Volgens Erik Jan Hengstmengel weten veel managers en bestuurders niet waar te beginnen. Met de inzichten, vragen en suggesties die in Data de baas staan weten ze dat wel. Het boek biedt de general manager en bestuurder handvatten rond de vraag hoe ze data kunnen gebruiken om succesvol te ondernemen. Daarnaast helpt het bij het bepalen welke vragen ze moeten stellen om risico’s voor de organisatie inzichtelijk en beheersbaar te maken.
Strategie
Hengstmengel vindt dat managers en bestuurders kennis van datavraagstukken moeten hebben, omdat keuzes met betrekking tot data te strategisch zijn om het alleen aan de specialisten over te laten. Vraagstukken die om aandacht vragen zijn er genoeg, zoals weten waar de organisatie data strategisch kan inzetten, welke zorgen klanten en medewerkers over hun privacy hebben. Maar ook hoe ethisch verantwoorde toepassingen te ontwikkelen en hoe betrouwbare bronnen voor de nodige data te vinden.
Opsommingen
Sommige lezers geven de voorkeur bij het vergaren van kennis door het lezen van een lopende tekst. Anderen lezen liever kort en krachtige geformuleerde puntsgewijze opsommingen en samenvattingen. Beide lezersgroepen komen in Data de baas aan hun trekken.
Zo worden bijvoorbeeld risicogebieden (zoals business, juridisch, financieel) in hoofdstuk negen in een lopende tekst beschreven en samengevat in een tabel achterin het boek. Deze combinatie van uitgebreide tekst en ordening in een tabel heeft Hengstmengel ook gevolgd voor het beschrijven van verantwoordelijkheden voor veertien functiegebieden, zoals productie en HR.
To-do
In elk hoofdstuk staat, in opvallende groene tekstblokken, wat de lezer kan doen met de aangeboden informatie. Het gaat om acties zoals:
- Controleer of uw organisatie volgens alle regels van de GDPR werkt. Dit is de basis voor een gedegen privacybeleid.
- Zorg voor een overzicht via welke digitale kanalen de organisatie met de buitenwereld is verbonden. Zijn deze allemaal zinvol?
- Pak de verschillende aspecten van cyber resillience, informatiezekerheid en cyber security als samenhangend geheel aan. Verzeker je ervan dat de verantwoording van alle aspecten goed belegd is.
- Neem maatregelen om de data literacy van medewerkers te ontwikkelen. Dit draagt bij aan het ethisch gebruik van data en algoritmes en reduceert de kans op fouten en schade.
- Benoem verantwoordelijken voor data in je organisatie, zowel voor de kwaliteit als voor het ethische gebruik ervan.
Transitie
Hengstmengel besteedt ook aandacht aan de vraag hoe je als organisatie de transitie naar een datagedreven organisatie maakt. De eerste voorwaarde hiervoor is dat het management open staat voor kansen die de technologie biedt. Daarnaast is het nodig dat de organisatie voorbereid is om die kansen te benutten. Zo moeten onder meer processen gedefinieerd zijn en IT moet aan de nieuwste standaarden voldoen. En ten slotte moet de organisatie over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om kansen te kunnen benutten.
Vragen
Iets meer dan de helft van het boek bestaat uit een doorlopende tekst. De rest uit de al eerdergenoemde ‘to-do’ lijstjes, opsommingen, samenvattingen en ‘vragen die je moet stellen’. Vragen zoals bijvoorbeeld:
- Zijn onze data- en ondernemingsstrategie op elkaar afgestemd?
- Begrijp ik als niet-expert de informatie over de werking van het AI-systeem die voor de gebruikers is ontwikkeld?
- Wanneer staat de informatiebeveiligingvoortgang weer op de agenda van de directie?
- Bij welke data spaces en datamarktplaatsen is onze organisatie aangesloten?
- Is het economisch zinvoller data te kopen of zelf te verzamelen?
- Moeten we een DPIA uitvoeren?
- Wie zijn in de organisatie constant op zoek naar kansen die nieuwe datatechnologie biedt?
Begrippenlijst
Voor de manager die ‘wil meepraten’ staat erachter in het boek een begrippenlijst met zo’n honderd begrippen, van A/B-testing, chatbot, data space, GDPR, robotic process automation, security operations centre tot vendor lock-in. Het is een helder overzicht met korte definities per begrip. Maar helaas voor de lezer die meer wil weten, er staat niet achter elk begrip waar de toelichting in het boek staat. Jammer, want nu moet de lezer zelf op zoek gaan naar de toelichting, terwijl het een kleine moeite was geweest om hiernaar te verwijzen. Het kan immers zelfs geautomatiseerd met bijvoorbeeld een indexering systeem.
Inzicht
Hengstmengel heeft zijn ideeën toegankelijk opgeschreven in een boek op pocketformaat. Hij is geslaagd met zijn voornemen om met Data de baas de kernthema’s van de datagedreven organisatie kort en krachtig te beschrijven. Na lezing weet de manager en bestuurder wat de onderwerpen zijn waar ze aandacht aan moeten besteden, want met de geboden handvatten worden ze data de baas.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
