Ik kom vandaag niet, want mijn hamster is ziek – ‘Nuttige werkvormen voor teamontwikkeling’

Je moet even voorbij de titel lezen om te zien dat dit een managementboek betreft. Ik kom vandaag niet, want mijn hamster is ziek is een prima aandachttrekker, tenminste zo werkte het bij mij, mijn interesse hadden ze direct. De auteurs hoorden deze uitspraak bij de voorbereiding van een teamoverleg bij een klant. En de naam Bas van Kesteren, een van de twee schrijvers, zal je in het managementboekgenre niet onbekend voorkomen, hij schreef eerder het verdienstelijke Wat gebeurt hier eigenlijk. Deze keer schreef Van Kesteren samen met Esther Duijts. De titel van het boek staat volgens de auteurs symbool voor al het gedrag dat teams remt en belemmert, in plaats van laat groeien.

concrete alternatieven

Ze reiken managers en leiders met dit boek concrete alternatieven aan voor teamontwikkeling, naast de al bekende vormen als een spel, vlotten of torens bouwen. Terwijl het eerdere boek van Van Kesteren een meer theoretische inslag had, beogen ze met dit boek nog meer de brug naar de alledaagse praktijk van de manager te slaan.

Zijn ze hierin geslaagd? Wat mij betreft grotendeels. Het onderliggende gedachtegoed dat je in een team niet slechts op individuen maar met name ook op groepsprocessen moet focussen, wordt met overtuiging neergezet. Vervolgens omvat het boek concrete en verrassende teamontwikkelacties en opdrachten waarmee de hedendaagse manager vrijwel direct aan de slag kan. Duidelijk omschreven, direct toepasbaar. Wat dat betreft: hulde voor de auteurs, het boek kan je grotendeels als werkboek inzetten.

uitdagingen

Waarom grotendeels? Met name omdat de presentatie en de samenhang tussen de verschillende boekdelen wat mij betreft iets effectiever hadden gekund. Deel twee omvat elf uitdagingen voor managers en leiders in relatie tot hun teams, denk aan hoe om te gaan met een passieve groep of hoe om te gaan met dominante groepsleden. 

Verrassend, positief en nuttig is hier dat de beide auteurs niet alleen aandacht hebben voor het ‘negatieve’ in teams, ook gaan ze in op hoe juist om te gaan met evenwichtige, open en proactieve teams. Waar het voor mij een tikje ingewikkeld wordt: om vanuit deze elf uitdagingen tot concrete actie te komen, staan verwijzingen naar verderop in het boek opgenomen veertien werkvormen en een online teamscan. Hier wordt het voor mij nogal bladeren door het boek om deze koppeling te maken tussen teamuitdaging en werkvorm, ook de opmaak van het boek is daarbij minder helpend; dit zoekproces zorgt ervoor dat mijn enthousiasme voor het boek tijdens het lezen ietwat afneemt. Wat mij betreft hadden de werkvormen direct gekoppeld mogen worden aan de uitdagingen, dat had meer overzicht gebracht.

Een andere kritische noot: aan het einde van deel twee worden de klassieke experimenten uit de groepsdynamica opgesomd (denk aan het bystander-effect, de Milgram-experimenten). Deze komen in relatie tot wat de auteurs willen overbrengen in het boek een beetje uit de lucht vallen. Tegelijkertijd: deze opsomming is helder en interessant voor degene die zich verder wil verdiepen in de onderliggende theorie.

gulden middenweg

Wat betreft de werkvormen: hier kom ik originele en goed toepasbare aanpakken tegen. Met name ook omdat Van Kesteren en Duijts een lans breken voor werkvormen die de gulden middenweg vinden (en daarmee effect hebben) tussen de standaard dag op de hei en het tegenovergestelde, de trajecten die bovenmatig de onderstroomdiepte opzoeken. De werkvormen bouwen wat mij betreft mooi op qua complexiteit (van observeren naar een gedragen wij-focus). Deel 4 van het boek: Samen zijn we slimmer bungelt er iets achteraan, had geïntegreerd kunnen worden met de klassieke experimenten uit de groepsdynamica en overlapt deels met Van Kesteren’s eerste boek.

Samengevat is Ik kom vandaag niet, want mijn hamster is ziek met name waardevol voor de leidinggevende, manager of trainer die een aantal nuttige en verrassende teamwerkvormen aan zijn of haar gereedschapskist wil toevoegen. Ik kom vandaag niet, want mijn hamster is ziek biedt daartoe een behoorlijk aantal creatieve, minder alledaagse vormen.