uitwinnen van een aandeel in een tot een eenvoudige gemeenschap behorend goed 63
4.1 Inleiding 63
38 Inleiding in beschikking over en uitwinning van aandeel in goed van eenvoudige gemeenschap
4.2 Beschikken over een aandeel in een gemeenschappelijk goed 64
39 Beschikken over aandeel in gemeenschappelijk goed
39a Beschikken over gedeelte van aandeel
40 Gevolgen van rechtsverhouding tussen deelgenoten die zich tegen beschikken over aandeel verzet
41 Wijze en gevolgen van levering van aandeel in goed
42 Wat afd. 3.4.2 BW omtrent overdracht van goed bepaalt, is in beginsel van toepassing
op vestiging, overdracht en afstand beperkt recht op (aandeel in) goed
43 Verplichting tot mededeling van verkrijging van (beperkt recht op) aandeel aan overige deelgenoten of beheerder
44 Verkrijger van aandeel aansprakelijk voor schuld vervreemder aan gemeenschap
45 Aandeel in afhankelijk recht en nevenrecht gaat over op verkrijger aandeel
4.3 Uitwinning van een aandeel in een gemeenschappelijk goed 74
46 Uitwinning van aandeel in gemeenschappelijk goed
47 Beperkingen van bevoegdheid om over aandelen te beschikken kunnen niet tussen verkrijger aandeel en overige deelgenoten worden ingeroepen
48 Ook op degene die krachtens uitwinning verkrijgt, rusten verplichtingen van verkrijger
4.4 Door overdracht of uitwinning van een aandeel in een goed kan een nieuwe gemeenschap ontstaan 76
49 Door overdracht van aandeel in goed kan nieuwe gemeenschap ontstaan
4.5 Uitwinning van de gezamenlijke aandelen in een gemeenschappelijk goed 77
50 Afwijkende regeling bij uitwinning van de gezamenlijke aandelen in gemeenschappelijk goed
51 Verduidelijking betekenis van uitwinning van alle aandelen in gemeenschappelijk goed
52 Prelude op deelgenotenbeslag ex art. 733 Rv

5 De regeling van enige bijzondere gemeenschappen 81
5.1 De gemeenschappen die de wet als bijzonder aanmerkt 81
53 De gemeenschappen die de wet als bijzonder aanmerkt
5.2 Beschikken over en uitwinnen van een aandeel in een tot een bijzondere gemeenschap behorend goed 83
54 Beschikken over en uitwinning van aandeel in goed
55 Onderscheid tussen beschikken over een gemeenschappelijk goed en beschikken over alle aandelen in een zodanig goed
56 Goed waarvan aandeel is overgedragen, behoort tot nieuwe eenvoudige gemeenschap
57 Gevolgen van overdracht van aandeel in gemeenschappelijk goed voor verhaal van tot de gemeenschap behorende schulden
58 Een deelgenoot kan zonder toestemming van de andere deelgenoten een recht van pand of hypotheek op aandeel vestigen
59 Ook op verkrijger van aandeel in goed van bijzondere gemeenschap rust de verplichting om daarvan mededeling te doen
60 Op verkrijger van aandeel in goed rust verplichting schuld aan gemeenschap te vergoeden
61 Ook op de verkrijger van aandeel in een goed in bijzondere gemeenschap gaat aandeel in afhankelijke rechten en nevenrechten over
5.3 Beschikken over en uitwinnen van een aandeel in de gehele gemeenschap 94
62 Beschikken over en uitwinnen van aandeel in gehele gemeenschap
63 Kritiek op wettelijke regeling vanuit optiek van schuldeiser van deelgenoot
64 Nadere aandacht voor rechtsverhouding die zich tegen beschikking over of uitwinning van aandeel in gehele gemeenschap verzet
65 Gevolgen indien rechtsverhouding tussen deelgenoten zich tegen beschikken over aandeel verzet
