Clean language - Taal van aandacht voor verandering en groei

Stel je wel eens een vraag aan iemand, waarvan je gelijk al bedenkt dat het geen goede vraag is? Tien tegen één dat deze vraag een eigen aanname, suggestie of vooroordeel bevat. We doen dit allemaal wel eens, simpelweg omdat we niet hebben geleerd hoe we op een oordeelloze, niet sturende manier een gesprek kunnen voeren. Dit boek leert je dat wel!

Voor managers is dat een extra waardevolle tool. Als leidinggevende wil je namelijk maximaal gebruik maken van de kwaliteit van je medewerkers en de gesprekken die jij voert met je medewerkers zijn hiervoor essentieel.

Managers en de ‘oplossingsimpuls’

Veel leidinggevenden zijn in hun huidige rol terecht gekomen door hun verantwoordelijkheidsgevoel. Het zijn mensen die problemen oppakken en zorgen dat deze opgelost worden. En precies dat is een eigenschap die niet goed van pas komt als je mensen wilt coachen. In de trainingen die we verzorgen over leidinggeven en gespreksvoering, vertellen we dan ook de voordelen van ‘op je handen zitten’.

Vanuit de behoefte snel het probleem op te lossen, of omdat ze na drie minuten wel denken te weten hoe het zit, komen leidinggevenden namelijk vaak met een suggestie voor een oplossing. We willen de ander nu eenmaal graag helpen. Maar dit werkt juist averechts. In coaching kan een te sturende coach of leidinggevende de motivatie van de coachee of medewerker ondermijnen. Ervaren leidinggevenden weten dat hun harde werken aan oplossingen de persoon aan de andere kant van de tafel achterover doet leunen. Op de lange termijn heb je er meer baat bij om medewerkers zelf tot oplossingen te laten komen.

Coachen met Clean language

Het is echter nog een hele kunst (of vaardigheid) om ruimte te bieden en medewerkers uit te nodigen met eigen oplossingen te komen. Om als leidinggevende je eigen ongeduld te hanteren, je briljante oplossing voor je te houden en in eerste instantie alleen maar te onderzoeken wat de medewerker zou willen dat er gaat gebeuren.

De kracht van Clean Language is dat het je een taal geeft om precies dat te doen. Als eerste omdat het een taal is die bestaat uit alleen vragen. De vragen zijn zo geformuleerd dat het niet mogelijk is je eigen aannames, oordelen en ideeën er in te stoppen. Door deze vragen te gebruiken, wordt de ander ‘aan het werk gezet’. Tegelijkertijd ontwikkel jij gaandeweg je vermogen om je oplossingsimpuls beter te doseren.

Een voorbeeld

Er wordt wel eens gezegd dat professionals van hun manager richting, ruimte en ruggensteun nodig hebben. Maar wat voor ruggensteun precies, en hoeveel ruimte? Dat kan verschillen per professional en waar die persoon staat in diens ontwikkeling. In plaats van dat in te vullen voor de ander en door ‘schade en schande’ wijs te worden en te leren wat werkt, kun je dat onderzoeken met Clean-vragen.

Een voorbeeld van een Clean-vraag is:

Wat voor … is die ….?

Op de stippellijnen vul je de woorden van de ander in. Als je meer wilt weten over de ruimte die de medewerker graag wil in het werk, gebruik je de Clean-vraag als volgt:

Wat voor ruimte is die ruimte?

Zo zijn er meer Clean-vragen, zoals:

Is er nog iets over ruimte?

En wanneer je ruimte ervaart, wat gebeurt er dan?

Het werken met een voorgeschreven set vragen, is wel even wennen. Zoals een manager zei: het was alsof ik opnieuw moest leren autorijden.