Wij zijn de Bickers

Je had er als familie wel mazzel voor nodig. Een sterk geslacht, veel ondernemende jongens die de volwassen leeftijd haalden en jonge vrouwen die als huwbare kandidaat de familie versterkten. De Bickers waren zo’n geslacht. Misschien wel de belangrijkste. Simone van der Vlugt beschrijf in het mooi vormgegeven Wij zijn de Bickers! de ontstaansgeschiedenis van deze ondernemende familie tot het hoogtepunt van hun macht tijdens de Gouden Eeuw. En de catastrofe die in 1672 plaats vond.

De pater familias was Pieter Gerritsz Bicker die begin van de 16de eeuw in Amsterdam in de handel dook. Eén van zijn activiteiten was bierbrouwen. En hij ging besturen. Iets wat generaties Bickers zouden gaan doen in Amsterdam en omstreken. Amsterdam transformeerde vanaf 1500 van een kleine stad in een paar decennia tot een wereldstad en –haven. Veilig gelegen tegen de elementen en vijandige troepen trok het tienduizenden economisch en politiek vluchtelingen aan die hun kennis, handel en kapitaal meebrachten. Na Pieter volgde Gerrit hem op. Vanaf Pieter groeide de familie hard. Er kwam in Andries, Jan, Cornelis en Jacob mannelijk opvolgers die hun sporen in handel en nijverheid gingen verdienen. Ze kochten grond, initieerden havens en scheepbouw. Ze stonden als bestuurders aan de wieg van grote uitbreiding van Amsterdam. Al die nieuwe bewoners moesten een huis. Zijzelf wilden meer aanzien. Ze kochten land aan de grachten en singels en bouwden monumentale panden. En ook hun kinderen zouden in de 17de eeuw hun sporen nalaten.

Van deze meeste Bickers weten we echter bijzonder weinig. De streng gereformeerde regentengeneraties lieten weinig ersoonlijke sporen na. Simone van der Vlucht vond natuurlijk geboorte en sterfdata. Achter jonge leeftijden van kinderen en vrouwen zat zeker persoonlijk leed. Er zijn schilderijen van meestal streng kijkende mannen en vrouwen. Er zijn enige reisverslagen van Bickers die richting de Oost en West gingen.

We weten dat ze weinig Oranjegezind waren. Amsterdam was in de 16de en 17de eeuw een staat binnen een staat. Den Haag was een dagreis verder. Ze trotseerden de Geuzen én de Spanjaarden lange tijd. De stadhouders en prinsen kwamen soms met hun troepen richting de stad. Het bleef een delicaat evenwicht want handel en politieke machthebbers hadden elkaar nodig om de verschillende vijanden zoals Spanje, Engeland en later Frankrijk van zich af te houden.

Eén Bicker springt eruit: Wendela Bicker, geboren in 1635 en dochter van Jan Bicker en Agneta de Graeff van Polsbroek. Eén van de vijf dochters in dit gezin. Ze werden allemaal netjes en strategisch uitgehuwelijkt. Aan een Trip, een De Graeff, Deutz en Bicker van Swieten. Neven en nichten trouwden regelmatig om de zakelijke belangen te behartigen en omdat de wereld nog niet zo groot was. Wendela viel echter voor een opkomende staatsman: Johan de Witt. Door haar keurig nagelaten huishoudboekjes krijgen we inzicht in het dagelijks reilen en zeilen van het gezin De Witt. De in archieven bewaarde persoonlijke en politieke correspondentie van Johan de Witt is eveneens een belangrijke bron van informatie. Het echtpaar schreef elkaar veel. Johan was vaak weg of druk door staatszaken en zocht via post contact met vrouw en kinderen.

Wendela was geen sterke vrouw. Ze was vaak ziek, mistte vanuit het dorpse Den Haag haar familie en de omgeving waar ze groot geworden was. Het stel kreeg acht kinderen tussen 1655 en 1667. Op 33-jarige leeftijd overleed ze in 1668. De tragedie van de dood van haar man en zwager (Cornelis de Witt) in 1672 bleef haar bespaard. De familie Bicker haalde de kinderen snel terug uit het onveilige Den Haag en sloot ze veilig op in de beschutting van de grachten van Amsterdam

Na 1672 nam de macht van de Oranjes weer toe. Er kwam vrede en de macht van de regentenklasse en Amsterdam daalde ook. Veiligheid betekende ook minder handel. De kaart werd verdeeld, Nederland stootte gebieden en handelsroutes af en de winstgevende oorlogshandel verdween en scheepsbouw zakte in.

Simone van der Vlugt heeft in Wij zijn de Bickers! haar eerste non-fictie, geschiedenisboek, voor een aantal technieken gekozen die passen bij haar werk als roman- en thrillerschrijver. Omdat veel persoonlijke informatie ontbreekt, neemt ze de lezer veelvuldig mee op pad door Amsterdam, langs en in de huizen (mits deze nog bestaan) en pleinen. De Bickers betrokken vaak monumentale panden aan de Gouden Bocht en de Singel. In Den Haag natuurlijk het Johan de Witt-huis aan de Kneuterdijk. Het is een mooi uitgegeven boek geworden over een bijzondere familie uit Amsterdam en omstreken.