Einde van het Europees model

Zoals bijna alle ‘geneesmiddelen’ heeft ook dit medicijn bijwerkingen. In dit geval het noodzakelijke bijstellen van het Europese gelijkheidsbeginsel, niet minder dan een van de pijlers onder het Europese model. Want gelijkheid en efficiëntie verdragen zich kennelijk niet meer. Bürkner zegt in Het Financieele Dagblad: ‘Europa was altijd heel efficiënt en had veel gelijkheid. Maar in de jaren ’70 ging het mis, toen zijn de extra inkomsten naar allerlei subsidies en uitkeringen gegaan. We zullen denk ik toch niet zo veel gelijkheid verliezen als we inzetten op deregulering en concurrentiekracht.’ Dat is natuurlijk nog maar de vraag, want juist in de jungle die markt heet, of maatschappij om het even breder te trekken, is gelijkheid de natuurlijke vijand van efficiëntie. Bürkner weet dit ook. Hij zegt bijvoorbeeld over het onderwijs in de VS, het efficiency-Walhalla: ‘Het onderwijs voor de massa is slecht, maar de universiteiten zijn geweldig.’ Dat komt omdat de schaarse eigen talenten worden gekoesterd, en de lacunes worden opgevuld met talent dat men vanuit de hele wereld aantrekt. Heel efficiënt, maar met gelijkheid heeft het niets van doen.

In feite blaast Bürkner de mythe van het Angelsaksische paradijs weer wat leven in. De mythe die de Amerikaan (!) Jeremy Rifkin in zijn boek De Europese Droom bestempelt als 'de eindeloze jacht naar individuele rijkdom en macht'. Dit in tegenstelling tot het Europese streven naar samenwerking en duurzaamheid. Naar wat Rifkin 'gelijkheid-in-verschil' noemt. En Donald Kalff heeft in zijn boek Onafhankelijkheid voor Europa al aangetoond dat de Amerikaanse economie helemaal niet zo goed presteert. Maar belangrijker in dit licht is zijn nuchtere constatering dat de benzine (kapitaal) voor de Amerikaanse motor gefinancierd wordt door anderen, vooral Aziatische landen. Dat is natuurlijk heel efficiënt, maar in een jungle die markt heet ook bijzonder gevaarlijk. Een geweer zonder munitie is gewoon een inefficiënt slaghout.