Overeenkomsten in het internationaal privaatrecht en het Weens Koopverdrag

Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XVII
Lijst van verkort aangehaalde literatuur / XIX

DEEL A INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT. OVEREENKOMSTEN IN HET ALGEMEEN

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 3

HOOFDSTUK 2
Algemene opmerkingen over Rome I / 5
2.1 Rome I als opvolger van het EVO, 17 december 2009 / 5
2.2 Uniforme interpretatie / 6
2.3 Indeling en overzicht / 7
2.4 Toepassingsgebied, uitgesloten onderwerpen, art. 1 lid 2 Rome I / 7
2.5 Diversen / 10

HOOFDSTUK 3
Rechtskeuze, art. 3 Rome I / 13
3.1 Begrip ‘rechtskeuze’. Positie dwingend recht. Van EVO naar Rome I / 13
3.2 Beperking op rechtskeuze / 14
3.3 Belang van rechtskeuze voor partijen. Welk recht? / 15
3.4 Uitdrukkelijke of stilzwijgende rechtskeuze / 17
3.5 Partiële rechtskeuze, dépeçage / 18
3.6 Rechtskeuze achteraf, (stilzwijgende) processuele rechtskeuze / 19
3.7 Beperking van rechtskeuze in een nationaal geval en in een intra-EU-geval / 21
3.8 Kan ieder recht gekozen worden? / 23
3.9 Is de rechtskeuze geldig tot stand gekomen? Algemene voorwaarden / 24
3.10 ‘Floating’ rechtskeuze / 25
3.11 Bijzondere vormen van rechtskeuze / 26
3.12 Keuze voor de toepasselijkheid van verdragen en niet-statelijk recht / 27
3.13 Nadere afspraken en regelingen / 29

HOOFDSTUK 4
Objectieve verwijzingsregel bij gebreke van rechtskeuze, art. 4 Rome I / 31
4.1 Overzicht. Leer der kenmerkende prestatie, art. 4 lid 2 Rome I / 31
4.2 Enige specifiek genoemde overeenkomsten, art. 4 lid 1 Rome I / 33
4.3 De mogelijkheid van een correctie, art. 4 lid 5 EVO en art. 4 lid 3 Rome I / 34
4.4 Geen kenmerkende prestant; noodoplossing, art. 4 lid 4 Rome I / 37
4.5 Structuur en beknopt overzicht van art. 4 EVO en art. 4 Rome I / 38

HOOFDSTUK 5
Door consumenten gesloten overeenkomsten, art. 6 Rome I / 39
5.1 Algemeen / 39
5.2 Wanneer is de bijzondere regeling van toepassing? / 39
5.3 Rechtskeuze en objectieve verwijzingsregel / 42

HOOFDSTUK 6
Bepalingen van bijzonder dwingend recht (voorrangsregels), art. 9 Rome I / 43
6.1 Algemeen / 43
6.2 Voorrangsregels van de lex fori, art. 9 lid 2 Rome I / 46
6.3 Voorrangsregels van derde landen, art. 9 lid 3 Rome I, en van de lex causae / 46

HOOFDSTUK 7
Bestaan en materiële geldigheid, art. 10 Rome I / 49
7.1 Bestaan, wilsovereenstemming, totstandkoming / 49
7.2 Geldigheid, wilsgebreken / 51
7.3 Uitzonderingsregel met betrekking tot toestemming / 51
7.4 Forumkeuze en arbitragebeding / 52

HOOFDSTUK 8
Formele geldigheid van overeenkomsten, art. 11 Rome I / 55
8.1 Hoofdregels / 55
8.2 Uitzonderingen. Consumentenovereenkomst en onroerend goed / 55

HOOFDSTUK 9
Toepassingsgebied van de lex causae, art. 12 Rome I. Actio pauliana. Rente / 57
9.1 Lid 1: de algemene regel en verbijzondering / 57
9.2 Lid 2, de aanpassing door de lex loci solutionis / 59
9.3 Andere onderwerpen. Actio pauliana. Rente / 59

HOOFDSTUK 10
Handelingsonbekwaamheid en handelingsonbevoegdheid, art. 13 Rome I / 63

