Intervisie is een groepsproces, waarbij een groep van min of meer gelijken samen een leertraject aangaan om van elkaars beroepspraktijk te kunnen leren. Een goed functionerende intervisiegroep ontstaat niet vanzelf. Veel competenties (zoals luisteren zonder oordeel, doorvragen, niet meteen met oplossingen komen etc.) zijn niet bij alle deelnemers even goed ontwikkeld en ook het doel van intervisie is niet altijd voor iedereen helder.
De rol van een coach in zo'n zelflerende groep kan al snel te groot zijn, want een groep heeft de neiging als iets lastig wordt, snel naar de coach te kijken voor een oplossing. Terwijl het samen leren oplossen van stroeve momenten bij de competenties hoort die een intervisiegroep gezamenlijk moet kunnen ontwikkelen. Het is dus zaak de groep zo snel mogelijk intervisievaardig te maken, zodat de coach na een paar bijeenkomsten niet meer bij de intervisiegroep aanwezig hoeft te zijn.
In dit boek wordt besproken hoe een intervisiecoach, door veel aandacht te hebben voor het voortraject van de intervisie, een grote rol kan hebben bij het al dan niet slagen van een intervisiegroep. De intervisie start niet bij de eerste bijeenkomst, daar gaat een heel traject aan vooraf. Niet alleen de intake van de opdrachtgever, maar ook het leerrijp maken van de deelnemers en het uitleggen van de spelregels van intervisie hoort daarbij.
Wanneer de intervisiegroep daadwerkelijk gestart is, zal de coach zich dan ook na een bijeenkomst of twee terugtrekken, en zal de intervisiegroep de kar moeten gaan trekken. De taak van de intervisiecoach zit er dan op. Hij of zij zal hoogstens ergens halverwege de bijeenkomsten nog eens langskomen, om te zien of de groep nog op de goede weg is.
Het boek begint met voorbeelden van een valse start, die vaak wordt gemaakt bij het opstellen van een intervisiegroep. De leerdoelen en motivatie van de deelnemers zijn bijvoorbeeld niet duidelijk, er is weerstand of de directie is niet duidelijk geweest in het aangeven van de klantvraag binnen de organisatiecontext.
De boodschap is duidelijk, wanneer een coach met een intervisiegroep start, moet er veel voorwerk gedaan worden, alvorens de eerste daadwerkelijke bijeenkomst plaatsvindt. Intervisiecoaching is een vak apart die andere vaardigheden, kennis en kunde vraagt van de coach.
Wie zich wil bekwamen of specialiseren tot een (betere) intervisiecoach, heeft hiermee een uitermate geschikt boek in handen. In de vier hoofdstukken komen de volgende thema's uitgebreid aan bod:
1 Wat moet een intervisiecoach weten? Besproken wordt wat de groep onder intervisie verstaat, wat zijn voorwaarden voor succesvolle intervisie, hoe zien de bijeenkomsten eruit qua opbouw, structuur, en rollen van de deelnemers. Ook dienen houdingsaspecten en vaardigheden van de deelnemers bekend te zijn bij de coach.
2 Wat moet een intervisiecoach kunnen? Hier komen onder andere groepsdynamische processen aan de orde, leerprocessen van de groep en welke competenties en beroepshouding een goede intervisiecoach moet bezitten en/of ontwikkelen.
3 Hoe ziet de praktijk van intervisiecoaching eruit? In dit hoofdstuk komt het volledige traject voorafgaande aan de daadwerkelijke intervisiebijeenkomsten aan bod. Vanaf de intake met de opdrachtgever, de analyse van de klantvraag, voorlichting en introductie aan de medewerkers, tot het intrainen van de nieuwe groep, leren evalueren en bijhouden van een logboek. Ook worden valkuilen voor intervisanten en de groepsbegeleiders besproken.
4 Hoe kan een intervisiecoach zich bekwamen? Welke competenties bevat een goede intervisiecoach en hoe kan de lezer zich spiegelen c.q. scoren of hij of zij deze competenties in voldoende mate bezit of moet gaan ontwikkelen?
Er wordt in dit hoofdstuk een handig scoreschema beschreven hoe de coach zich in zijn eigen praktijk kan voorbereiden op een nieuw intervisietraject, welke stappen hij of zij daarvoor moet zetten en wat de coach daarvoor moet kunnen, zodat geen stappen worden overgeslagen.
Het 236 pagina's tellende 'Intervisiecoaching' is leesbaar geschreven, en bevat veel concrete cases, vragen- en checklijsten, formats en oefeningen. Het is een echt werkboek voor de intervisiecoach.
Het boek bevat twee door de auteurs ontwikkelde intervisiemethodieken, de Navigator en het CREA-model (Collectieve Reflectie en Eigen Actie). Deze geven de intervisiecoach handvatten hoe een intervisiebijeenkomst er inhoudelijk uit kan zien. Voor meer intervisiemethodieken en modellen bij de daadwerkelijke intervisiebijeenkomsten, zul je als coach of als intervisiegroep toch ook andere literatuur moeten raadplegen.
De praktijkvoorbeelden in het boek zijn pakkend beschreven en iedereen die ooit intervisie gedaan heeft of intervisiegroepen begeleid heeft, zal ze zeker herkennen. Ook de scorelijsten, opdrachten etc. zijn erg handig. Sommige van deze lijsten zijn bedoeld voor de nieuw te vormen intervisiegroep, sommige van deze opdrachten zijn bedoeld voor de intervisiecoach om zich goed voor te kunnen bereiden op zijn of haar rol.
Kortom, ik was verrast door de insteek en de bruikbaarheid van 'Intervisiecoaching'. Het leest makkelijk, maar door de hoge informatiedichtheid én de talloze voorbeelden, opdrachten, checklijsten etc. is het geen boek dat je snel achter elkaar uitleest. Wel een aanrader om in de vakantiekoffer mee te nemen, er is zoveel te lezen, het bevat zoveel aha-momenten, dat je je er ook op vakantie niet snel mee hoeft te vervelen. Het zet aan tot nadenken en ook voor ervaren intervisiecoaches bevat het genoeg extra of waardevolle informatie, al is het alleen maar dat alle checklijsten en opdrachten zo bij elkaar geordend staan. Het boek kan een waardevolle bijdrage leveren aan de beroepspraktijk van de intervisiecoach.
