De inhoud van de bundel artikelen in 'Innovatie(f) organiseren' is als volgt samen te vatten. Allereerst een casebeschrijving als opwarmer over de relatie tussen innovatie en organisatieontwikkeling bij Ericsson te Enschede. Daarna volgt een artikel over de vraag of organisaties innovatief kunnen worden. De artikelen 5 en 6 gaan over de spanning tussen innovatie en bedrijfsvoering; één van de belangrijkste oorzaken voor de complexiteit van het organiseren van innovatie. Over het organiseren van dit duale karakter van innovatie, gaat het aansluitende artikel: 'het organiseren van innovatie als procesbenadering'. De artikelen 8 en 9 behandelen innovatie tussen organisaties. De artikelen 4 en 10 zijn illustraties van de relatie tussen soorten innovatie en sectoren: exploiterende innovatie in het MKB en explorerende innovatie bij universiteiten. De artikelen zijn weergaven van onderzoeken van anderen (secundair onderzoek) of onderzoek van de auteurs zelf. Het laatste type artikelen blinkt voor de niet-wetenschapper uit in degelijke verantwoording van onderzoeksaanpak en (zonodig met statistieken onderbouwde) weergave van bevindingen. Door het boek heen staan ook voldoende aangrijpingspunten om verder onderzoek te doen. Het gat met de praktijk wordt opgevuld door meer kwalitatieve en toepassingsgerichte onderzoeken. Het is goed mogelijk om - afhankelijk van uw interesse - de artikelen los van elkaar te lezen. Het artikel van Jan Buijs over de vraag of organisaties innovatief kunnen worden, is praktisch ingestoken. De manager wordt geïnspireerd met de bekende voorbeelden van 3M en IDEO en krijgt een theorie over innovatiebevorderend leiderschap voorgeschoteld. Meer inzicht in de praktijk van innovatie is te vinden in de beschrijving en analyse van ASML, Skil en Stork Digital Imaging in het artikel van Joop Halman en Jimme Keizer. Het boek geeft een zeer breed beeld van dat ruime begrip van organiseren of managen van innovatie. Dat ligt aan de soorten en maten waarin innovatie wordt vormgegeven: technologisch en organisatorisch, gesloten en open, exploiterend en explorerend, alleen of met andere organisaties, enzovoort. Maar daarnaast ook de complexiteit en tegenstrijdigheden die dit oplevert om deze innovaties te organiseren. Dat komt door de diversiteit aan sectoren en daarbinnen bedrijven, die elk op een eigen manier innovatie vormgeven en baat hebben bij innovatie. Een paar punten van kritiek op het boek. Het is een bundel losse artikelen met gemeenschappelijk en soms overlappende thematiek, met als consequentie dat de klassiekers op het gebied van innovatie (wellicht noodzakelijk, maar toch) wel heel vaak langskomen. Verder lijkt de redenering in bijdrage 6 een pleidooi voor een meer beheersmatige benadering van innovatie en het aanbrengen van meer projectsturing (met verwijzing naar de theorie over management control). Dit lijkt in tegenstelling te zijn met de rest van het boek, waar regelmatig verwezen wordt naar de term 'controlled chaos' en faciliterend leiderschap. Ook mis ik een trefwoordenlijst, wat de artikelen nog wat vlotter toegankelijk zou maken voor de lezer met behoefte aan hoge ontwikkelsnelheid. Wat mij betreft, wordt de kern van het boek gevormd door artikel 7 van Olaf Fischer, Bart van Looy, Petra de Weerd-Nederhof en Koenraad Debackere over het organiseren van innovatie als procesbenadering. Dit artikel had een integrerende en afsluitende bijdrage aan het eind van de bundel kunnen zijn. De centrale vraag van dit artikel is die naar de bijdragen van het beïnvloeden van innovatieproces, de projectorganisatie van innovatie, de organisatiestructuur, de samenwerking met partners buiten de organisatie, de rol van management en een strategische visie en de innovatiecultuur gegeven het paradoxale karakter van innovaties.
Over Friso van Abbema
Friso van Abbema is ondernemer en organisatieadviseur. Hij adviseert en helpt organisaties in het publieke domein met het organiseren en resultaten bereiken via samenwerkingsverbanden.
