Methoden en technieken van onderzoek in de criminologie

Inhoudsopgave
Voorwoord v

1 Inleiding 1
1.1 Waar gaat dit boek over? 1
1.2 Criminaliteit en criminologie 2
1.3 Een veelkleurig en flu¨ıde onderzoeksobject 4
1.3.1 Standaardclassificatie 5
1.3.2 Andere indelingen 8
1.4 Kenmerken en doelen van wetenschap 9
1.4.1 Wetenschapsopvattingen in vogelvlucht 10
1.5 De empirische cyclus 12
1.5.1 Theorieen en modellen 16
1.6 Soorten vragen 17
1.6.1 Macro, meso en micro 18
1.6.2 Hoeveelheid versus aard 20
1.6.3 Verklarend versus beschrijvend 20
1.6.4 Verandering versus statische kenmerken 23
1.7 Een aparte methodologie 24

2 Onderzoek naar criminaliteit en aanverwante zaken 29
2.1 Inleiding 29
2.2 Operationaliseren en meten 29
2.2.1 Meetniveaus 30
2.2.2 Operationalisatie 32
2.3 Validiteit en betrouwbaarheid 34
2.3.1 Constructvaliditeit 36
2.3.2 Statistische validiteit 38
2.3.3 Interne validiteit 39
2.3.4 Externe validiteit 39
2.4 Bepaling van de constructvaliditeit 41
2.4.1 Betrouwbaarheidsanalyse 41
2.4.2 Analyse van de validiteit van de operationalisatie 45
2.5 Andere kwaliteitsaspecten 46
2.5.1 Obtrusive versus unobtrusive 46
2.5.2 Selectie-effecten: representativiteit en generaliseerbaarheid 48
2.5.3 Dark number 50
2.5.4 Vergelijkbaarheid 50
2.6 Gelaagde structuur 51
2.6.1 Delicten 52
2.6.2 Processen-verbaal 52
2.6.3 Daders 53
2.6.4 Strafdossiers 53
2.6.5 Geografische gelaagdheid 54
2.6.6 Slachtoffers 55
2.6.7 De multiniveaustructuur van criminaliteit 55
2.7 Typen criminologisch onderzoek 56
2.7.1 Micro versus macro 56
2.7.2 Longitudinaal versus cross-sectioneel 56
2.7.3 Kwalitatief versus kwantitatief 59
2.7.4 Historisch versus contemporain 61
2.7.5 Toetsend versus exploratief 62
2.7.6 Primair versus secundair 64

3 Planning en uitvoering 65
3.1 De onderzoeksvraag 66
3.2 Literatuurstudie 68
3.3 Voorbereiding 71
3.4 Keuze van onderzoeksopzet 73
3.5 Keuze van analyse-eenheden 74
3.6 Keuze van dataverzamelingsmethode 75
3.7 Keuze van analysemethode 76
3.8 Toestemming, privacy en ethiek 76
3.8.1 Ethische (toetsings)commissies 82
3.8.2 Toestemmingsprocedures gebruik overheidsgegevens 83
3.9 Privacywetgeving en gedragscodes 84
3.9.1 Privacywetgeving 84
3.9.2 Gedragscode wetenschappelijke integriteit 86
3.10 Voor-, hoofd- en naonderzoek 87
3.11 Triangulatie 88
3.12 Onderzoeksopzet en budgettering 90

4 Onderzoeksopzetten voor causale samenhang 91
4.1 Inleiding 91
4.2 Causaliteit 95
4.3 Afhankelijke en onafhankelijke variabelen 98
4.4 Interventies en het meten van verandering 99
4.5 Designs naar experimentaliteit 101
4.5.1 Observationeel onderzoek 102
4.5.2 Quasi-experimenteel 105
4.5.3 Experimenteel 107
4.5.4 Wat als een experimenteel ontwerp niet mogelijk is? 111
4.6 Validiteit en onderzoeksontwerp 113
4.6.1 Statistische validiteit 114
4.6.2 Interne validiteit 118
4.6.3 Externe 125
4.6.4 Constructvaliditeit 128
4.6.5 Samenvatting 131
4.6.6 Een aantal designs op een rijtje 134
4.6.7 Longitudinale ontwerpen 136

5 Selectie van analyse-eenheden 139
5.1 Representativiteit en generaliseerbaarheid 139
5.2 Grootte van de onderzoeksgroep 141
5.3 Analyse-eenheden in primaire en secundaire bronnen 142
5.3.1 Probability sampling 144
5.3.2 Non-probability sampling 148
5.4 Online steekproeftrekking 153
5.5 Uitval, weigering en non-respons 156

