Systemisch leiderschap is in essentie dat je je als leider in dienst stelt van de organisatie met de vraag: ‘Wat heeft deze organisatie nu van mij nodig om beter, sneller, aardiger, productiever of besluitvaardiger te worden?’ Die vraag levert op dat je oog krijgt voor hoe de organisatie geworden is zoals die nu is, met alle hobbels en gelukjes. Dat je oog krijgt voor wat in de organisatie nodig is om die verbeterslag te kunnen maken. Dat je beseft dat je hoofd & hart en je analytische & intuïtieve vaardigheden beide nodig zijn. Én dat je weet hoe je jezelf als een werkzaam ingrediënt kunt afstemmen en inzetten.
Eerst exploratie, dan interventie
De systemisch leider begint niet met problemen op te lossen. Bij stilstand luidt de eerste vraag bijvoorbeeld niet: ‘Hoe krijg ik het in beweging?’ Vanuit systemisch perspectief is de eerste vraag juist: ‘Wat is de goede reden dat er stilstand is?’ Eerst ga je op zoek naar de wortel van de stilstand, vandaar naar interventie en beweging. Systemisch leiderschap draagt bij aan ontwikkeling, zonder te forceren en ná systemische exploratie.
Interventies vanuit de juiste grondhouding
De interventies komen van jou als systemisch leider. En ze gaan systemisch succesvol zijn en impact hebben als je ze doet vanuit de juiste grondhouding: tegelijkertijd verbonden zijn met jezelf én met de organisatie. Als je alleen verbonden bent met jezelf, zal de organisatie je interventie niet accepteren. Als je alleen verbonden bent met de organisatie, zal er twijfel ontstaan. In ons boek RIJP - Impactvol systemisch leiderschap schenken we ruim aandacht aan de grondhouding én aan de vaardigheden van de systemisch leider.
In het boek beschrijven we diverse thema’s, zoals werving & selectie, polariteiten in organisaties, transitie en afscheid nemen, inclusief welke interventies je kunt doen.
In verbinding met jezelf
In verbinding zijn met jezelf gaat over weten waar je vandaan komt en welke eigenaardigheden jij in de loop der tijd ontwikkeld hebt waardoor je getriggerd wordt door bepaalde zaken of juist blind of doof bent voor andere. Zelfkennis en zelfbewustzijn dus. Weten wat je wilt en kunt, maar ook waar je kwetsbaar bent en waardoor je met je eigen (onbewuste) patronen in (steeds weer dezelfde) mijnenvelden belandt. Hoe beter je jezelf kent, hoe beter jij jezelf als ‘werkzaam ingrediënt’ kunt inzetten ten dienste van je team of organisatie.
In verbinding met de organisatie
In verbinding zijn met de organisatie vergt vaardigheden om te kunnen weten en voelen wat er speelt en wat er nodig is. Het vraagt te zien welke automatische mechanismen zo bij de organisatie passen, maar daardoor vanzelf ook een zekere kwetsbaarheid opleveren. Altijd maar oplossingen zien en invoeren is zo’n voorbeeld van een enorme kwaliteit én een enorme valkuil. Immers, veel problemen zijn te ingewikkeld (geworden) om snel op te lossen. Met de snelle oplossing komen er dus meteen nieuwe problemen, die dan fijn weer opgelost kunnen worden. En dat kan zich eindeloos herhalen. Zo'n organisatie is eerst gebaat met eens echt goed nagaan wat de oorzaken zijn. Alleen is het logisch dat dat vermogen niet vanzelf aanwezig is. Dat vermogen kan de systemisch leider inbrengen.
Jij en systemisch leiderschap
Systemisch leiderschap gaat daarnaast over het bijdragen aan de organisatie als geheel én aan de delen. Als je eenmaal snapt wat het organisatiesysteem nodig heeft van jou, heb je nooit meer dezelfde blik op gebeurtenissen uit het verleden, op aanstaande veranderingen en op de mensen met wie je samenwerkt. Als leider schep en bied je de juiste condities voor de mensen om je heen, zodat jullie beter om kunnen gaan met de continue veranderingen in de organisatie en de wereld om je heen. De systemisch leider is in dit kader inspirator, drager, uitdager, mogelijkmaker en voorlever tegelijk.
Dus om je systemisch leiderschap te ontwikkelen, zul je moeten leren:
- Over de spelregels van systemen;
- Welke vaardigheden en acties je zonder meer kunt inzetten als systemisch leider;
- Jezelf te beschouwen als het primaire werkzame ingrediënt en te leren wat je patronen, oordelen en filters zijn;
- Veelvoorkomende organisatiethema’s volgens het systemisch perspectief én hoe je daarmee kunt werken.
Deze vier onderwerpen vormen het fundament van ons boek RIJP - Impactvol systemisch leiderschap.
Over Barbara Hoogenboom
Barbara Hoogenboom is mede-eigenaar en systemisch leider van het Bert Hellinger Instituut Nederland en oprichter van de Systemic Business School. Ze heeft een onmetelijke liefde en drang om systemisch leiderschap toegankelijk(er) en toepasbaar te maken. Hoogenboom is co-auteur van het boek Tegen de stroom mee – systemisch leiderschap en van het boek de Essentie van Coaching.
Over Tim van Lingen
Tim van Lingen is systemisch begeleider van teams en organisaties en werkt o.a. als trainer voor het Bert Hellinger Instituut Nederland. Hij heeft als ervaren teamcoach veelvuldig gewerkt met teamleiders en hun teams en voelt zich gedreven door de vraag hoe systemisch leiderschap bij kan dragen aan vitale en bruisende organisaties.
