Naar mijn mening is 'De politieke antenne' een lastig boek om te lezen. Dat lastige komt niet omdat de materie zeer ingewikkeld is (althans, voor iemand met mijn achtergrond; wellicht is dat voor iemand met een bèta-achtergrond heel anders), maar zit 'm er wat mij betreft vooral in dat er geen duidelijke lijn te vinden is.
Met name hoofdstuk 1 tot en met 16 zijn op zichzelf staande gedeelten. Het ene hoofdstuk focust op de ambtenaar, het andere op de bestuurder. Er is een hoofdstuk dat een praktijkcase beschrijft en een hoofdstuk dat ingaat op de situatie in de middeleeuwen. Dit zorgde ervoor dat ik de eerste zestien hoofdstukken vooral aan het zoeken was wat de rode draad was in het verhaal, wat afleidde van de inhoud. De auteurs hadden hier naar mijn mening meer aandacht aan mogen besteden. Daarnaast zijn de eerste hoofdstukken naar mijn mening ongenuanceerd.
De ambtenaar wordt door de auteurs beschreven als het schoothondje van de bestuurders die in geen enkele mate beschikt over enige politieke sensitiviteit. De bestuurder mist de inhoudelijke kennis van zaken en maakt vrijwel geen gebruik van de ambtenaren die tot zijn beschikking staan. Of zoals Hunyadi en Blom het verwoorden: '… een strijd tussen een deskundige die niet mag meepraten over beleid (de ambtenaar) en een niet-deskundige die het beleid vaststelt en de deskundige voorschrijft waaruit het beleid dient te bestaan (de bestuurder).' Deze beschrijving is in mijn ogen erg zwart-wit. Natuurlijk zijn er ambtenaren die geen idee hebben wat er politiek allemaal speelt en waar rekening mee moet worden gehouden bij het schrijven van een advies of beleidsstuk. Maar ik heb ook ervaring met ambtenaren die juist laten zien wel over politieke sensitiviteit te beschikken. Een aantal voorbeelden zou ik zo kunnen opnoemen. Ik begrijp dat de auteurs voor het schrijven van het boek twee uitersten hebben willen neerzetten en daarom tegenstellingen wat dik hebben aangezet. Maar zo zwart-wit als het nu staat beschreven zorgt er voor dat het verhaal aan geloofwaardigheid inboet. Juist het aangeven van nuances had het verhaal sterker gemaakt, omdat het in mijn beleving dichter bij de werkelijkheid komt. Vanaf hoofdstuk 17 wordt gesproken over 'de Nieuwe Relatie'. Er wordt ingegaan op hoe deze relatie eruit ziet; door een verbeterde samenwerking kunnen bestuurder en ambtenaar elkaar aanvullen. De ambtenaar denkt mee in plaats van nederig te zijn en de bestuurder heeft aandacht voor het waarderen van de bijdrage van de ambtenaar. Ook hebben beide partijen begrip voor elkaars situatie en kunnen zich hierin inleven. In tien punten komt aan bod hoe men tot zo'n nieuwe relatie komt. Denk aan 'zorg ervoor dat de goede wil aanwezig is' en 'zorg ervoor dat iedereen positief staat tegenover de Nieuwe Relatie' etc. De auteurs hadden naar mijn mening meer voorbeelden in het boek mogen verwerken. Nu zijn er drie aparte hoofdstukken die een case beschrijven. Op een totaal aantal hoofdstukken van 28 is dat mijns inziens wat mager. Meer voorbeelden hadden het verhaal meer kunnen verlevendigen en aantrekkelijker kunnen maken. Daarnaast zijn de cases beschreven in aparte hoofdstukken (met uitzondering van de hoofdstukken 6 en 7). Dat laatste zorgt er voor dat ze los komen te staan van de rest van het verhaal. Al met al ligt is er in de basis sprake van een goed boek. Een paar aanpassingen kunnen zorgen voor verbeteringen. Ik hoop dat de auteurs in een mogelijke tweede druk meer nuances aanbrengen en praktijkvoorbeelden in het verhaal verwerken.