66 Wijze van levering van aandeel in gehele gemeenschap
67 Uitwinning van aandeel in gehele gemeenschap
68 Verplichting tot mededeling van verkrijging aandeel in gehele gemeenschap aan overige deelgenoten of beheerder
69 Art. 6:2 BW verzet zich er in het algemeen niet tegen dat gemeenschapsschuldeiser deelgenoot voor zijn aandeel in schuld aanspreekt
70 Verkrijger van aandeel in gehele gemeenschap aansprakelijk voor schuld vervreemder aan gemeenschap
71 Op verkrijger van aandeel in gehele gemeenschap gaat onder meer aandeel in afhankelijke rechten en nevenrechten van gemeenschappelijke goederen over
5.4 Verhaal van tot de gemeenschap behorende schulden op de goederen van de gemeenschap 109
72 Verhaal van tot gemeenschap behorende schulden op goederen van de gemeenschap
73 Exclusief verhaalsrecht op goed wordt niet beïnvloed door recht van pand of hypotheek op aandeel in goed
74 Gedurende de vereffening van gemeenschap is onder meer art. 3:192 BW niet van toepassing
75 Schuld van gemeenschap strekt tot levering van tot de gemeenschap behorend goed
76 Verhaalsrecht overige schuldeisers van een deelgenoot gedurende vereffening van gemeenschap
77 Niet alle voor rekening van de gemeenschap komende schulden behoren tot gemeenschap
78 Niet altijd geldt de eis dat alle deelgenoten schuldenaar moeten zijn van een tot de gemeenschap behorende schuld
78a Schulden die al dan niet in de beperkte gemeenschap van goederen zijn gevallen
79 Het exclusieve verhaalsrecht van gemeenschapsschuldeiser volgt gemeenschapsgoed niet
80 Verrekening van tot gemeenschap behorende schuld
81 Een gemeenschapsschuldeiser kan beslag leggen op een gemeenschappelijk goed
82 Het deelgenotenbeslag van art. 733 Rv
83 Art. 3:192 BW en art. 3:193 BW vormen dwingend recht
84 Ook een bijzondere gemeenschap die nog maar één goed omvat, blijft bijzonder
85 Exclusief verhaalsrecht van gemeenschapsschuldeiser op goed gaat verloren doordat alle aandelen in dat goed in één hand komen
5.5 Vereffening van de gemeenschap 125
86 Vereffening van gemeenschap
87 Art. 3:193 lid 3 BW is een onwenselijke bepaling die zo spoedig mogelijk dient te worden ingetrokken
88 Gevallen waarin de rechter een vereffenaar kan benoemen
88a Vereffening en schuld die niet in de beperkte wettelijke gemeenschap van goederen is gevallen
89 Afd. 4.6.3 BW betreffende de vereffening van een nalatenschap is van (overeenkomstige) toepassing
90 Gedurende de vereffening is slechts beperkt aantal bepalingen van titel 3.7 BW van toepassing
91 Art. 4:204 lid 2 BW is ook van toepassing indien er geen ontbonden huwelijksgemeenschap is omdat langstlevende enig erfgenaam van erflater is
92 Afd. 4.6.3 BW ook van toepassing indien alle aandelen in gemeenschap van nalatenschap in één hand komen
5.6 Verzet tegen verdeling door schuldeisers van ontbonden gemeenschap van maatschap en vennootschap 136
93 Verzet tegen verdeling

6 Enige bijzondere eenvoudige gemeenschappen 137
6.1 Inleiding 137
94 Voorbeelden van enige bijzondere eenvoudige gemeenschappen
6.2 Mandeligheid 137
95 Mandeligheid
6.3 Wet giraal effectenverkeer 138
96 Gemeenschappen waarop de Wge van toepassing is
6.4 Gemeenschappelijke vorderingsrechten voortvloeiende uit kwaliteitsrekeningen 141
97 Gemeenschappelijke vorderingsrechten voortvloeiende uit kwaliteitsrekeningen
