‘Nee, ik ben niet van het zweverige’, is soms de nuchtere reactie als ik vertel over mijn vak als ritueelbegeleider. Het rationele denken bepaalt de norm, net als hard werken. Het ritueel is een vorm van spelen, waaraan je je tijd niet moet verdoen. Of rituelen worden gezien als iets uit andere, exotische culturen. Hoe geef je dan vorm en inhoud aan transformerende levensmomenten zoals het verwelkomen van een kind, het vieren van een liefdesrelatie, het bekrachtigen van een nieuwe levensfase of het afscheid nemen van een geliefde?
In het boek Rituelen beleven wordt niet alleen duidelijk hoe rituelen onze wereld verrijken, maar ook hoe je zelf nieuwe rituelen kunt creëren. Drie uitgangspunten om je met nieuwe ogen naar eigentijdse rituelen te laten kijken.
1. De kracht van een ritueel
Een ritueel is een betekenisvolle handeling, die onderdeel kan zijn van een complete ceremonie, zoals een uitvaart of trouwceremonie. Een ritueel prikkelt de zintuigen en gaat voorbij aan woorden. Het geeft bedding aan de emoties en bekrachtigt de transformatie. Het meest krachtig is als dit ritueel niet alleen door de voorganger of alleen door de meest betrokkenen wordt uitgevoerd, maar als alle aanwezigen mogen meedoen. Bijvoorbeeld het klinken van glazen tijdens een proostmoment. Met de juiste woorden voeg je er betekenis aan toe.
2. Wanneer van toegevoegde waarde?
Een ritueel moet ergens over gaan. Je wilt er iets mee tot uitdrukking brengen. Soms is de behoefte helder en is het een concrete vraag van de betrokkenen. Vaak is het een latente behoefte, die pas helder wordt tijdens het voorbereidende gesprek met de ritueelbegeleider. Behoeftes zijn bijvoorbeeld: iets loslaten, iemand verwelkomen, verbinden, troost ervaren, de balans herstellen. Rituelen zijn niet alleen geschikt voor veranderingen in de privésfeer, juist ook bij veranderingen op het werk kunnen rituelen helpen, bijvoorbeeld om collega’s zich onderdeel van een team te laten voelen na een bedrijfsverandering.
3. De relatie tussen ritueel en symbool
Aan de basis van een ritueel ligt het symbool. Dat is bij voorkeur geen universeel symbool, zoals een hart of roos voor de liefde, maar een eigen en herkenbaar voorwerp uit de leefwereld van de betrokkenen, dat voor hen een persoonlijke betekenis heeft. Bijvoorbeeld het breiwerk van oma. De betrokkenen hebben warme herinneringen aan hoe zij altijd in haar stoel zat te breien. Dat persoonlijke symbool gebruik je in het ritueel, je doet er iets symbolisch mee. Bijvoorbeeld een draad loshalen, of juist een stukje verder breien.
Expertise en inspiratie
Rituelen beleven ontstond vanuit mijn behoefte om een standaardwerk te schrijven, waarin de veelzijdige praktijk verbonden wordt met de theorie uit de vakliteratuur. Een boek voor iedereen die werkt met rituelen of zich er verder in wil verdiepen. Een helder theoretisch kader dat door de vele voorbeelden tot leven komt. Of je nu verdieping zoekt in de theorie rondom symbolen en rituelen, of juist heel praktisch meer wilt leren over specifieke vaardigheden: dit boek neemt je op een eigentijdse manier stap-voor-stap mee in het brede vakgebied van de ritueelbegeleider. Van gespreksmethodieken toepassen tot creatief schrijven, van je inspiratie aanwakkeren tot presenteren: alles komt aan bod.
Over Iris van Noorden
Iris van Noorden put uit haar jarenlange ervaring als ritueel begeleider en trainer. Haar liefde voor het vak en haar visie hoe rituelen onze wereld verrijken komen tot uiting in dit boek. Ze legt volop verbindingen met het theoretisch kader uit de vakliteratuur, de benodigde beroepscompetenties en de veelzijdige praktijk.
