'De logica van de macht' van Mauk Mulder is een overtuigend boek. Maar ook een 'eng' boek. Het beschrijft de realiteit en de logica van macht op zo'n boeiende manier dat het observeren van al die machtslogica, ook in je eigen omgeving bijna pijnlijk aandoet.
Iedereen kent ze wel: die personen die stellen geen macht te willen hebben en geen invloed maar aan wie iedereen wel even vraagt hoe het moet met het nieuwe project of wat hij vindt van een bepaalde ontwikkeling. Die informele maar heel duidelijke macht is soms groter dan de macht die ligt bij de formele machthebbers. Hoe dat komt en wat dat is, is maar een klein voorbeeld van wat in dit boek aan de orde komt. Toen ik jaren geleden mijn eerste managementcursus volgde werd daarin het begrip machtafstand reductie en machtafstand vergroting uitgelegd. Er werd gesteld dat iedere niet-machthebber streefde naar de verkleining van de afstand tussen hemzelf en de machthebber (joviaal doen tegen de baas, 'inlikken', e.d. Machtswet 4) en dat iedere machthebber de afstand tussen haar en haar 'onderdanen' probeert te vergroten (negeren, verkleinwoorden gebruiken, e.d. Machtswet 2). Ik vond dat toen al fascinerend en heb er sindsdien nog maar weinig over gehoord of gelezen. Dit boek is dan ook een welkome aanvulling. 'De logica van de macht'. De titel zegt alles over het boek. Het is een van de weinige heel sterke titels die ik ken. En net als boeken over projectmanagement en veranderingen hoort dit boek gewoon thuis in elke bibliotheek. Iedereen heeft iets met macht. Al is het maar omdat hij of zij eindelijk wil begrijpen waarom zijn baas zo gek doet. Want zoals uit dit boek zal blijken is het gedrag van de baas gewoon logisch. En heeft hij of zij daar als niet bedreigende medewerker zelf de nodige steentjes aan bijgedragen (machtswet 7) om in volgende fases (als hij of zij zelf aan de macht gekomen is) heel verschillend gedrag te gaan vertonen. (Afgeleide wet van de machtsfasen, combinatie van wet 2, 4 en 8). De manier waarop Mulder alle wetten beschrijft is door het gebruik van talloze voorbeelden (in eigen kaders weergeven) heel erg duidelijk. Bijna iedere pagina bevat wel een uitgewerkt voorbeeld door een observatie en een reflectie. Natuurlijk worden er veel voorbeelden uit de politiek en maatschappij gegeven, George Bush, Johan Cruijff, Els Borst en vele anderen worden met naam en toenaam genoemd. Dat maakt het boek aansprekend en tegelijkertijd dateert dat het boek. Ik denk dat dit een van die boeken is die daardoor over een aantal jaren minder lezenswaardig zal zijn. Maar goed, nu is het aansprekend en werken de meeste voorbeelden uiterst verhelderend. Daarnaast wil het boek een soort handleiding zijn om zelf een studie van macht te maken in je eigen omgeving. Zelfreflectie met als doel verbetering. Ik vind dat niet direct nodig. Het zet mij niet direct harder aan het denken en soms zakken de vragen naar het niveau van een praatclubje. Vooral in het laatste hoofdstuk komt de trainer Mulder uitgebreid aan het woord. Met grootse en goede plannen. Prachtige analysemogelijkheden en uitgebreide methodieken. Zou dat ook een machtsbewijs zijn (volgens de 14e wet)? Overigens is het mij een beetje ontgaan waarom Mauk Mulder de gevonden regels als wetten formuleert. Het lijkt alsof hij natuurwetten bedoelt. Dat heeft de ietwat gevaarlijke kant dat mensen reageren volgens de wetten van de macht alsof het natuurwetten zijn. De verontschuldiging dat 'ik er niets aan kan doen' ligt dan om de hoek. En dat blijft natuurlijk onwaar. Het blijven keuzes. Wetten beschrijven dan de logica van de keuze en de gevolgen ervan, maar de verantwoordelijkheid voor de gemaakte keus blijft. In mijn omgeving willen meer en meer mensen werken aan open en eerlijk overleg. Geen verborgen agenda's. Transparantie. Dit boekt geeft aanwijzingen hoe dat zou moeten. Maar geeft vooral veel indringende informatie waarom het niet zo vaak lukt. Dat maakt het herkenbaar en ik moet erkennen dat ook ik naar macht streef (wet 1). Maar dat is logisch hè.
