'Socratisch coachen' gaat over de kunst van het vragenstellen. De coach treedt daarbij in de voetsporen van Socrates die vol verwondering vragen stelde. Oprechte nieuwsgierigheid in anderen vereist de vaardigheid ècht te kunnen luisteren. Deze vaardigheid wordt bij Socratisch coachen gecombineerd met scherpe, korte en kritische vragen, die nooit kwetsend of bedreigend zijn voor de cliënt.
Het fundament van de methodiek is gelegen in de zogenaamde Rationeel Emotieve Therapie (RET). Deze psychologische benaderingswijze is vooral bekend geworden door de zogenaamde ABC-methode waarbij de A staat voor de huidige situatie (Actual Event), de B voor overtuiging (Belief) en de C voor de gevolgen (Consequences). De ABC-methode richt zich op de overtuiging van de cliënt en stelt zich ten doel irrationele opvattingen om te buigen tot rationele overtuigingen.
Veraart-Maas heeft zich goed gerealiseerd dat de lezer deze methode eerst goed moet begrijpen alvorens er overgegaan kan worden tot de uitleg van Socratisch coachen.
Het boek is opgebouwd uit de volgende drie delen:
1. Theoretische kaders (Socratische vragen en de RET)
2. Socratisch coachen
3. Casuïstiek
Na het eerste deel heeft de lezer goed zicht op de mogelijkheden van de RET en wordt in het tweede gedeelte de wijze van Socratische vraagstelling gecombineerd met de ABC-methodiek van de RET. Door de aanwezige praktijkvoorbeelden kan de lezer zich een goed beeld vormen van de mogelijkheden.
Veraart-Maas put uit een brede adviespraktijk en dat maakt haar boek zo aantrekkelijk: geen gefingeerde dialogen maar realistische praktijksituaties. Ze lezen allemaal gemakkelijk weg, maar als lezer realiseer je je verdraaid goed dat het een enorme kunde is om de juiste vraag op de juiste toon op het juiste moment te stellen.
De heldere methodiek die in het begin goed is uitgelegd komt bij de bespreking van de cases kernachtig terug. Kleine zinsneden van de auteur helpen de lezer zodanig dat deze niet terug hoeft te bladeren naar de theorie. De voorbeelden uit de praktijk zijn zeer herkenbaar, zoals de medewerker die zich gedraagt als 'een bezoeker' en eigenlijk niet gecoacht wil worden.
Waardevol is het dat alle praktijkvoorbeelden voorzien zijn van deskundig commentaar. Wie als coach deze techniek goed weet toe te passen, moet in staat zijn veranderingen in organisaties van binnenuit te realiseren. Daarmee zou coaching iets van haar 'softe imago' kwijt kunnen raken en een essentieel onderdeel kunnen vormen van het HRM instrumentarium van organisaties.
Coaching is geen vrijblijvende exercitie. Het dient altijd een doel. Wanneer we deze doelen weten te realiseren door de kunst van het vragen stellen en daarbij de confrontatie niet schuwen, kan coaching en krachtig middel zijn ter ondersteuning van organisatieveranderingen. Om dat te realiseren zullen in ieder geval de interne coaches zich moeten bekwamen in de techniek van Socratische verwondering en het 'veroordelen' van medewerkers moeten afleren. Dat wil zeggen dat coaches zich moeten beperken tot het stellen van vragen en zich niet moeten inlaten op het wijzen van fouten of het maken van verwijten.
In 'Socratisch Coachen' wordt deze boodschap zowel in theorie als in de vele dialogen helder uitgedragen.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
