Times are a changing (Bob Dylan). In onze veranderende tijd zouden digitale connectiviteit en dienstverlening net zo vanzelfsprekend moeten zijn als stromend water en elektriciteit. In uw boek vele voorbeelden van dat dat nog lang niet zo is.
De Belgische justitie doet bijvoorbeeld alles nog op papier. De muizen vreten letterlijk aan de papieren dossiers. En als ik een bank binnenloop - anders dan bij concerten die vandaag de dag gewoon geweldig goed zijn - word ik er ondermaats geholpen. Voor banden wisselen bij een garage moet ik een afspraak over zes weken maken, en nog een nieuwe afspraak voor nieuwe ruitenwissers. Ik wil geen vijf apps over mijn gezondheid, maar één app. Ik wil één app voor alle openbaar vervoer. Ja, ik ben kritisch over het niveau van digitale dienstverlening. Ik noem dit in mijn boek de valse noten. In muziek worden die benoemd, we moeten dit ook doen als burger. Het kan zoveel beter. Bij overheden heb ik er wel een verklaring voor dat ze digitaal zwak zijn. Die hebben geen klanten waar ze naar luisteren. Voor bedrijven is er geen excuus, toch ervaar ik daar vaak nog een enorm verbeterpotentieel. Het niveau is te middelmatig.
Rebel Rebel. David Bowie. We hebben meer rebellie nodig is het pleidooi in uw boek om digitaal connected te worden.
Ik gun elk bedrijf een gezonde dosis David Bowie. Rebellen zijn geen terroristen. Rebellen zijn mensen die ergens voor vechten. Voor vrouwenrechten, voor lgbtq, tegen discriminatie. Vechten doe je niet alleen met wapens, ook met woorden. Rebbelen zijn vaak hele goede voorspellers van waar de wereld heen beweegt. Bowie gebruikte muziek en lyrics om een nieuwe boodschap over te brengen. Maar ik herken het beeld dat rebellen in organisaties vaak lastig gevonden worden. Gun rebelse mensen ruimte om een nieuwe ‘digitale’ sound van je organisatie te maken. Alle digitale ondernemers van unicorns hebben dat rebelse. Met Elon Musk als extreem voorbeeld.
België. Het Goede Doel. U bent Belg, oud directielid Belfius en ontwierp met een gezonde dosis rebellie de beste bank-app in zijn soort. Is België anders dan Nederland? Zijn we hier digitaal beter of slechter ontwikkeld?
België staat in Europa bekend als één van de landen die digitaal ver is, maar ook wij zijn digitaal nog heel matig ontwikkeld. Als je naar de digitale ontwikkelingen kijkt, lopen we hopeloos achter op China en Amerika. Europa is het oude Rome aan het worden. Een natie in verval. We lopen achter in de AI-ontwikkeling, omdat we hier vooral met regelgeving rond AI bezig zijn. Hierdoor dreigen we de technologische revolutie te missen, terwijl Europa groot is geworden tijdens de industriële revolutie. Met als gevolg dat we hier in Europa de komende honderd jaar met een aftakelende welvaart gaan zitten. Ik heb niet de idee dat Nederland daarin heel veel verschilt van België. Ik zie de Nvidia’s of andere unicorns bijna niet in Europa. Rebellie die de status quo doorbreekt en het maximum uit de technologische mogelijkheden haalt, is nodig in deze technologische revolutie.
Music. John Miles. Waarom maakt u in uw boek een vergelijking tussen muziek en de digitale transitie?
Music is my first love and it’ll be my last. Ik zie een treffende parallel tussen hoe muzieknummers tot stand komen en hoe een digitaal goed functionerend bedrijf of product tot stand komt. Van de eerste noten van een nummer, tot een live uitvoering on stage. Het begint met jammen, zoeken naar een goed idee dat klinkt, en dat dat idee eindeloos bijslijpen tot het een hit is. Eigenlijk doorloop je in een organisatie eenzelfde proces. Voorbeeld: in de muziek accepteren we valse noten niet. Die horen we en we passen ze aan. In organisaties horen we valse noten, maar doen we vaak niks aan. Maar bij een optimaal product horen geen valse noten. Dat kunnen we leren van muzikanten.
