Axel Hacke laat in Over vrolijkheid in donkere tijden zien dat het menselijk bestaan altijd is gekenmerkt door periodes van onzekerheid en tegenslag. En juist daarom is de vraag hoe we ons verhouden tot die donkerte zo relevant.
Zijn antwoord is zeker geen oppervlakkig optimisme of een pleidooi om alles van de zonnige kant te bekijken, maar een verkenning van vrolijkheid als een bewuste houding tegenover het leven. Niet als naïeve blijdschap, maar als een manier om met lichtheid om te gaan met de onvermijdelijke zwaarte. Dit idee blijkt te resoneren: in Duitsland is het boek al meer dan 200.000 keer verkocht. Blijkbaar raakt Hacke een gevoelige snaar in deze tijd waarin pessimisme dikwijls als de enige realistische levenshouding wordt gezien.
Vrolijkheid als bewuste keuze
Hacke maakt een duidelijk onderscheid tussen humor, geluk en vrolijkheid. Waar humor vaak draait om het bespotten van het absurde en geluk een vluchtige emotie is, ziet hij vrolijkheid als een diepere, bewust gekozen levenshouding. Dit betekent niet dat we onze zorgen moeten negeren, maar dat we een manier kunnen vinden om er niet volledig door te worden opgeslokt. Zijn betoog is geworteld in zowel filosofie als psychologie, en hij haalt denkers als Montaigne, Goethe en Freud aan om zijn visie te onderbouwen. Freud speelt een prominente rol in dit boek: Hacke verwijst naar diens theorieen over het onderbewuste en dromen, en hoe onze diepste angsten ons gedrag beïnvloeden. Vrolijkheid, zo stelt Hacke, is een manier om de zwaarte die we vaak met ons meedragen niet de overhand te laten krijgen.
Persoonlijke observaties en cultuurkritiek
Wat dit boek aantrekkelijk maakt, is Hackes vermogen om filosofische reflecties te combineren met alledaagse observaties en persoonlijke ervaringen. Hij beschrijft hoe hij opgroeide in een cultuur waarin vrolijkheid soms argwanend werd bekeken als iets wat hij typeert als een kenmerkende Duitse eigenschap. Ernst wordt in zijn land vaak gelijkgesteld aan volwassenheid, terwijl vrolijkheid iets kinderachtigs zou hebben. In andere culturen, merkt hij op, is die balans anders: daar wordt lichtheid niet automatisch als oppervlakkigheid gezien, maar juist als een manier om het leven draaglijker te maken.
perspectieven en samenhang
Hoewel Hacke’s brede benadering het boek rijk maakt aan inzichten, heeft het ook een keerzijde. Hij onderzoekt vrolijkheid vanuit zoveel verschillende invalshoeken, van klassieke filosofie tot moderne psychologie, van persoonlijke ervaringen tot bredere maatschappelijke observaties zodat de rode draad soms moeilijk te volgen is. Hij springt van het ene idee naar het andere, en hoewel dat voor sommige lezers inspirerend zal zijn, kan het voor anderen juist verwarrend werken. Je vraagt je af: is vrolijkheid nu een filosofische keuze, een psychologische strategie of een sociaal fenomeen? Hacke lijkt te suggereren dat het al deze dingen tegelijk is, wat interessant is, maar de kernboodschap af en toe wat diffuus maakt.
Daarnaast biedt hij geen duidelijke methode of handvatten om vrolijkheid actief in je leven te integreren. Dit is geen zelfhulpboek met concrete stappenplannen, maar eerder een uitnodiging tot reflectie. Dat is op zich waardevol, maar wie op zoek is naar praktische toepassingen kan zich er misschien minder in vinden.
Een uitnodiging tot een lichtere blik op het leven
Ondanks de wat associatieve opbouw is Over vrolijkheid in donkere tijden een inspirerend boek. Het zet aan tot nadenken over hoe we omgaan met de zwaarte van het leven en laat zien dat veerkracht niet alleen zit in doorzettingsvermogen, maar ook in de kunst van het relativeren. Een beetje luchtigheid kan het verschil maken tussen stress en hanteerbare uitdagingen.
Voor lezers die openstaan voor een brede en filosofische benadering biedt dit boek zowel humor als diepgang. Hacke daagt je uit om vrolijkheid niet te zien als iets vanzelfsprekends of oppervlakkigs, maar als een bewuste keuze die oefening vergt. Juist in donkere tijden kan het helpen om het leven iets minder zwaar te nemen, en dit boek kan daarbij als inspiratie dienen.
Over Danny Mullenders
Danny Mullenders is assessment- en ontwikkelpsycholoog, coach, auteur en spreker. Hij schreef de # 1 bestsellers Daarom doen ze dat en Laat je niet kiezen. 27 januari 2025 kwam zijn derde boek uit, De kunst van niet kiezen.