Om metastormen het hoofd te bieden en de onvermijdelijke transformaties in wonen, werken en mobiliteit te realiseren, moeten we afrekenen met het silodenken: het denken in hokjes, vakdisciplines en deelbelangen. Silodenken, zo schrijft Caudron, zorgt ervoor dat iedereen zich alleenmaar op het eigen microscopische deelbelang richt, en daarmee komen we niet verder.
Herziene editie
In de herziene editie van De wereld is rond grijpt Caudron de coronacrisis aan. Een storm die voor digitale versnelling zorgt en voor een andere kijk op wonen, werken, mobiliteit en consumeren. Waar voorheen de technologische ontwikkelingen er ook al waren (denk aan thuiswerken), zijn deze versneld door de gevolgen van corona.
Caudrons boodschap is hoopvol: de wereld is een betere plek, ondanks toenemende onvrede en angst (die overigens objectief onterecht zijn). Ga maar na: hadden je voorouders dezelfde kansen en levensstandaard als wijzelf nu? Toch zeuren we wat af met zijn allen en onze onvrede en onhebbelijkheid lijken de boventoon te voeren.
Nostalgie is een leugen
We lezen in De wereld is rond dat de grootste onvrede ligt op plekken die ver af liggen van de huidige vooruitgang: het hinterland. Dit zijn gebieden waar men tijdens de eerste vooruitgangsgolf het meest heeft geprofiteerd. Door sterke economische groei nam de levensstandaard er bijvoorbeeld enorm toe. Deze gebieden zijn echter niet meegekomen met de tweede vooruitgangsgolf in de jaren ’80: de komst van informatisering en globalisering. Jongeren trekken weg uit het hinterland en de overgebleven bejaarden die het nog nooit zo goed hebben gehad, zijn ontevredener dan ooit. Deze ‘rupsjes nooitgenoeg’ voelen zich aangetrokken tot de uitgesproken en zeer eenvoudige boodschap van populisten. De aandacht voor het abnormale en de angst en het absurde trekt simpelweg meer aandacht en de media speelt daar feilloos op in.
Het verleden is slechter dan we denken en de wereld is beter dan we denken. Mensen hebben een veel genuanceerdere mening en worden wel degelijk gedreven door harmonie en goedheid. Voorts is het onderscheid tussen links en rechts steeds moeilijker te definiëren, terwijl media en opiniemakers juist polarisatie in de hand werken door hun sloganeske discours. De wereld heeft meer hybride, genuanceerde modellen nodig dan alleen ‘links’en ‘rechts’, schrijft Caudron.
Ons (on)geluk is subjectief
Ons geluk is niet gelieerd aan objectieve, materiële zaken maar aan de vergelijking van onszelf met anderen. Mensen die heel weinig bezitten, maar wel de hoop hebben op groei, zijn tevreden ondanks hun zware omstandigheden. Inmiddels hebben wij in het Westen ongeveer alles vergaard, behoren we tot de rijkste landen van de wereld en zijn we ontevredener dan ooit. We zitten in een omslagpunt naar pessimisme omdat we bang zijn om onze verworvenheden te verliezen.
Ons groeiperspectief loopt op zijn einde, een deel van onze activiteiten is naar het verre Oosten verschoven en wij krijgen aldoor het beeld voorgespiegeld dat we worden overspoeld met gelukszoekers die ons alles komen afnemen. Alleen al de gedachte dat anderen meer hebben dan wijzelf zorgt ervoor dat we ons sterker vastklampen aan wat we hebben vergaard aan materiële zaken.
Er is hoop
Wat we moeten doen is zelf onze toekomst creëren, zonder steeds terug te vallen op wat er al is. Op het gebied van wonen, infrastructuur en globalisering hebben we met de komst van internet alles met elkaar verbonden.
De nieuwe onbaatzuchtige generatie biedt hoop. Die staat open voor een circulair leven met een nieuwe visie op wonen, mobiliteit, energie, economie en werk. Enkele voorbeelden die Caudron bespreekt zijn: Mobiliteit (auto) is dan een dienst (deelauto) en bezit (cd’s) wordt dan vervangen door toegankelijkheid ervan (Spotify). We werken waar we wonen, hebben decentrale energiebronnen en maken gebruik van een solution economy (je koopt geen lampen, maar neemt verlichting af). Deze wijze van circulair leven brengt waarde en waarden terug en is fundamenteel duurzaam en gericht op harmonieus, lokaal en circulair leven. De technologie maakt dit mogelijk, de mens vormt zelf het grootste obstakel. Jongere generaties staan er meer open voor.
De wereld is rond is een boek met een hoopvolle boodschap. Dat is broodnodig aan de vooravond van een verschroeide aarde die ons consumptiehedonisme en onbegrensde onvrede niet langer kan verdragen.
Over Elmas Duduk
Elmas Duduk is psycholoog en bedrijfskundige. Als expert Lerende Organisaties en Veranderkundige begeleidt zij gerenommeerde organisaties bij complexe verandertrajecten, inrichtingsvraagstukken en kennismanagement. Als coach begeleidt zij executives en high performers. Zij is auteur van de boeken Crossmenstorschap en Comforttransitie.
