De intrigerende titel doet Cruijffiaans aan, maar het nieuwste boek van Pieter Winsemius heeft dit keer niets met sport of de beroemde voetballer te maken. En tegelijkertijd ook wel, want Winsemius trekt ook in dit boek over creatief denken veel vergelijkingen met schaatsen, schaken en wielrennen.
Creatief denken is namelijk ook een vorm van topsport. Het creatief proces komt niemand gemakkelijk aanwaaien, stelt Winsemius, voormalig minister van VROM en oud-partner bij McKinsey. Om tot grote ideeën te komen moet je uit vaste patronen weten te breken. Dat vereist tegennatuurlijk handelen.
Hoe creatief zijn leiders zelf eigenlijk? Winsemius is daar eerlijk over. Grote ideeën komen zelden van bovenaf, dus leiders van organisaties zijn sterk afhankelijk van de vondsten van hun creatieve en autonoom denkende teamleden. Een leider dient daarom vooral speelruimte te geven en zich te bekwamen in de strategische herkenning van belangrijke vondsten van anderen.
Deel je inspiratie
Winsemius gaat in zijn boek diep in op de rolverdeling van leerlingen, gezellen en meesters in een organisatie. Meesters moeten verhalenvertellers zijn die met hun eigen inzet als voorbeeld anderen begeesteren. De meeste mensen zijn best bereid tot creatieve inzet om die ideeën te leveren, als hun ‘bazen’ hen tenminste op juiste wijze de goede uitdaging voorleggen.
Leiders zijn geneigd om gegarandeerd succes te zoeken uit angst om te verliezen wat ze tot nu toe hebben opgebouwd. Dat is bepaald geen prikkel om buiten de vaste kaders te denken. Om toch tot vernieuwing te komen, dient een leider voor zichzelf de juiste positieve prikkels in te bouwen, zodat hij of zij op die momenten toch dapper doorzet.
Dat kan door te werken aan je sterke punten en op kwetsbare momenten alleen positief commentaar toe te staan, schrijft hij.
Noodzaak
Het grootste deel van het boek is een aaneenrijging van anekdotes en voorbeelden van grote creatieve denkers. De toon van het boek verandert bij het laatste hoofdstuk over maatschappelijke creativiteit, want hier wordt Winsemius ineens fel. Hoe bestaat het dat uitval uit het onderwijs, klimaatproblemen, jeugdzorg en andere urgente kwesties in tientallen jaren niet afdoende opgelost zijn, fulmineert hij.
Als hoogopgeleid en welvarend land dienen we ons collectief daarover te schamen, want er is een radicaal beter beleid nodig. Op dit punt in het boek is creatief denken niet vrijblijvend meer, maar een alomvattende noodzaak.
Wantrouwen
Winsemius maakt zich vooral druk over het wantrouwen in de samenleving, omdat burgerbetrokkenheid de afgelopen decennia veel te weinig inhoud heeft gekregen. Het gaat er nu om de ‘dichtslibbende kanalen voor creatieve betrokkenheid’ van burgers weer open te maken. Wanneer de zogeheten frontlijnwerkers (agenten, onderwijzers, verpleegkundigen) de ruimte en rugdekking krijgen is er veel mogelijk, verwacht hij.
Daarvoor moeten de toppers in dit land en al hun teamleden dus een beetje gek zijn, zoals de titel van het boek aangeeft. Want we hebben ze hard nodig, zo blijkt uit Winsemius’ boek: kampioenen om uit bestaande patronen te breken en zo de ongetemde uitdagingen van de toekomst de baas te worden.
Sigrid van Iersel is verhalenmaker. Ze helpt organisaties en ondernemende professionals om mensen in beweging te brengen met een helder en inspirerend verhaal. Ze is een van de auteurs van Lenig denken.
Over Sigrid van Iersel
Sigrid van Iersel is schrijver, storytellingexpert en specialist in creatief denken. Als storycoach begeleidt ze mensen om hun stem te vinden en hun verhaal uit te dragen, bijvoorbeeld om een missie in de wereld te zetten.
