In zijn boek ‘De ecologische leider’ met de subtitel ‘De natuurlijke cyclus van kernwaarden en organisaties’ gaat Robinson met name in op hoe de kernwaarden van een organisatie samenhangen met de natuurlijke groeicyclus. Waarden zijn volgens Robertson ‘een voorbeeld van de emergente, zelforganiserende eigenschappen van complexe, diverse, dynamische systemen die door de menselijke hersenen worden waargenomen’. De ecologische leider is zich bewust van deze processen, begeleidt ze en geeft zijn medewerkers de ruimte om de kernwaarden tot leven te brengen. Zo laat hij de kracht van zijn bedrijf, cultuur of merk maximaal tot wasdom komen.
Binnen de ecologie is een crisis een natuurlijke, onvermijdelijke fase. Het Chinese teken voor ‘crisis’ staat immers voor zowel gevaar als kans. Volgens Robertson hebben wij, in het Westen, moeite met deze wetmatigheid. Ondernemerschap en leiderschap maakt plaats voor management. Een crisis wordt te vaak gezien als iets wat bestreden moet worden met meer en nog meer controle. De roep om daadkrachtige managers die gericht zijn op stabiliteit neemt toe en daarmee de drang tot bezuinigen, tot ‘mean & lean’, tot meer regels en strakkere procedures. Dit is een bedreiging van de zo noodzakelijke diversiteit binnen managementteams. Het maakt effectief reageren als organisatie onnodig moeilijk. Geen noodzakelijke innovatie zonder leiders die minder op stabiliteit en meer exploratief zijn ingesteld.
Managementgedrag kan ertoe leiden dat andere waarden voorrang krijgen boven de kernwaarden. Het kan een bedreiging zijn voor de kernwaarden (de ‘purpose’) van de organisatie. De ecologische leider is zich hiervan zeer bewust. De leider heeft inzicht in de natuurlijke groeicyclus, m.a.w. inzicht in de aard van de ontwikkelingsfase waarin de organisatie zich bevindt, de dynamiek van (het systeem van) de omgeving, kent de waarde van een onvermijdelijke crisis en zet dat inzicht in om de organisatie naar duurzame groei te leiden met behoud van waarden. De ecologisch leider heeft per definitie een langetermijnblik, is gericht op de toekomst en staat tegelijkertijd stevig in het heden. Het voortdurend bewegen tussen feedforward sturing en feedback controle wordt door Robinson inzichtelijk gemaakt. Zijn beschrijving van de ontwikkeling en groei van systemen, zoals organisaties, in termen van jaargetijden: in de lente zaaien (innoveren, creativiteit aanwakkeren), in de zomer groeien (opschalen), in de herfst oogsten (winst maximaliseren) en in de winter klaarmaken voor de een volgende lente (de sprong naar een volgende S-curve), maakt zijn benadering toegankelijk.
Het boek De ecologische leider van Peter Robertson is een bijzonder boek. Het is een nadere uitwerking van zijn eerste boek met de veelzeggende titel ‘Always change a winning team’. In het boek wordt uitvoerig stil gestaan bij aanpassing en samenstelling van teams aan de groeicyclus waarin het bedrijf of de afdeling zich bevindt. Middels een ‘AEM-Cube’ assessment valt samenstelling inzichtelijk te maken en kan een teamsamenstelling eventueel worden aangepast aan de groeicyclus van het bedrijf.
Leiderschap is en blijft na het lezen van de ecologische leider een intrigerend fenomeen. Het boek De ecologische leider is een nuttige aanvulling op het curriculum van een Leiderschapsprogramma. Het geeft veel nieuwe inzichten over de keuzes die we als MD-professionals kunnen maken in de samenstelling van teams.
Over Han van der Pool
Han van der Pool is een zeer ervaren talent ontwikkeling professional. Zijn expertise is te herleiden tot kennis uit de vakgebieden arbeids- en organisatiepsychologie, organisatiekunde en projectmanagement, aangevuld met ruim vijfendertig jaar ervaring als talentmanager, trainer/coach en adviseur in het bedrijfsleven. Zijn missie is een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van organisaties door het mobiliseren van het menselijk potentieel.