Het gaat erom dat mensen in organisaties intelligente en moedige keuzen durven te maken. Een belangwekkend onderwerp in een tijd waarin de kranten bol staan van 'integriteit'. Dit boek geeft geen lijsten van competenties om te ontwikkelen en ook geen 'how to'-receptuur om effectief te handelen. Wél brengt dit boek negen interne disciplines in kaart; gebieden waarin je zelfkennis te ontwikkelen hebt als je teams en groepen wilt leiden.
'The 9 Disciplines of a Facilitator' is bedoeld voor iedereen die regelmatig voor de opgave staat om mensen met elkaar te laten samenwerken om resultaten te behalen, zoals managers, facilitators, organisatieadviseurs, trainers of interim-ers. De auteurs beschrijven in de eerste vier hoofdstukken de trends en ontwikkelingen in de huidige organisaties; de toenemende inbreng van medewerkers, de verwevenheid van ethische en morele dilemma's met de zakelijke beslissingen. Ze schetsen een duidelijke context waarin faciliterend leiderschap een belangrijke rol speelt.
Zoals de ondertitel van het boek aangeeft - 'Leading groups by transforming yourself' - is het uitgangspunt van de auteurs dat de bron van uw vermogen om anderen te leiden, in jezelf ligt. U kunt anderen pas leiden als u uzelf kan leiden. Het ontwikkelen van uw leiderschap gaat dan ook hand in hand met de persoonlijke ontwikkeling.
Deze redenering is op zich niet nieuw, het vernieuwende van dit boek zit in de uitwerking ervan. De auteurs behandelen in hun boek drie 'paden' om uzelf te ontwikkelen, met ieder drie disciplines. Een discipline is in dit verband geen keurslijf, maar een kennisgebied om u eigen te maken om bepaalde vaardigheden te kunnen ontwikkelen. Toegepast op persoonlijke ontwikkeling, levert dat een nieuwe taal op om over leiderschap te praten.
Het eerste ontwikkelpad gaat over de manier waarop de facilitator zich opstelt ten opzichte van anderen. Dit ontwikkelpad kent de disciplines 'detachment', 'engagement' en 'focus'. De eerste twee disciplines vormen een spanningsveld, de discipline 'focus' gaat over het vermogen om te balanceren tussen de polen. Deze samenhang tussen disciplines komt terug bij in de andere ontwikkelpaden.
Het tweede ontwikkelpad gaat over de manier waarop de facilitator zich verhoudt tot zichzelf, met aan de ene kant de discipline 'interior council', aan de andere kant 'intentionality' en de discipline 'sense of wonder' als middenpositie.
Het derde pad ten slotte gaat over de manier waarop de facilitator zich verhoudt tot het leven. Het spanningsveld tussen 'awareness' en 'action' vindt een evenwicht in 'presence'.
Jon en Maureen Jenkins hebben op vele plaatsen in de wereld gewoond en gewerkt. Zij beschrijven de disciplines met een wereld van voorbeelden, verhalen van situaties die ze zelf hebben meegemaakt, verhalen en citaten uit de wereldliteratuur en uit boeken over management. Ze nemen de lezer mee naar Zuid-Amerika, een dorpje in de bergen in Italië, een achterbuurt in Chicago en naar allerlei omgevingen waarin mensen met elkaar een kwestie aanpakken en oplossen. De verhalen over de gewone dagelijkse werksituaties laten zien waar het om gaat bij de discipline, wat de essentie is.
De disciplines komen tot leven, u herkent het speelveld waar het over gaat, de knelpunten waar u tegenaan loopt en de vreugde als u de discipline in actie ziet. Van iedere discipline geven de auteurs de ontwikkeling aan, door vier niveaus van ontwikkeling te onderscheiden. De beschrijving van iedere discipline eindigt met een paar praktische oefeningen, waarmee u de discipline verder kunt ontwikkelen. De auteurs raden de lezer aan om de oefeningen zo mogelijk met anderen te doen, want dat levert doorgaans meer rendement op. Het is bijzonder om een boek te lezen over leiderschap waarin het gaat over de manieren om je innerlijke wereld te ontwikkelen. Begrippen als 'je vermogen om afstand te nemen', 'om commitment met een groep te ontwikkelen', of 'om jezelf te focussen op een enkele zaak', kom je eerder tegen in boeken over spiritualiteit.
Terwijl de verhalen en voorbeelden zonneklaar laten zien dat deze begrippen de wereld van macht en samenwerking verhelderen. Het boek leest als een trein, vooral de drie disciplines van het ontwikkelpad 'relatie met anderen' kon ik goed volgen. Bij de andere twee ontwikkelpaden raakte ik af en toe de draad kwijt. De begrippen waren zo onwennig, dat ik moeite had om ze uit elkaar te houden. Ik kan dan niet volgen waarom een verhaal een illustratie is binnen de discipline 'sense of wonder', terwijl het voor mij ook bij 'awareness' zou kunnen. Hetzelfde is er dan voor de oefeningen: prachtige oefeningen, alleen denk ik dat je met één oefening meer dan één discipline kunt oefenen.
Al met al is 'The 9 Disciplines of a Facilitator' een aanrader. Hopelijk ontwikkelen de auteurs een vervolg op deze aanzet, waarin zij duidelijker ingaan op de ontwikkelpaden en de positie van de disciplines in de ontwikkelpaden. Dit gedachtegoed is zeker de moeite waard om verder te exploreren!
Over Carolien de Monchy
Drs. Carolien de Monchy, organisatieadviseur, ondersteunt professionals en teams bij het verbeteren van de kwaliteit van hun resultaten en hun werk. Speciale expertise in het begeleiden van organisatieveranderingen als strategieontwikkeling, professionalisering en arboconsultancy; zowel in profit als in not-for-profit organisaties. www.kennisfabriek.nl.
