50 tinten nee - 'Verplichte literatuur voor product owners!'

In workshops of presentaties vraag ik wel eens naar de belangrijkste competentie van een product owner. Wat mij betreft is dat NEE zeggen, tenzij je als product owner te boek wilt staan als ‘shopping list manager’, order taker, of backlog secretary? Kortom, ik was benieuwd naar 50 tinten nee – effectief stakeholdermanagement voor de product owner geschreven door Robbin Schuurman en Willem Vermaak.

Het boek begint met het neerzetten van de product owner rol en typen product owners (scribe, proxy, business representative, sponsor en entrepreneur). Vervolgens wordt ingegaan op stakeholdermanagement, een belangrijke competentie van de product owner. Uit het boek Stakeholdermanagement – Start met wie worden 33 typen stakeholders gehaald waarvan velen ook voor de product owner interessant zijn. Als product owner helpt het om een stakeholder map te maken waarin het belang van (laag – hoog) en invloed door (laag – hoog) de stakeholders geplot kan worden om daarmee te bepalen hoeveel tijd je in de relatie moet stoppen (monitoren, informeren, tevreden houden en actief samenwerken).

Een volgend hoofdstuk gaat in op het effectief nee zeggen en waarom nee zeggen zo moeilijk is. Wat gebeurt er als je nee zegt, hoe kijkt men dan tegen je aan? Verder bespreken de auteurs vier patronen die het lastig maken om nee te zeggen, zoals angst voor conflicten, angst voor teleurstelling bij anderen, angst voor hiërarchie en nee zeggen betekent ‘het patroon’ doorbreken.

Het boek beschrijft een eenvoudig vijf stappenmodel om op een effectieve wijze nee te zeggen (zie ook deze quick reference card):

https://hennyportman.files.wordpress.com/2019/02/qrc-50-tinten-nee.pdf

1. Wie – Tegen wie ga je nee zeggen?

2. Wat – Wat is de vraag van de stakeholder?

3. Intentie – Wat is jouw intentie?

4. Zeg nee – Formuleer de juiste nee – wat je zegt

5. Wederhoor – Heeft de ander het begrepen? En wat is de reactie van de ander?

De 50 tinten nee zijn in negen categorieën verdeeld:

1. De duidelijke nee

2. De vanuit de klant/gebruiker geredeneerde nee

3. De vanuit waarde geredeneerde nee

4. De vanuit budget geredeneerde nee

5. De vanuit timing geredeneerde nee

6. De vanuit de impact op de omgeving geredeneerde nee

7. De vanuit kwaliteit geredeneerde nee

8. De nee als alle andere nee’s niet (meer) werken

10. Bonus: De nee om je mandaat mee te vergroten

De auteurs lichten iedere categorie toe en leggen een link met het type stakeholders in de stakeholder map. Niet ieder kwadrant met stakeholders in de stakeholdermap leent zich voor alle tinten in die categorie. De eerste zeven categorieën zijn onderverdeeld in zeven voorbeelden (tinten). Categorie acht beschrijft een uitzonderingssituatie waarbij geen van de voorgaande vormen werkt en je een stakeholder hoger in de organisatie laat beslissen. De laatste categorie laat een aantal tinten zien waarmee je meer mandaat verdient. Iedere categorie wordt afgesloten met een praktisch voorbeeld ter inspiratie en verheldering.

Af en toe had ik het idee dat ik zaken in een ander boek ook gelezen heb, maar miste ik verwijzingen naar die boeken. Bijvoorbeeld de beschrijving van de product owner-typen of de zin ‘moeten we dat nu doen?’ In het hoofdstuk over nee zeggen had wellicht een link gelegd kunnen worden met het boek De kracht van Nee! – Positief Nee! zeggen om tot Ja! te komen (de Engelse versie vindt u hier) van William Ury, daarnaast had een literatuurlijst niet misstaan.

Maar al met al een vlot leesbaar boek dat je aan de hand van een vijf stappenplan en negen categorieën met in totaal 50 tinten nee, meeneemt om op de juiste wijze nee te zeggen. Op verschillende plekken vind je kaders met daarin dingen om over na te denken. Dit helpt je om daadwerkelijk te begrijpen waar het over gaat. Ook krijg je praktijktips en vele praktijksituaties waarin op de juiste wijze nee wordt gezegd. Kortom verplichte literatuur voor product owners!