Groot is specialist op het gebied van strategische vernieuwing in organisaties en houdt zich bezig met visie- en strategievorming, businessinnovatie en teamontwikkeling. Vanuit deze heeft hij '52 patroondoorbrekende denktechnieken voor managers' geschreven. De 52 werkvormen zijn veelal door Groot zelf ontwikkelend, en een enkele werkvorm is een afgeleide van reeds bestaande werkvormen.
Voorafgaand aan de daadwerkelijke patroondoorbrekende denkpatronen vertelt Groot eerst kort over patroonherkenning door het brein en de rationele en analytische linkerhersenhelft en de creatieve rechterhersenhelft. Zijn 52 denktechnieken zijn gebaseerd op deze kennis van het brein en de 52 denktechnieken zijn een combinatie van logisch en creatief denken. '52 patroondoorbrekende denktechnieken voor managers' biedt mogelijkheden voor managers die dag in dag uit te maken hebben met teammeetings, afdelingsoverleggen, projectgroepen en andere vergaderingen die niet altijd even efficiënt verlopen en waarin veelal in korte tijd grote beslissingen moeten worden genomen en visie en/of beleid moet worden ontwikkeld. 'Een manager heeft twee essentiële verantwoordelijkheden', aldus Groot. 'De eerste betreft het zorgen voor een transparante en scherpe visie en gezamenlijke beeldvorming. De tweede verantwoordelijkheid betreft het dragen van gezamenlijke beslissingen'.
Deze verantwoordelijkheden worden in '52 patroondoorbrekende denktechnieken voor managers' op vier verschillende manieren benaderd, waarbij aan elke benaderingswijze een kleur is toegekend en een hoofdstuk is gewijd.
De volgende onderverdeling is gemaakt:
Blauwe denktechniek = rationele benadering met als doel het nemen van beslissingen
Rode denktechniek = rationele benadering met als doel het ontwikkelen van visie- en beeldvorming
Gele denktechniek = creatieve benadering met als doel het nemen van beslissingen
Groene denktechniek = creatieve benadering met als doel het ontwikkelen van visie- en beeldvorming
Afhankelijk van het doel of onderwerp van de vergadering en de ervaring van de manager met de verschillende denktechnieken en het optreden als procesbegeleider tijdens vergaderingen, kan er gekozen worden tussen relatief makkelijke en kortdurende werkvormen of meer ingewikkelde en langer durende werkvormen (maximaal een uur). Of, zoals de auteur adviseert: 'gewoon even doorbladeren en op basis van je intuïtie een aansprekende techniek kiezen en experimenteren.'
Elke serie denktechnieken is per kleur uitgewerkt in een matrix, die is ingedeeld op basis van de tijdsduur en de moeilijkheidsgraad van de werkvorm. Naast deze matrix geeft de auteur bij alle 52 denktechnieken door middel van symbolen aan wat de moeilijkheidsgraad is en de tijdsduur. Groot werkt iedere denktechniek uit op twee pagina's. Op de linker pagina een visuele weergave van de denktechniek en rechts de uitleg via een vaste volgorde. Waarvoor gebruik je de denktechniek? Wat is het resultaat? Welke stappen doorloop je? Welk deel van het brein wordt hierbij ingezet?
Enkele voor mij interessante denktechnieken zijn het moodboard, 3 Plus (voortborduren op de ideeën van je collega, een soort brainstorm), contextwissel (welke beslissingen zou je nemen wanneer je in een andere organisatie zou werken?) en het servet (past je idee niet op een servet, dan is het idee voor jezelf ook nog niet helder). Tussen de denktechnieken door is er vrije schrijfruimte om direct aantekeningen te maken n.a.v. wat je zojuist hebt gelezen. Prettig, want door de manier van schrijven en de visuele weergave van de denktechnieken deed ik regelmatig zelf nieuwe ideeën op. Leuk en handig! Ondanks de interessante denktechnieken en werkvormen, denk ik dat er meer voor nodig is om de manager, voor wie dit boek is bedoeld, te verleiden tot een andere aanpak tijdens vergaderingen. 'Zullen we nu even normaal en serieus doen alsjeblieft' is volgens de auteur een vaakgehoord geluid dat vervolgens resulteert in het blijven hangen in de oude denk- en werkpatronen.
De literatuurlijst is zeer interessant en bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat boeken en publicaties over de werking van het brein en het tweede deel bevat boeken over denk- en creativiteitstechnieken. Wellicht niet bedoeld door de auteur, maar wel door mij zo geïnterpreteerd als lezer is de link in het boek naar breinleren.
Wanneer Groot hier meer aandacht aan had besteed, door bijvoorbeeld te verwijzen naar het effect van leren op deze manier (en dus ook op deze manier vergaderen), herhaling en het benoemen van follow-up momenten voor de 52 denktechnieken, zou hij de manager meer kunnen overtuigen van het nut van deze manier van werken. Nu zijn het vooral leuke werkvormen met een naar mijn idee open einde zonder zichtbaar resultaat. En dat is nou net wat een manager wil: (direct) zichtbaar resultaat.
Ook ontbreekt er een uitleg voor de manager over hoe hij zich dient te gedragen in zijn rol als procesbegeleider. Hoe bewaak je de tijd? Wat doe je aan het einde van de werkvorm? Hoe leid je de discussie die voorkomt uit de opgedane ideeën? Wat doe je vervolgens met de opgedane ideeën? etc.
Wat ik nog graag zou hebben gezien en echt heb gemist tijdens het lezen is een bijlage met daarin foto's van sessies waarbij een denktechniek is ingezet en/of een casus van het totaalplaatje: wat was het startprobleem, welke denktechniek is gebruikt en wat is het uiteindelijke resultaat? Wellicht zou het boek kunnen worden uitgebreid bij een herdruk, of anders in de nieuwsbrief van vanduurenmedia, die je regelmatig ontvangt wanneer je het boek registreert op hun website. Deze aanvulling zou het theoretische boek meer praktijkgericht maken.
Over Amber Zwartbol
Amber Zwartbol is onderwijskundige (bij een overheidsinstantie).