98 Volgens Hoge Raad ook gemeenschap bij bijzondere kwaliteitsrekening
99 Geen beslag op aandeel rechthebbende in bijzondere rekening
100 Art. 19 GDW komt grotendeels met art. 25 Wna overeen
101 Hoge Raad aanvaardt dat de wettelijke regeling ook geldt voor door advocaat of accountant geopende kwaliteitsrekening
6.5 De gemeenschap van een vorderingsrecht en de gemeenschap van een recht van pand of hypotheek 147
102 Gemeenschap van vorderingsrecht
103 Aan schuldenaar kan niet steeds worden tegengeworpen dat vorderingsrecht in gemeenschap valt
104 De en/of-rekening
105 Gemeenschappelijk zekerheidsrecht
6.6 Het vermogen van een beleggingsfonds 153
106 Gemeenschappelijk vermogen van beleggingsfonds

7 Verdeling van de gemeenschap 155
7.1 Inleiding 155
107 Maatschappelijk belang verdeling en wettelijk kader betreffende verdeling
108 Behoudens art. 3:194 BW gelden alle bepalingen betreffende verdeling voor eenvoudige en bijzondere gemeenschap
109 Recht op en verplichting tot verdeling zijn ondeelbaar
110 Toepassing naar analogie op andere rechtshandeling dan verdeling
7.2 Vordering tot verdeling. Afdwingen van verdeling 158
111 Ieder der deelgenoten en ieder met beperkt recht op aandeel in goed kan verdeling vorderen
112 Ook schuldeiser van deelgenoot kan verdeling vorderen
113 Deelgenotenbeslag
114 Ieder der deelgenoten kan in beginsel verlangen dat alle gemeenschappelijke goederen en alle tot de gemeenschap behorende schulden in de verdeling worden betrokken
115 Partiële verdeling kan geldig zijn
116 Er kan een gewichtige reden zijn voor een gedeeltelijke verdeling
117 Rechter kan bepalen dat eerst (sommige) opeisbare schulden die voor rekening van de gemeenschap komen, dienen te worden voldaan
118 Belang van deelgenoot dat (sommige) opeisbare schulden worden voldaan, geadstrueerd aan de hand van art 1:102 tweede zin BW
119 Rechter kan in verband met belangen van een of meer deelgenoten vordering tot verdeling voor bepaalde tijd uitsluiten
120 Opschorting recht verdeling te vorderen op grond van redelijkheid en billijkheid
121 Uitsluiting van bevoegdheid verdeling te vorderen voor bepaalde tijd
122 Overeenkomst bindt ook rechtverkrijgenden
123 (Testamentaire) bewindvoerder is bevoegd tot het vorderen van verdeling
124 (Testamentaire) bewindvoerder is bevoegd overeenkomst tot uitsluiting van verdeling aan te gaan
125 Bevoegde rechter ter zake van verdeling
126 Verdeling kan op twee wijzen worden afgedwongen
127 Boedelnotaris
128 Onzijdige persoon
129 (Vorm)voorschriften voor verdeling waaraan onzijdige persoon meewerkt
130 Onzijdige persoon dient over ontvangene bewind te voeren
131 Beloning onzijdige persoon
132 Proces-verbaal indien notaris partijen niet kan verenigen
133 Zolang geen volledige overeenstemming is bereikt, kan de meest gerede partij verdeling door rechter vorderen
134 Rechter kan zaak aanhouden teneinde notaris opnieuw de gelegenheid te geven partijen te verenigen
135 Ieder der gedaagden kan eisen dat verdeling gehele voor verdeling vatbare gemeenschap omvat
136 Gedaagde kan vaststelling verdeling door rechter vorderen
7.3 Partijen wier medewerking aan de verdeling is vereist 183
137 Partijen wier medewerking aan de verdeling is vereist
138 Medewerking aan verdeling door bewindvoerder