HOOFDSTUK 11
Cessie van vorderingen, art. 14 Rome I, en verwante figuren / 65
11.1 Betrekkingen tussen cedent en cessionaris volgens art. 14 lid 1, cessiestatuut / 65
11.2 Goederenrechtelijke kwesties; de overgang zelf / 66
11.3 Kwesties die beheerst worden door het vorderingsstatuut, verhouding jegens de debiteur, art. 14 lid 2 / 69
11.4 Omschrijving concept ‘cessie’, art. 14 lid 3. Verpanding van vorderingen / 69
11.5 Verwante figuren / 70
11.5.1 Schuldoverneming / 70
11.5.2 Contractoverneming / 70
11.5.3 Schuldvernieuwing / 70

HOOFDSTUK 12
Subrogatie, art. 15 Rome I, en subrogatie en regres bij hoofdelijkheid, art. 16 Rome I / 73
12.1 Subrogatie, art. 15 Rome I / 73
12.2 Subrogatie en regres bij hoofdelijke schuldenaren, art. 15 en 16 Rome I / 74

HOOFDSTUK 13
Verrekening, art. 17 Rome I / 77

HOOFDSTUK 14
Bewijskwesties, art. 18 Rome I / 79
14.1 Algemeen; vermoedens en verdeling van bewijslast, lid 1 / 79
14.2 Bewijsmiddelen, lid 2 / 80

HOOFDSTUK 15
Aansprakelijkheid uit afgebroken onderhandelingen, ongerechtvaardigde verrijking en onverschuldigde betaling / 81
15.1 Rome II / 81
15.2 Aansprakelijkheid uit afgebroken onderhandelingen, art. 12 Rome II; accessoire aanknoping / 81
15.3 Letters of Intent/Heads of Agreement / 83
15.4 Ongerechtvaardigde verrijking en onverschuldigde betaling, art. 10 Rome II / 84
15.5 Zaakwaarneming, art. 11 Rome II / 85

HOOFDSTUK 16
Algemene voorwaarden / 87
16.1 Inleiding / 87
16.2 Rechtskeuze / 87
16.3 Zijn algemene voorwaarden overeengekomen? / 88
16.4 Battle of forms / 89
16.5 Toetsing van algemene voorwaarden. Algemeen / 89
16.6 Toetsing en afdeling 3, titel 5 van Boek 6 BW / 90

HOOFDSTUK 17
Vertegenwoordiging. Haags vertegenwoordigingsverdrag / 93
17.1 Inleiding / 93
17.2 Toepassingsgebied van het Haags vertegenwoordigingsverdrag / 94
17.3 De interne verhouding / 95
17.4 De externe verhouding / 96

HOOFDSTUK 18
Zakelijke zekerheidsrechten. Hypotheek, pand, retentierecht / 99
18.1 Inleiding / 99
18.2 Hypotheek / 99
18.3 Vestiging van pandrecht / 100
18.4 Erkenning en executie in Nederland van een in het buitenland verkregen zekerheidsrecht / 101
18.5 Retentierecht / 102

DEEL B INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT, BIJZONDERE OVEREENKOMSTEN

HOOFDSTUK 19
Koop / 105
19.1 Inleiding / 105
19.2 Koopovereenkomst gesloten na 1 januari 1992. Weens Koopverdrag (CISG) / 105
19.2.1 Inleiding / 105
19.2.2 Toepasselijkheid Weens Koopverdrag (CISG) / 106
19.2.3 Toepasselijkheid van buitenlands intern recht / 109
19.3 Verwijzingsregels / 109
19.4 Alleenverkoopovereenkomsten / 110
19.5 Koop van onroerend goed / 110
19.6 Bepalingen ter bescherming van de consument / 111
19.7 Goederenrechtelijke aspecten, overdracht / 112
19.8 Zekerheidsrechten en de niet-betaalde verkoper: goederenrechtelijke gevolgen ontbinding / 113
19.8.1 Eigendomsvoorbehoud / 113
19.8.2 Recht van reclame / 115
19.8.3 Verkopersprivilege / 115
19.8.4 Gevolgen van ontbinding / 115
19.9 Huurkoop / 116