6 Dataverzameling en bevraging 163
6.1 Bevraging en observatie: de rol van standaardisatie 163
6.2 Observatie 168
6.2.1 Participerende observatie 168
6.2.2 Niet-participerende observatie 170
6.3 Bevraging van personen 176
6.3.1 Ongestructureerde bevraging: open en diepte-interviews 178
6.3.2 (Semi)gestructureerde bevraging 180
6.4 Vragenlijsten 183
6.4.1 Vragenlijstontwerp 183
6.4.2 Vraagontwerp 189
6.4.3 Schaalconstructie 197
6.5 Afnamemogelijkheden vragenlijsten 202
6.5.1 Mondelinge afname 202
6.5.2 Afname via videobellen 203
6.5.3 Telefonische afname 204
6.5.4 Schriftelijke afname met onderzoeker 205
6.5.5 Afname zonder onderzoeker 205
6.5.6 Goede respons: response rate en kwaliteit van invulling 206
6.6 De inzet van techniek 210
6.6.1 Manipulatie middels techniek 210
6.6.2 Simulatie middels techniek 213
6.7 (Moeilijke) vragen naar (gevoelige) onderwerpen 215
6.7.1 Controlevragen 215
6.7.2 Bijzondere bevragingsmethoden 217
6.7.3 Geheugensteuntjes 220

7 Bestaande gegevensbronnen 223
7.1 Statistieken 224
7.2 Bestaande gegevens bij politie en justitie 226
7.2.1 Registraties van de politie 226
7.2.2 Registratiesystemen van het Openbaar Ministerie 232
7.2.3 Het justitieel documentatiesysteem 233
7.2.4 Rechterlijke uitspraken 235
7.2.5 Registratiesystemen van de tenuitvoerlegging 235
7.2.6 Schoning 237
7.3 Andere en niet-justitiele archieven en dossiers 238
7.3.1 De HALT-registratie AuraH 238
7.3.2 Het Letsel Informatie Systeem 238
7.3.3 Het registratiesysteem van Slachtofferhulp Nederland 239
7.3.4 Registraties van verzekeraars 239
7.3.5 Registraties en archieven bij behandelinstellingen 240
7.4 Slachtofferenquetes 240
7.4.1 De Veiligheidsmonitor 241
7.4.2 Eerdere slachtofferenquetes in Nederland: 1973-2011 242
7.4.3 Internationale slachtofferenquetes 244
7.4.4 De Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven 245
7.5 Self-report-enquetes 246
7.5.1 De WODC-monitor Zelfgerapporteerde Jeugdcriminaliteit 246
7.5.2 De International Self-reported Delinquency Study 247
7.6 Officiele en zelfgerapporteerde delinquentiemetingen 248
7.7 Sociaal-Statistisch Bestand op het CBS 249

8 Beschrijving en analyse van gegevens 253
8.1 Inleiding 253
8.2 Analyse van kwalitatieve en kwantitatieve gegevens 254
8.3 Beschrijvende analyse. . 256
8.3.1 Maten van centrale tendentie 256
8.3.2 Maten van spreiding 257
8.3.3 Tabellen en grafieken 258
8.3.4 Beschrijving van de duur tot een gebeurtenis 258
8.4 Bivariate analyse: de analyse van samenhang 263
8.4.1 De correlatiecoeffici ¨ ent en andere maten voor samenhang 264 ¨
8.4.2 Correctie voor verstorende invloeden 269
8.4.3 Andere maten voor samenhang: χ 2 , odds ratio en log-ranktoets 270
8.5 Predictie: regressieanalyse 277
8.5.1 Enkelvoudige regressieanalyse 277
8.5.2 Multipele regressieanalyse 279
8.5.3 Regressiemodellen bij overlevingsduuranalyse 281
8.6 Overlevingsduuranalyse uitgebreid en samengevat 281
8.7 Meta-analyse 283
8.7.1 De Campbell Collaboration Crime and Justice Group 287
8.8 Andere methoden 288
8.8.1 Capture-recapture-methoden 288
8.8.2 Multilevel-methoden 290
8.8.3 Technieken voor afhankelijkheden 294

9 Evaluatieonderzoek 297
9.1 Inleiding 297
9.2 Evaluatieonderzoek binnen de criminologie 300
9.3 Schematische voorstelling van de implementatie van interventies 302
9.4 Bedreigingen van een goede beleidsevaluatie 304
9.4.1 Onheldere doelen 304
9.4.2 Selectie. 305
9.4.3 Geen controlegroep 306
9.4.4 Afhankelijkheid van registraties door anderen 306
9.4.5 Caseflow 307
9.4.6 Geen micromodel 308
9.4.7 Treatment integrity 308
9.4.8 Confounding 308
9.4.9 Politieke context, mediagevoeligheid 309
9.5 Valkuilen van criminologisch evaluatieonderzoek. 309
9.5.1 Verplaatsingseffecten 309
9.5.2 Toename door interventie 310
9.6 Verwacht effect van straffen 310

Bibliografie 313
Register van onderwerpen 325
Register van auteurs 333