Schets van het economisch strafrecht

Afkortingen / XI
Literatuuropgave / XIII
HOOFDSTUK I
Strafrechtelijke handhaving van economisch recht en milieurecht / 1
1 Economisch strafrecht / 1
2 Waarom een afzonderlijke regeling? / 3
3 Uitbreiding buiten de economische wetgeving / 5
HOOFDSTUK II
De WED en de strafbare feiten / 9
1 Geschiedenis van de totstandkoming / 9
2 De hoofdlijnen van de WED / 14
3 De bijzonderheden van de WED / 17
4 Economische delicten / 19
4.1 De definitorische functie van art. 1 en 1a / 19
4.2 De (re)constructie van het economische delict / 20
4.3 Enkele kanttekeningen / 22
4.4 Bestanddeel of fait d’excuse? / 25
4.5 Misdrijven en overtredingen / 26
4.5.1 De indeling van art. 2 lid 1 WED / 26
4.5.2 Opzet in oeconomicis / 27
4.5.3 Tenlastelegging van het opzet / 30
4.5.4 De indeling van art. 2 lid 2 WED / 31
4.5.5 De indeling van art. 2 lid 3 WED / 32
4.5.6 De indeling van art. 2 lid 4 WED / 32
4.5.7 De indeling van art. 2 lid 5 WED / 33
5 Lex certa en de professionele marktdeelnemer / 33
6 Europese normstelling / 34
VII
HOOFDSTUK III
Daderschap en strafrechtelijke aansprakelijkheid / 37
1 Inleiding / 37
2 Functioneel daderschap / 38
2.1 Achtergrond en ontwikkeling / 38
2.2 Criteria voor functioneel daderschap / 39
2.3 Functioneel daderschap en psychische bestanddelen / 44
3 Daderschap van rechtspersonen / 46
3.1 Achtergrond en ontwikkeling / 46
3.2 Criteria voor daderschap van rechtspersonen / 48
3.3 Daderschap van rechtspersonen en psychische bestanddelen / 54
3.4 Strafuitsluitingsgronden voor rechtspersonen / 56
3.5 Vervolgbaarheid van publiekrechtelijke rechtspersonen / 58
3.5.1 Inleiding / 58
3.5.2 Ontwikkeling in de rechtspraak / 59
3.5.3 Bijzondere positie voor de Staat / 62
3.5.4 Bijzondere positie voor leidinggevenden / 62
3.5.5 Toekomstperspectief: algehele opheffing strafrechtelijke
immuniteit / 64
3.6 De niet (meer) bestaande rechtspersoon / 66
4 Strafrechtelijke aansprakelijkheid van leidinggevenden / 69
4.1 Achtergrond en ontwikkeling / 69
4.2 Kan ook een rechtspersoon feitelijke leiding geven? / 70
4.3 Criteria voor de strafrechtelijke aansprakelijkheid / 71
5 Cumulatie van vervolgingsmogelijkheden / 74
HOOFDSTUK IV
De straffen en maatregelen / 77
1 Inleiding / 77
1.1 Bedoelingen van de wetgever / 77
1.2 Indeling van de sancties en mogelijkheden tot cumulatie / 78
1.3 Uniforme strafmaxima / 81
2 De met de repressie beoogde doeleinden / 82
3 Vermogenssancties / 84
3.1 Geldboete / 84
3.1.a. Geldboetecategorieën / 84
3.1.b. Mogelijkheid tot boeteverhoging ingevolge art. 6 lid 1 WED – laatste
alinea / 86
3.1.c. Mogelijkheid tot boeteverhoging bij rechtspersonen / 88
VIII
Inhoudsopgave
3.1.d. Dubbele verhoging mogelijk / 89
3.1.e. Omzet-gerelateerde geldboete voor rechtspersonen / 90
3.2 Verbeurdverklaring / 92
3.3 Onttrekking aan het verkeer / 95
3.4 Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel / 95
4 Bedrijfssancties / 97
4.1 Stillegging van de onderneming / 97
4.2 Ontzetting van rechten / 100
4.3 Ontzetting van ondernemingsrechten en ontzegging van
voordelen / 102
4.4 Onderbewindstelling van de onderneming / 103
4.5 Reparatio in integrum / 104
4.6 Openbaarmaking van de rechterlijke uitspraak / 106
5 Vrijheidsstraffen / 107
6 Taakstraf / 108
7 Strafverzwaring bij misdrijven gepleegd als een gewoonte / 109
HOOFDSTUK V
Toezicht, opsporing en vervolging / 113
1 Inleiding / 113
2 Toezicht en opsporing / 114
2.1 Categorieën opsporingsambtenaren / 114
2.2 Toezicht en opsporing / 116
2.3 Toepassingsgebied van de WED-onderzoeksbevoegdheden / 118
2.4 ‘Aanwijzingen’ / 121
2.5 Grenzen / 124
2.6 Medewerkingsplicht / 124
2.7 Nemo tenetur / 126
3 Voorlopige maatregelen / 129
3.1 Inleiding / 129
3.2 Toepassingsvoorwaarden / 130
3.3 Inhoud van de voorlopige maatregelen / 131
3.4 Procedurele kwesties en rechtsbescherming / 134
3.5 Slotopmerking / 136
4 Vervolging / 137
4.1 Functioneel parket / 137
4.2 Beleidsregels / 137
4.3 Transactie en strafbeschikking / 138
IX
Inhoudsopgave
HOOFDSTUK VI
Berechting / 141
1 Specialisatie / 141
2 Competentie / 145
2.1 Absolute competentie rechtbank / 145
2.2 Economische kamers / 145
2.3 Versoepeling competentieregeling / 146
3 Militairen en jeugdigen / 151
4 De dagvaarding betreffende economische delicten / 153
5 Berechting in eerste aanleg / 157
6 Hoger beroep / 158
7 Cassatie / 160
HOOFDSTUK VII
Rechtshandhaving met niet-strafrechtelijke middelen / 163
1 Inleiding / 163
2 De betekenis van art. 5 WED in relatie tot andere vormen van
rechtshandhaving / 165
3 Tuchtrecht / 170
4 Slotopmerkingen / 173
BIJLAGE
Wet op de economische delicten per 1 januari 2015 met commentaar / 175
Rechtspraakregister / 219
Trefwoordenregister / 233
X
Inhoudsopgave