Das Model. Kraftwerk. U gebruikt daarvoor in uw boek het model van Digital Music Thinking van Christof Zürn.
Dat model bestaat uit: listen, tune, play, perform en live. De cyclus van elke goede popsong. Het model biedt een methode om mensen over silo’s heen in co-creatie te laten samenwerken, net als muzikanten. Je luistert (1) naar anderen en jezelf en kijkt hoe je nieuwe muziek kunt maken. Je gaat jammen met collega’s. In de tune fase (2) ga je nummers perfectioneren. In de play fase (3) maak je je muziek marktgereed. Perform (4): je zorgt ervoor dat het album en optredens op elkaar aansluiten. In de live fase (5) komt alles samen: een zinderend optreden on stage, zoals je publiek verwacht. De muziekindustrie heeft dat heel goed gedaan. Queen trad ooit op zonder schermen, nu is een optreden vaak één groot vuurwerkspektakel. Een digitaal product, een goed opererende digitale organisatie, is als het componeren van een song en die uiteindelijk on stage uitvoeren. Van de vier Beatles kon geen enkel lid bij de start een noot lezen, maar ze werden wel al jammend, tunend, performenend de grootste band ter wereld.
Heroes. David Bowie. Is rebel Elon Musk zo’n hero voor je? Een nieuwe Beatles?
In zekere zin wel, in andere zin niet. Musk is een rebel en je hebt rebellen nodig om een status quo te doorbreken. Hij doet dit in meer dan één sector tegelijk. Zonder dat Musk iets van auto’s wist, heeft hij een complete industrie veranderd. In 2008 ontwikkelde Musk al een visie. De Europese autobouwers misten die rebellie en zijn links en rechts ingehaald. De klassieke bedrijven in deze wereld zijn gedrogeerd door winstmaximalisatie. Hetzelfde als bij auto’s doet Musk met de raketindustrie en Starlink. Hij heeft de sound van de economie totaal veranderd. Je zou alleen willen dat hij dat rebelse ook zou inzetten voor zaken als klimaat en meer ethisch gevoel zou hebben. Tegelijkertijd moet je door zijn valse noten heen kijken. Qua ondernemen is hij in zekere zin de David Bowie van onze tijd.
The Boss. Bruce Springsteen. Dancing in the dark. Je schrijft in je boek dat CEO’s, raden van bestuur en commissarissen te weinig digitale kennis hebben. Dansen veel bedrijven in het donker?
Veel raden van commissarissen sturen de CEO niet aan op het ontwikkelen van een digitale strategie, omdat die bestuurders vaak te oud zijn en digitaal helemaal niet mee zijn. Mijn inschatting is dat het digitale kennisniveau van hen ontoereikend is of zelfs soms afwezig. Veel te weinig wordt een vraag gesteld naar wat de digitale strategie is. Vaak wordt te lang vastgehouden aan de oude business. Ze melken de koe maar investeren niet voldoende in nieuwe koeien. Rebellen zijn dankbare figuren in je governance, om de ruimte te creëren voor je organisatie als het gaat om innovatie en digitale transitie.
Human After All – Daft Punk. Toch pleit je in je boek ook voor menselijkheid. Niet alles digitaal.
Twintig procent van de Belgen (1 op 5) heeft nog steeds geen internet. En er is een grote (digitale) kloof. Het wordt nooit allemaal honderd procent digitaal. Dus moet je er altijd op blijven letten dat er een koppeling is tussen de digitale en de fysieke wereld. Ja, digital first, maar als ik een bankgebouw binnenloop, wil ik wel een goede klantbeleving ervaren: alsof ik naar een concert ga. De mensen hebben nood aan verbinding ondanks de digitale beschikbaarheid. Ik wil dat een chirurg die me moet opereren gebruikt maakt van AI als ondersteuning qua analyse, maar uiteindelijk wil ik wel gewoon de beste arts die de operatie uitvoert. Ik weet wie ik wil. Ik investeer mijn geld in diegene die beide doen. Ik wil zowel digitale als menselijke top krijgen.
