Struisvogelgedrag bij de relevante stakeholders dat ervoor zorgt dat er te laat een beroep wordt gedaan op specialisten. Partijen ontkennen vaak lange tijd dat er een structureel probleem is en geloven tegen beter weten in dat ze met het ‘we try harder' mantra de weg omhoog weer vinden. Ze richten zich op symptoombestrijding in plaats van het probleem bij de wortels aan te pakken.
Zoek de oplossing niet bij de financiers, zoek de ondernemende oplossing. Het gangbare beeld is dat banken en andere kapitaalverschaffers de sleutel zijn om een ‘burning platform' in veilige haven te loodsen. De realiteit is dat zij niet meer dan het sluitstuk zijn. Wie een echte oplossing zoekt moet beginnen met de linkerkant van de balans en het kas genererend vermogen van de onderneming, om daarna pas naar de kapitaalstructuur ofwel de rechterkant te kijken.
Globaal speel je als turnaround manager drie rollen:
- De ondernemende rol (‘de goede dingen doen'). Een hardnekkige misvatting is dat een turnaround manager vooral bezig is om in moeilijke tijden de kredietlijnen te verzekeren of nieuw kapitaal te zoeken - een focus op de rechterkant van de balans ofwel de schuldpositie. In werkelijkheid is een onderneming alleen maar gezond te krijgen door focus op het verdienvermogen en dus op een ondernemende oplossing (hoe krijg je de linkerkant van de balans of wel de bezittingen en mensen succesvol aan het werk). In de ondernemende rol ben je dus op zoek naar creatieve ideeën om de onderneming te versterken. Die kunnen ook op korte termijn een impuls geven.
- De managerial rol (‘dingen (goed) doen'). De spanning loopt op in de organisatie en mensen hebben houvast nodig. In de managerial rol geef je hen dat houvast met een duidelijk en overzichtelijk plan. En dito randvoorwaarden. De spelregels moeten duidelijk zijn en de turnaround manager moet deze strikt handhaven. Wat is het mandaat, en hoe zorg je dat je daar niet van afwijkt? Dat mandaat moet duidelijk zijn, zodat je als turnaround manager op hoge snelheid de juiste acties in gang kunt zetten. Er is immers geen tijd te verliezen.
- De tacticus (‘dingen gedaan krijgen'). Als je mensen - zowel medewerkers als externe partijen - in beweging wilt krijgen, zal je inzicht moeten hebben in wat voor personen het zijn en wat hen beweegt. Inlevingsvermogen tonen, tactvol opereren en weten op welke knoppen je kunt drukken. Het is immers makkelijker om snoepjes dan zuurtjes te verkopen. Wie zich goed weet te verplaatsen in het perspectief, het karakter en de doelstellingen van anderen - bijvoorbeeld de kredietverschaffer - kan onverwachte oplossingen forceren.
Turnaround manager is een vak waar je onnoemelijk veel voldoening uit kunt halen als het je lukt om problemen op te lossen waar anderen hun tanden al op stuk hebben gebeten. Je begint met een clean sheet en een groot vraagteken. Het grote voordeel op dat moment is dat je als nieuwkomer onderdeel van de oplossing bent, en niet van het probleem. En vanuit die positie kun je vertrouwen en energie geven aan de mensen die in de periode daarvoor vaak murw zijn geslagen, doordat ze zien hoe je met overtuiging werkt aan een nieuwe toekomst. Het is geweldig om te zien als ook zij licht aan het einde van de tunnel beginnen te zien. Als mensen niet langer hun koppies laten hangen maar juist een nieuwe voorraad energie aanboren. Op dat soort kantelmomenten weet ik weer dat ik het mooiste vak van de wereld heb en loop ik met een glimlach op mijn gezicht rond. Die voldoening is meer dan een kortstondige roes, want ik merk dat ik die glimlach ook nog steeds heb als ik op de snelweg vrachtwagens of bestelauto's zie met namen en logo's van bedrijven die ik met een hersteloperatie geholpen heb in de afgelopen jaren.
Klaas Wagenaar is oprichter en managing partner bij BOLD Capital Management. Klaas is een ervaren CEO, CFO, CRO en M&A-adviseur en heeft gewerkt bij onder meer KPMG, Getronics, Baan Company en CapGemini. Als senior executive en trusted advisor heeft Klaas ruime ervaring opgebouwd in strategische herpositionering en business transformatie programma's, cross border M&A-transacties en complexe herstructureringen. Hij is de auteur van BRAND - Help! Mijn bedrijf is een 'burning platform'!