HOOFDSTUK 20
Verbruikleen/geldleen, dienstverlening door banken / 117

HOOFDSTUK 21
Schenking / 119
21.1 Algemeen / 119
21.2 Echtgenoten en schenking / 119

HOOFDSTUK 22
Huur, leasing en pacht / 121
22.1 Huur en leasing roerende zaken / 121
22.2 Huur, leasing en pacht van onroerend goed / 121

HOOFDSTUK 23
Opdracht/dienstverlening, lastgeving en agentuurovereenkomst / 123
23.1 Opdracht/dienstverlening / 123
23.2 Lastgeving en agentuurovereenkomst algemeen / 124
23.3 Agentuurovereenkomst en dwingend recht / 124
23.4 Lasthebber handelt in eigen naam, art. 7:419, 7:420 en 7:421 BW / 126

HOOFDSTUK 24
Bewaarneming, consignatie, bruikleen, uitgave van werken, licentie en franchise,
uitleen van werknemers / 129
24.1 Bewaarneming / 129
24.2 Consignatie / 129
24.3 Bruikleen, uitgave van werken, auteurscontract / 130
24.4 Licentie- en franchiseovereenkomst / 130
24.5 Uitleen van werknemers / 131

HOOFDSTUK 25
Arbeidsovereenkomst, art. 8 Rome I / 133
25.1 Van EVO naar Rome I / 133
25.2 Inleiding / 133
25.3 Objectieve verwijzingsregel, art. 8 lid 2 / 134
25.3.1 Hoofdlijnen / 134
25.3.2 ‘Gewoonlijke arbeidsplaats’ bij werk in verschillende landen, art. 8 lid 2; verhouding tot art. 8 lid 3 / 135
25.3.3 Opeenvolgende ‘gewoonlijke arbeidsplaatsen’ / 137
25.3.4 Tewerkstelling elders/uitzending / 138
25.3.5 De mogelijkheid van een exceptie, ‘kennelijk nauwste verbondenheid’, art. 8 lid 4 / 140
25.4 Beperkte rechtskeuze, art. 8 lid 1; dwingend recht / 141
25.5 Voorrangsregels; het BBA vóór de Wwz; preventieve toets onder de Wwz / 143
25.6 Zeelieden, staking, continentaal plat / 145
25.7 Bestuurders van rechtspersonen / 145

HOOFDSTUK 26
Aanneming van werk / 147

HOOFDSTUK 27
Maatschap, vennootschap onder firma en andere samenwerkingsvormen / 149
27.1 Boek 10 titel 8 BW / 149
27.2 De door het vennootschapsstatuut beheerste onderwerpen / 149
27.3 Joint venture/samenwerkingsovereenkomst / 151

HOOFDSTUK 28
Borgtocht, garantie, hoofdelijkheid / 153
28.1 Verhouding borg-crediteur / 153
28.2 Verhouding borg-hoofddebiteur, subrogatie en regres / 155
28.3 Regres tussen medeborgen / 155
28.4 Echtgenoten en borgtocht, art. 1:88 en 1:89 BW; art. 10:40 BW; Verordening huwelijksvermogensstelsels / 155
28.5 Onafhankelijke (bank)garantie en documentair krediet / 158
28.6 Hoofdelijkheid / 158

HOOFDSTUK 29
Vaststellingsovereenkomst/dading / 161

HOOFDSTUK 30
Verzekering / 163
30.1 Van EVO naar Rome I algemeen. Ligging risico / 163
30.2 ‘Grote’ risico’s, art. 7 lid 2 / 164
30.3 Schadeverzekering anders dan ter dekking van een groot risico, art. 7 lid 3 / 164
30.4 Levensverzekering, art. 7 lid 3 / 165
30.5 Verplichte verzekeringen, art. 7 lid 4 / 165
30.6 Herverzekering / 165

HOOFDSTUK 31
Vervoerovereenkomst, art. 5 Rome I / 167
31.1 Van EVO naar Rome I / 167
31.2 Vervoer van goederen, art. 5 lid 1 Rome I / 167
31.3 Vervoer van passagiers, art. 5 lid 2 Rome I / 168

