Alternatieve geschilbeslechting in de financiële sector

VOORWOORD V

DEEL I - KIFID VOOR CONSUMENTENGESCHILLEN - D.P.C.M. HELLEGERS & M.D.H. NELEMANS 1
1. INLEIDING 2
2. CONSUMENTENGESCHILLEN BIJ KIFID 4
3. RECHTSONTWIKKELINGEN SINDS 2012 DIE ALS VOEDINGSSTOF KUNNEN DIENEN TER VERBETERING VAN DE ROL EN TAAKUITOEFENING VAN KIFID 8
3.1 Inleiding 8
3.2 Vaker gehoorde kritiek op aangewezen geschilleninstanties 10
3.3 Ideeën om het effectueren van consumentenrechten via Kifid te verbeteren 13
3.4 Prejudiciële vragen aan de Hoge Raad 17
3.5 Prejudiciële vragen aan het Europese Hof van Justitie 19
3.6 Mechanismen voor collectieve vorderingen tot schadevergoeding 24
3.7 Het rechtsinstrument van de ‘amicus curiae’ 28
4. KIFID EN DE MOGELIJKE PLAATS EN ROL VAN GEDRAGSECONOMIE 33
4.1 Inleiding 33
4.2 Geschillenbeslechting en rechtspraak en de vraag of de juridische discipline vanuit normatief oogpunt toereikend is 34
4.3 Een aanvullende rol voor niet-juridische disciplines? 36
4.4 In het recht geformuleerde zorgvuldigheidsnormen als een disciplinair gesloten systeem 37
5. AANGRENZENDE PROCESSEN: DE OVERWEGING VAN EEN ‘CODE ZORGVULDIGE FINANCIËLE DIENSTVERLENING’ 41
5.1 Inleiding 41
5.2 De totstandkoming en gelding van gedragscodes 41
5.3 De Code zorgvuldige financiële dienstverlening en een
zorgvuldigheidstoets 44
6. CONCLUDERENDE OPMERKINGEN 46

DEEL II - ZELFREGULERING DOOR FINANCIERS EN TOEGANG TOT ALTERNATIEVE GESCHILLENBESLECHTING: HOE DE GEDRAGSCODE KLEINZAKELIJKE FINANCIERING DE POSITIE VAN KLEINE ONDERNEMINGEN VERSTERKT - P.J. VAN DEN BOS & G. GLADDINES 49
1. INLEIDING 50
2. AANLEIDING GEDRAGSCODE 51
2.1 Zelfregulering als instrument om kleinzakelijke ondernemingen bij hun financiering zo goed mogelijk te ondersteunen 51
2.1.1 Geen eenduidige invulling van zorgplicht voor ondernemingen 51
2.1.2 ‘Handreiking Bijzonder Beheer’ 53
2.1.3 Consultatie bescherming kleinzakelijke ondernemingen en zzp’ers 53
2.2 Een juridisch afdwingbare Gedragscode 55
2.3 Opzet voor algemene toepasbaarheid (bancaire) financiers 56
2.4 Een zakelijk geschillenloket bij Kifid 57
3. DE OPZET VAN DE GEDRAGSCODE EN HET GESCHILLENLOKET 60
3.1 Keuzes in afbakening van het Geschillenloket 60
3.1.1 Toepasselijkheid op kredietovereenkomsten vanaf de ingangsdatum van de Gedragscode 60
3.1.2 Uitsluitings- en/of insluitingslijst 61
3.1.3 Afwijzing van een financiering niet ontvankelijk 62
3.1.4 Een eigen bijdrage en eerst de Interne Klachtenprocedure doorlopen alvorens de gang naar Kifid te maken 63
3.1.5 Bepalingen over wanneer een uitspraak bindend is en inzake een gang naar de reguliere rechter bij zwaarwegende belangen 63
3.2 Hoe past het Geschillenloket binnen de Gedragscode 65
3.2.1 Afspraak tussen bankensector en Kifid, als uitvoeringsinstantie, maar onafhankelijk op basis van vooraf opgestelde reglementen 65
3.2.2 Toets toepasselijkheid Gedragscode ligt bij de bank, maar Kifid kan deze beslissing onafhankelijk toetsen 66

