Maak je organisatie FIT

Hoe mensen in elkaar zitten heeft een groot effect op hoe organisaties functioneren. Rekening houden met de eigenaardigheden van mensen is nodig om een goed functionerende organisatie te bouwen. Daarom besteedt Eleveld in 'Maak je organisatie FIT' veel aandacht aan de menselijke natuur als inleiding op zijn FIT-model. Hij doet dat op een prettig relativerende toon. Zo stelt hij dat het lastige van managementboeken is dat ze er nooit naast zitten. Wat ze beschrijven lijkt zinnig en logisch. En toch blijft de revolutie uit. Maar nu weet hij het. Na veel boeken, bijna achttien jaar advieservaring en nog meer jaren managementervaring is hij ervan overtuigd dat de missende schakel de kwaliteit van de organisatie is. Arjan Eleveld is algemeen directeur van het organisatiebureau LTP en recent getrouwd met Shahla. Zijn focus lag door het schrijven van dit boek echter niet bij de voorbereiding van de bruiloft. Dat heeft zijn vrouw alleen moeten opknappen. Daarmee geeft hij direct aan hoe moeilijk het is om het FIT-model toe te passen, zelfs op zulke belangrijke momenten als te eigen huwelijk. Focus, Involvement en het opbouwen van Trust (FIT) gaat dan ook niet via de toepassing van een simpel rijtje managementtips. Dat komt volgens de auteur, omdat organisaties zijn opgebouwd uit mensen. Mensen met persoonlijke drijfveren, met persoonlijke opvattingen over de wereld en over zichzelf. Organisaties kunnen daarom op het ene moment anders functioneren dan op het andere en veranderen soms uit zichzelf. Organisaties gedragen zich maar zelden rationeel en zijn dus niet eenvoudig te veranderen. De kern van dit boek bestaat uit organisatietechnieken en over hoe deze de focus en de betrokkenheid van mensen kunnen belemmeren of juist bevorderen. Als voorbeeld wordt in de laatste hoofdstukken Louis van Gaal als succesvolle voetbaltrainer opgevoerd en Feike Sijbesma, de voorzitter van de Raad van Bestuur van DSM. Beiden heeft de schrijver een keer gesproken. Veel nieuws levert dat niet op, behalve dat Louis van Gaal toegeeft dat zijn aanpak vaak wel, maar niet overal tot succes leidt. Het voorwoord van dit boek is geschreven door Herman Wijffels, die het een waardevolle toevoeging aan de literatuur over leiderschap vindt. Voor de niet in de sociale wetenschappen opgeleide bestuurder is dit boek van harte aan te bevelen. In een uiterst leesbare stijl voert Eleveld de lezer in de eerste hoofdstukken door de algemene principes van de psychologie. Over leiderschap schrijft hij ook rake zinnen. Bijvoorbeeld: 'In het algemeen schrijven we succes vaker aan onszelf toe (interne attributie) en falen aan de omstandigheden (externe attributie). Belangrijke ontwikkelingen van een organisatie zijn bijna altijd complexe aangelegenheden waarbij veel mensen, gedurende een lange periode zijn betrokken. De basis voor een overname, een belangrijk contract of reorganisatie, is in het verleden gelegd en de uitvoering strekt zich uit over verscheidene maanden. Falen of slagen is daarbij nooit aan een persoon toe te schrijven. De topmanager voelt zich vaak de spits van het voetbalelftal. Als de wedstrijd wordt gewonnen komt het door de doelpunten van de spits; als de wedstrijd wordt verloren, ligt het aan de verdediging. Dat is op zich waar, maar het is natuurlijk ook zo dat een spits alleen kan scoren als de rest van het elftal goed draait.' Een realistische kijk op leiderschap in een realistisch boek over management. 'Good to great' van Jim Collins in een Nederlandse bewerking, zou je kunnen zeggen. Bovendien mooi vormgegeven met als cadeau een gratis e-book.