HOOFDSTUK 31A
Waardepapieren, wissels en cheques / 169

DEEL C HET WEENS KOOPVERDRAG 1980, UNITED NATIONS CONVENTION ON CONTRACTS FOR THE INTERNATIONAL SALE OF GOODS (CISG)

HOOFDSTUK 32
Inleiding op het Weens Koopverdrag / 173
32.1 Inleiding / 173
32.2 Het Weens Koopverdrag en zijn voorgangers de LUF en de LUVI / 173
32.3 Authentieke teksten / 174
32.4 Doelstelling van de CISG / 174
32.5 Literatuur / 175
32.6 Jurisprudentie / 176
32.7 Onderwerpen die in de CISG geregeld zijn en aanverwante regelgeving / 176

HOOFDSTUK 33
Formeel toepassingsgebied van de CISG, art. 1 en 6 CISG / 179
33.1 Inleiding / 179
33.2 CISG gaat vóór internationaal privaatrecht. Rechtstreekse toepasselijkheid / 179
33.3 Toepassing van de CISG via internationaal privaatrecht / 180
33.4 Voorbehouden in de zin van art. 92 en 95 CISG / 181
33.5 Plaats van vestiging, art. 10 CISG / 182
33.6 Uitsluiting van de CISG, art. 6 CISG / 183

HOOFDSTUK 34
Materieel toepassingsgebied van de CISG, art. 2 en 3 CISG / 187
34.1 Inleiding / 187
34.2 Koopovereenkomst / 187
34.3 Roerende zaken, art. 2 onder b-f CISG / 189
34.4 De CISG is niet van toepassing op de consumentenkoop, art. 2 onder a CISG / 191

HOOFDSTUK 35
Algemene bepalingen van de CISG, art. 4-5, 7-9 en 11 CISG / 193
35.1 Inleiding / 193
35.2 Uniforme interpretatie van de CISG, art. 7 CISG / 193
35.3 Onderwerpen die in de CISG zijn geregeld / 194
35.4 Onderwerpen die in de CISG niet geregeld zijn / 196
35.5 Interpretatie van de koopovereenkomst, verklaringen en gedragingen, art. 8 CISG / 196
35.6 Geen vormvereisten, art. 11 en 29 CISG / 198
35.7 Gewoonten en gebruiken, art. 9 CISG / 199

HOOFDSTUK 36
Totstandkoming van internationale koopovereenkomsten, art. 14-24 CISG / 201
36.1 Inleiding / 201
36.2 Totstandkoming van internationale koopovereenkomsten / 201
36.3 Aanbod, art. 14 CISG / 202
36.4 Werking van een aanbod: de ontvangsttheorie, art. 15 CISG / 203
36.5 Intrekken, herroepen of verwerpen van een aanbod, art. 15 lid 2, 16 en 17 CISG / 204
36.6 Aanvaarding van het aanbod, art. 18 CISG / 205
36.7 De aanvaarding moet op het aanbod aansluiten, art. 19 CISG / 205
36.8 De aanvaarding moet de aanbieder tijdig bereiken, art. 18 lid 2 CISG / 207

HOOFDSTUK 37
Algemene voorwaarden / 209
37.1 Inleiding / 209
37.2 Algemene voorwaarden en de CISG / 209
37.3 Terhandstelling van algemene voorwaarden vereist op grond van de CISG? / 210
37.4 Taal / 214
37.5 Battle of the forms / 215
37.6 Rechtskeuzeclausule in algemene voorwaarden / 217

HOOFDSTUK 38
Verplichtingen van de koper en verkoper in de CISG / 219
38.1 Inleiding / 219
38.2 Wijziging van de koopovereenkomst, art. 29 CISG / 219
38.3 Verzendtheorie, art. 27 CISG / 220
38.4 Verplichtingen van de koper, art. 53 CISG / 221
38.5 Verplichting tot betaling van de koopprijs, art. 54-56 CISG / 221
38.6 Plaats, tijd en wijze van betaling, art. 57-59 CISG / 222
38.7 Verplichtingen van de verkoper, art. 30 en 35 CISG / 223
38.8 Verplichting van de verkoper tot aflevering, art. 30 CISG / 223
38.9 Plaats van aflevering, art. 31 CISG / 224
38.10 Tijdstip van aflevering / 226

