Wat is het positieve van lachen?
Lachen heeft de nodige voordelen. Zo laat lachen je beter voelen: het stimuleert je hart, je longen en je spieren. Het wakkert je stressrespons aan, maar kalmeert die ook weer. Het doet hetzelfde met je hartslag en je bloeddruk. Een stevige lach geeft je een boost en maakt je daarna meer ontspannen dan je daarvoor was. Humor heeft zelfs lange termijneffecten die de effectiviteit van het immuunsysteem versterken; oftewel, lachen maakt je gezonder, helpt je je beter te voelen en zorgt dat je minder vaak ziek bent.
Waarom voelt lachen eigenlijk zo plezierig?
Onderzoekers hebben aangetoond dat lachen het hormoon cortisol, een van de belangrijkste stresshormonen in je lichaam, kan verlagen. Bovendien stimuleert lachen de aanmaak van endorfines en dopamine, neurochemicaliën die we niet voor niets aanduiden met de term ‘gelukshormonen’.
‘Verbinding zoeken’ is populair, ook binnen organisaties. Draagt humor daaraan bij?
Absoluut. Humor verbindt mensen, zelfs mensen die van nature niet zo makkelijk met elkaar overweg kunnen. Humor kan je boodschap aan collega’s tastbaarder maken. Zolang humor niet wordt ingezet om mensen te kleineren of belachelijk te maken, kan het ervoor zorgen dat mensen sympathieker overkomen. En we voelen ons meer met elkaar verbonden na een interactie mét humor dan zonder. Mensen die samen kunnen lachen, werken beter samen; ze hebben een positiever beeld van elkaar en voelen zich meer met elkaar verbonden. Dit blijkt ook uit onderzoek: lachen ontstaat wanneer mensen zich op hun gemak voelen bij elkaar; wanneer ze zich open en vrij voelen.
Dus hoe meer er gelachen wordt, hoe meer binding er ontstaat binnen een groep?
Ja. En dat is precies wat we vaak willen binnen bijvoorbeeld teams. We willen immers een bedrijfscultuur waarin collega’s zich voor elkaar open stellen, eerlijk tegen elkaar zijn en onderling ideeën pitchen. Een cultuur waarbinnen ze de psychologische veiligheid voelen die nodig is om risico’s te nemen en nieuwe, uitdagende ideeën te bedenken.
Je treedt al decennia op als comedian. Maar je werkt ook voor bedrijven, wat doe je voor en met hen?
De afgelopen twintig jaar heb ik me met ons bedrijf Boom Chicago for Business vooral gericht op het gebruik van comedy om zakelijke events te verbeteren. Een van mijn belangrijkste taken als host is het verzamelen van informatie over een bedrijf: wat ze doen, hoe ze het doen en wie zijn de mensen die het werk doen. Vervolgens schrijf en voer ik een stand-uproutine uit over dat bedrijf, hun branche en het team. Daarnaast train ik managers en teams in workshops in vaardigheden als actief luisteren, samenwerken, storytelling en leiderschap, dat alles ondersteund met de nodige humor. Dat heeft wel degelijk zin, blijkt uit onderzoek. Bazen die humor gebruiken, krijgen meer betaald en scoren hogere waarderingscijfers. Hun teams zijn meer betrokken en effectiever in het oplossen van problemen.
Zijn er vaardigheden die je kunt leren om grappiger te zijn in werksituaties?
Ik onderscheid er in het boek zeven. Het begint met goed luisteren en opletten. Start maar gewoon met het opschrijven van ideeën, grappige gedachten, observaties over plaatsen die je bezoekt of mensen die je ontmoet, het kan van alles zijn. En neem die notities op een vast tijdstip door; zo doe ik dat altijd op vrijdagochtend. Een andere vaardigheid: zorg dat je iets weet over heel veel onderwerpen, dat is ontzettend waardevol als je grappen wilt maken. Lees veel, ga naar films en toneelstukken. En praat, als je wat ouder bent, met jonge mensen om te leren wat zij leuk vinden. Andere vaardigheden zijn: maak verbindingen; wees specifiek; verras mensen; en verkoop je grap goed. Al deze vaardigheden kun je oefenen zodat je je hersenen traint om spontaan grappige dingen te kunnen bedenken als het erop aan komt. De beste grappen ontstaan organisch, omdat je goed hebt opgelet, aantekeningen hebt gemaakt en verbanden hebt gelegd.
Humor kun je dus in zekere mate leren. Maar de meeste mensen zien zakendoen toch vooral als een doodserieuze zaak?
Ja, dat hoor ik om mij heen ook best vaak. Dat lachen en grappen maken alleen maar een verspilling zijn van kostbare tijd en energie. Maar onderzoekscijfers wijzen op het tegendeel: wanneer leiders humor gebruiken, zijn hun werknemers 15 procent meer betrokken bij werk. En teams zagen de grappige leiders als 27 procent meer motiverend. Dat is ook logisch: wanneer je lacht, krijgt je brein een schok. Het schudt je wakker en geeft je focus. Humor stimuleert niet alleen creativiteit en samenwerking, maar ook analytische precisie en productiviteit. Bovendien kan je humor goed gebruiken om te praten over gevoelige onderwerpen; over de olifant in de kamer, zoals een pijnlijke reorganisatie.
Maar we moeten lachen niet beschouwen als remedie voor alle problemen, schrijf je.
Precies, het is gewoon een gezonde manier om slecht nieuws te verwerken. En laat het duidelijk zijn: je maakt geen grappen in plaats van je problemen aan te pakken. Je maakt grappen om je hoofd zo leeg mogelijk te maken van zoveel mogelijk negativiteit, zodát je je problemen aan kunt pakken. Uit een onderzoek bleek dat mensen met een beter gevoel voor humor minder beïnvloed werden door negatieve emoties bij stressvolle gebeurtenissen in het leven, dan mensen met minder gevoel voor humor. En dat sommige vormen van humor juist boze gevoelens verminderen en helpen om uitingen van woede te vermijden.
Kan het gebruiken van humor ook risicovol zijn?
Zeker. Als manager kan je in een positie zitten waarin je humor kunt gebruiken om anderen neer te halen en jezelf op te hemelen. Het is in mijn ogen je plicht om deze verleiding te weerstaan! Want het gevolg kan zijn dat mensen slecht over zichzelf gaan denken en zich op de werkplek minder veilig voelen. Een werkdag mag nooit uitdraaien op een publieke roast. Ik draai het liever om. Als je jezelf op een grappige manier belachelijk maakt, kan dat een krachtig hulpmiddel zijn als teamgenoot of leider. Het laat iedereen zien dat je je beperkingen kent. Zoals de stoïcijnse filosoof Epictetus ooit zei: ‘Hij die om zichzelf lacht, komt nooit zonder iets om te lachen te zitten’.