4. DE GEDRAGSCODE IN DE PRAKTIJK 67
4.1 Impact Gedragscode op de (processen van) banken 67
4.2 Monitoring en evaluatie als belangrijk instrument om werking Gedragscode te borgen 69
4.3 Kamervragen over de Gedragscode geven blijk van maatschappelijke belangstelling en urgentie 71
4.4 Het Geschillenloket vanaf de start tot nu 73
5. CONCLUSIE 74

DEEL III - ZELFREGULERING IN DE NON-BANCAIRE MKB-FINANCIERINGSMARKT - R. KLEVERLAAN 77
1. INLEIDING 78
2. ALTERNATIVE FINANCE MATURITY MODEL 80
3. BELANG VAN ZELFREGULERING VOOR NON-BANCAIRE FINANCIERING 82
4. WENSEN VAN STAKEHOLDERS VOOR ZELFREGULERING IN NEDERLAND 83
5. OPZETTEN PUBLIEK-PRIVATE ORGANISATIE 84
6. ONTWIKKELING VAN GEDRAGSCODES EN KEURMERKEN 86
6.1 Keurmerk Erkend MKB Financier 86
6.1.1 Gedragscode MKB Financiers 86
6.2 Keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB 87
6.2.1 De bouwstenen van het keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB 88
6.2.2 Eisen aan organisatie en financieringsadviseur 89
6.2.3 Praktische uitwerking van gedragscode en keurmerk 90
7. ONAFHANKELIJKE GESCHILLENBESLECHTING NOODZAKELIJK VOOR ZELFREGULERING 91
8. VAN ZELFREGULERING NAAR (GEDEELTELIJKE) REGULERING 92
9. HUIDIGE BEPERKINGEN ZELFREGULERING NON-BANCAIRE FINANCIERING 94
10. VOLGENDE FASE IN VOLWASSENHEID VAN DE SECTOR 95
11. AFRONDING: DE TOEKOMST VAN ZELFREGULERING VAN NON-BANCAIRE FINANCIERING 97

DEEL IV - FINANCIAL SERVICES DISPUTES: FROM COURT LITIGATION TO ARBITRATION? - W.A.K. RANK & C.R. MACPHERSON 99
1. FINANCIAL SERVICES DISPUTES: AN INTRODUCTION 100
2. DISPUTE RESOLUTION IN THE FINANCIAL SERVICES SECTOR 102
2.1 The Growth of the Specialist Court or Forum 102
2.2 Sectoral Reluctance to Arbitrate – the Reasons 103
2.2.1 Confidentiality and Absence of Precedent 104
2.2.2 Costs and Delays 105
2.2.3 Limits to Multi-party and Multi-contract Disputes 105
2.2.4 Well-functioning Means of Enforcing Court Decisions in Europe 106
2.2.5 Consensus-driven approach 107
2.2.6 Finality 107
2.2.7 Interim Measures 107
2.3 Changing Attitudes 107
2.3.1 Evidence of Increased Use of Arbitration in the Financial Sector 107
2.3.2 Driving Trends of the Increase 108
2.4 The Future: Continued Growth 113
2.5 New Areas for Disputes 114
2.5.1 Fintech 114
2.5.2 Sustainable Finance 116
3. ROLE OF MEDIATION 119
4. ABOUT P.R.I.M.E. FINANCE 121
4.1 What is P.R.I.M.E. Finance? 121
4.2 P.R.I.M.E. Finance Panel of Experts 122
4.3 Cooperation with Permanent Court of Arbitration (PCA) 122
4.4 Judicial Training Programme 122
4.5 P.R.I.M.E. Finance Arbitration Rules 123
4.5.1 Genesis of Rules and Aims 123
4.5.2 Current revision project 124
4.5.3 Key Provisions in Draft Rules of Relevance to Financial Services 124
4.6 P.R.I.M.E. Finance Mediation Rules 126

5. CONCLUSION 127