HOOFDSTUK 39
Conformiteit, art. 35-44 CISG / 229
39.1 Inleiding / 229
39.2 Conformiteit, art. 35 CISG / 229
39.3 Bijzondere vereisten, art. 35 lid 2 CISG / 230
39.4 Publiekrechtelijke vereisten / 231
39.5 Kwade trouw van de koper / 233
39.6 Moment van risico-overgang is bepalend, art. 36 CISG / 233
39.7 Keurings- en klachttermijn, art. 38 en 39 CISG / 233
39.8 Overdracht vrij van rechten en aanspraken, art. 41-43 CISG / 237

HOOFDSTUK 40
Risico-overgang, art. 66-69 CISG / 239
40.1 Inleiding / 239
40.2 Risico-overgang in de CISG, art. 66 CISG / 239
40.3 Het tijdstip van risico-overgang, art. 67-69 CISG / 240

HOOFDSTUK 41
Mogelijk in te stellen vorderingen, art. 45 e.v. CISG / 243
41.1 Inleiding / 243
41.2 Mogelijke vorderingen, art. 45 en 61 CISG / 243
41.3 Nakoming, art. 46 lid 1 en art. 62 CISG / 244
41.4 Aflevering van vervangende zaken, art. 46 lid 2 CISG / 245
41.5 Herstel, art. 46 lid 3 CISG / 246
41.6 Vermindering van de koopprijs, art. 50 CISG / 247

HOOFDSTUK 42
Ontbinding, art. 49 en 64 CISG / 249
42.1 Inleiding / 249
42.2 Wezenlijke tekortkoming, art. 25 CISG / 249
42.3 Toekomstige wezenlijke tekortkoming, art. 72 CISG / 251
42.4 Aanvullende redelijke termijn, art. 47 en 63 CISG / 252
42.5 Ontbinding bij opeenvolgende leveringen, art. 73 CISG / 252
42.6 Kennisgeving van ontbinding, art. 26 CISG / 253
42.7 Rechtsgevolgen van ontbinding, art. 81 CISG / 253
42.8 Voorwaarde voor ontbinding: teruggave in staat van ontvangst, art. 82 CISG / 253
42.9 Vergoeding wegens gebruik in geval van ontbinding, art. 84 CISG / 254

HOOFDSTUK 43
Schadevergoeding, art. 74-77 CISG / 255
43.1 Inleiding / 255
43.2 Causaal verband en voorzienbaarheid, art. 74 CISG / 255
43.3 Berekening van de schadevergoeding, art. 74 CISG / 256
43.4 Dekkingskoop, art. 75 CISG / 257
43.5 Abstracte methode, art. 76 CISG / 257
43.6 Proceskosten, art. 74 CISG / 258
43.7 Devaluatie van de gebruikte valuta / 258
43.8 Gevolgschade, art. 74 CISG / 258
43.9 Rente, art. 78 CISG / 259
43.10 Schadebeperking, art. 77 CISG / 260

HOOFDSTUK 44
Opschortingsrecht? / 261
44.1 Inleiding / 261
44.2 Een algemeen opschortingsrecht? / 261
44.3 Opschorting in geval van een toekomstige tekortkoming, art. 71 CISG / 262
44.4 Verplichte kennisgeving, art. 71 lid 3 CISG / 263

HOOFDSTUK 45
Bevrijdende omstandigheden, art. 79-80 CISG / 265
45.1 Inleiding / 265
45.2 Een verhindering buiten de macht van de tekortschietende partij, art. 79 CISG / 265
45.3 Tekortkoming veroorzaakt door wederpartij, art. 80 CISG / 268

HOOFDSTUK 46
Zorg voor het behoud van de zaken, art. 85-88 CISG / 269

HOOFDSTUK 47
Slotbepalingen, art. 89-101 CISG / 271

BIJLAGE A
EG Verordening 593/2008, Rome I / 273
BIJLAGE B
EVO-verdrag / 293
BIJLAGE C
Haags vertegenwoordigingsverdrag / 309
BIJLAGE D
Weens Koopverdrag / 317
BIJLAGE E
Verdragsluitende Staten Weens Koopverdrag / 343

Trefwoordenregister / 347