139 Verdeling gedurende beheer van executeur en gedurende vereffening volgens de wet
7.4 Wijze waarop de verdeling moet geschieden 186
140 Wijze waarop de verdeling moet geschieden
141 Wijze waarop verdeling moet geschieden in geval van bewind
141a Bewindvoerder is ook deelgenoot
141b Wijze waarop de verdeling door vruchtgebruiker moet geschieden
141c Verdeling door bezwaarde erfgenaam in geval van een fi deïcommis
142 Wijze waarop de verdeling van overgebleven goederen moet geschieden na vereffening
143 Deelgenoot is failliet of saniet
143a Samenloop bewind en insolventie deelgenoot
144 Tot te vereffenen gemeenschap behoort aandeel in andere gemeenschap
145 In sommige gevallen moet de verdeling geschieden bij notariële akte en worden goedgekeurd door kantonrechter
145a Notariële akte van verdeling kan executoriale titel opleveren
7.5 De waardering 198
146 Tijdstip per welk waardering dient plaats te vinden
147 De wet geeft geen waarderingsmaatstaven
148 Waardering schulden
149 Waardering door deskundige
150 Waardering is in beginsel bindend
7.6 Jongere en oudere gemeenschappen 205
151 Samengestelde gemeenschappen
7.7 De boedelbeschrijving en de verbeurte van aandeel in goed 208
7.7.I De boedelbeschrijving 208
152 Boedelbeschrijving
153 Art. 671-675 Rv uitsluitend van toepassing op bijzondere gemeenschap
154 Toegevoegde waarde art. 3:194 lid 1 BW gering
155 Aard van de boedelbeschrijving
156 Bevel tot boedelbeschrijving
157 Inhoud boedelbeschrijving
158 Eventuele benoeming schatter
159 Geschillen betreffende boedelbeschrijving
160 Boedelbeschrijving doorgaans onderdeel akte van verdeling
7.7.II De verbeurte van aandeel in goed 216
161 Verbeurte aandeel in goederen door deelgenoot onder meer in geval van verzwijging
161a Verbeurte. Aandeel. Vervolg
7.8 De voldoening van sommige opeisbare schulden van de gemeenschap 222
162 Voldoening opeisbare schulden gemeenschap
163 Voldoening van schulden voorafgaande aan verdeling
7.9 Gedwongen toerekening van schulden van deelgenoot aan de gemeenschap 223
164 Gedwongen toerekening schulden van deelgenoot aan gemeenschap
164a Gedwongen toerekening van schulden
165 Verkrijger aandeel in gehele gemeenschap moet aan de gemeenschap vergoeden wat vervreemder aan haar schuldig was
7.10 De eigenlijke verdeling 228
7.10.I Begrip verdeling 228
166 Begrip verdeling
167 Verdelen is meestal toedelen
168 Overeenkomst tot verdeling is wel obligatoire overeenkomst
169 Wettelijke defi nitie van verdeling
170 Bepaalde rechtshandelingen worden aan defi nitie verdeling onttrokken
171 Twee rechtshandelingen die niet een verdeling van een nalatenschap zijn
172 Nadere bepaling van wat een verdeling is
172a Nadere bepaling van wat verdeling is
7.10.II Overbedeling 239
173 Overbedeling
174 Toedeling vruchtgebruik aan een deelgenoot en toedeling goed zelf aan andere deelgenoot
175 Gevolgen overeenkomstig art 3:177 lid 1 BW van verdeling of overdracht van goed voor het beperkte recht dat op aandeel rust
176 Nadere aandacht voor de gevolgen van de toepassing van de door art. 3:177 lid 1 BW gegeven regel in geval van een recht van pand of hypotheek
176a Art. 3:177 lid 1 BW is niet van toepassing in geval van beslag op aandeel in goed
177 Rang recht van pand of hypotheek ter verzekering van vordering wegens overbedeling
178 Verblijvensbeding
178a Het verblijvensbeding in geval van het faillissement van een deelgenoot
179 Schuld uit verblijvensbeding behoort niet steeds tot (ontbonden) huwelijksgemeenschap
179a Schuld uit verblijvensbeding en de beperkte wettelijke gemeenschap van goederen
180 Mogelijkheid dat schuld wegens overbedeling in verband met verdeling van nalatenschap eerst na verloop van zekere tijd behoeft te worden voldaan
7.10.III Verdeling door of op last van de rechter 256
181 Verdeling door of op last van rechter
181a Ook gedurende vereffening kan de rechter verdelen
182 Belang duiding verdeling door of op last van rechter
183 Datum uitspraak is peildatum waardering
184 Art. 3:183 lid 2 BW niet van toepassing indien rechter verdeelt en bij een door de rechter gelaste verdeling
185 Richtsnoer rechter
186 Voldoening schuld wegens overbedeling in termijnen
187 Grote vrijheid voor rechter bij het zelf verdelen of gelasten van verdeling
188 Rechter is niet bevoegd aan een deelgenoot het vruchtgebruik van een goed toe te kennen
7.10.IV Het vereiste van de levering op dezelfde wijze als voor overdracht 264
189 Voor overgang van toegedeeld goed is levering vereist
190 Levering van aandeel in verzameldepot als bedoeld in Wge
191 Toedeling van geblokkeerde aandelen in BV
192 Geen levering vereist indien de rechter de verdeling zelf vaststelt
193 De titel waaronder deelgenoot toegedeelde goed verkrijgt
194 Verdeling van door overlijden van erfl ater ontbonden huwelijksgemeenschap
7.11 Papieren en bewijzen van eigendom 272
195 Papieren en bewijzen van eigendom en algemene boedelpapieren
7.12 Vrijwaring 273
196 Verplichting van deelgenoten tot vrijwaring
197 Verval verplichting tot vrijwaring
7.13 Nietigheid en vernietigbaarheid van de verdeling 276
7.13.I Inleiding 276
198 Drie inleidende opmerkingen
7.13.II Nietigheid van de verdeling 276
199 Nietigheid verdeling
200 Aanvang verjaringstermijn in geval van vaststelling ouderschap na overlijden
201 Op de rechtsvordering tot vernietiging is uitsluitend de verjaringstermijn van toepassing
202 Stuiting van verjaring van rechtsvordering tot vernietiging van verdeling
203 Verdeling gedeeltelijk zonder gevolg onder meer indien iemand aan verdeling heeft deelgenomen die geen deelgenoot was
204 Nietigheid of vernietigbaarheid van overeenkomst tot verdeling leidt niet tot nietigheid onderscheidenlijk vernietigbaarheid van verdeling
205 Nadere verdeling van een of meer overgeslagen goederen
205a In de verdeling is ook goed betrokken dat niet tot de gemeenschap blijkt te behoren
7.13.III Vernietigbaarheid van de verdeling 281
206 Vernietigbaarheid verdeling
207 Vermoeden van dwaling
208 Andere vorderingen naast vordering tot vernietiging
209 Geen vernietigbaarheid bij aanvaarding benadeling
210 Rekenfout moet worden hersteld
211 Verval bevoegdheid tot vernietiging van verdeling bij opleg
212 Wijziging verdeling in plaats van vernietiging
213 Vernietiging verdeling van registergoed
214 Derdenbescherming in geval van vernietiging van verdeling
215 Art. 6:228-6:230 BW niet van toepassing op verdeling
216 Bepalingen betreffende wederkerige overeenkomsten niet van toepassing op verdeling
217 Verval rechtsvordering tot vernietiging van verdeling
218 Geen vernietiging bij buitengerechtelijke verklaring na verval rechtsvordering