Verbintenissen tot betaling van een geldsom

Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XIV
Lijst van verkort aangehaalde literatuur / XVI

HOOFDSTUK 1
Geld / 1
1 Vormen van geld / 1
1.1 Gangbaar geld / 1
1.2 Geld als ruilmiddel, rekeneenheid en oppotmiddel / 1
1.3 Chartaal geld, munten of bankbiljetten / 2
1.4 Giraal geld / 3
1.5 Elektronisch geld / 3
1.6 Bitcoin / 4
2 Nominaal stelsel / 6
2.1 Betaling naar nominale waarde / 6
2.2 Verlies van intrinsieke waarde / 6
2.3 Waardevermindering van geld en verdeling van een vermogensgemeenschap / 7
2.4 Waardevermindering van geld en levensonderhoud / 7
2.5 Waardevermindering van geld en schadevergoeding / 8
2.6 Waardevermindering van geld en langlopende overeenkomsten / 8
3 Valutakwesties / 9
3.1 Geld dat elders gangbaar is / 9
3.2 Oneigenlijke en eigenlijke valutaverbintenissen / 9
3.3 Eigenlijke valutaschulden / 10
3.4 Onmogelijkheid van betaling in het overeengekomen geld / 10
3.5 Rechtsvordering tot betaling in Nederland met buitenlands, dan wel met Nederlands geld / 11
3.6 Toe te passen koers / 11
4 Nakoming van een verbintenis tot betaling van een geldsom / 12
4.1 Betalen van een geldsom een rechtshandeling / 12
4.2 Andere wijzen van betaling dan betaling met chartaal geld / 13
4.3 Geen aanvaarding van girale betaling door de begunstigde / 13
5 Plaats van betaling / 14
6 Kosten van de betaling / 15
7 Betaling van geld aan de schuldeiser of een ander / 15
7.1 Betaling aan de schuldeiser of zijn gevolmachtigde dan wel pseudogevolmachtigde / 15
7.2 Een ander dan de schuldeiser zelf is bevoegd de betaling te ontvangen / 16
7.3 Betaling aan een onbekwame schuldeiser / 17
7.4 Betaling aan een niet tot ontvangen van de betaling bevoegde schuldeiser / 18
7.5 Verhaal op een niet tot ontvangen van de betaling bevoegde schuldeiser / 19
7.6 Bevrijdende betaling ondanks onbevoegdheid tot ontvangen ervan bij de schuldeiser / 20
7.7 Betaling door een derde aan een schuldenaar die niet bevoegd is tot ontvangen van de betaling / 21
8 Bevoegdheid de nakoming op te schorten / 22
8.1 Gronden voor de bevoegdheid de nakoming op te schorten / 22
8.2 Opschorting in geval van twijfel aan wie moet worden betaald / 22
8.3 Bevoegdheid tot opschorting door een schuldenaar die een opeisbare vordering heeft op zijn schuldeiser / 22
8.4 Opschorting in geval van derdenbeslag en eigen beslag / 23
9 Betaling door een derde / 24
9.1 Betaling door een derde bevrijdt de schuldenaar / 24
9.2 Het bepaalde in art 6:30 BW betreft alleen voldoening door een derde, die beoogde de op de schuldenaar rustende verbintenis na te komen / 24
9.3 Schuldeiser en schuldenaar kunnen betaling door een derde uitsluiten / 25
9.4 De derde is uit eigen hoofde tot voldoening gehouden / 25
9.5 Betaling per giro is niet betaling door een derde / 26
9.6 Een verbintenis die wordt nagekomen door een derde gaat teniet, tenzij de derde wordt gesubrogeerd / 26
9.7 Gevallen waarin de derde wordt gesubrogeerd / 26
9.8 Een schuldeiser die de door de derde aangeboden betaling weigert komt in verzuim / 28
9.9 Bescherming van een derde die gerechtvaardigd belang erbij heeft de vordering te voldoen / 28

HOOFDSTUK 2
Verrekening / 31
10 Door verrekening gaan wederzijds verbintenissen teniet, zekerheidsaspect / 31
11 Wijze van verrekening en de ervoor geldende vereisten / 31
12 Verrekening en eigenbeslag / 33
13 Verrekening en rechten van derden / 34
13.1 Uitzondering op de eis van wederkerigheid / 34
13.2 Schuld en vordering vloeien voort uit dezelfde rechtsverhouding / 34
13.3 De tegenvordering behoorde vóór de cessie reeds toe aan de schuldenaar en is vóórdien opeisbaar geworden / 35
13.4 Verrekening na stille cessie / 35
13.5 Verrekening na vestiging van een beperkt recht of het leggen van derdenbeslag / 36
14 Verrekening in geval van faillissement of schuldsanering / 37
14.1 De mogelijkheid tot verrekening in geval van faillissement van de schuldeiser is ruimer dan in geval van derdenbeslag / 37
14.2 De bevoegdheid tot verrekening kan ook voortvloeien uit een ander feit dan een handeling; samenhangvereiste / 37
14.3 Overnemen van een vordering op de gefailleerde, geen verrekening bij gebrek aan goede trouw / 38
14.4 Verrekening en schuldsanering / 38
15 Overeengekomen verrekening / 39
15.1 Partijen kunnen bij overeenkomst afwijken van de wettelijke vereisten voor verrekening / 39
15.2 Overeengekomen verrekening en derden / 39
16 Verrekening in rekening-courant / 40

HOOFDSTUK 3
Niet nakoming en schadevergoeding / 41
17 Ontstaan van de verplichting tot vergoeding van schade / 41
17.1 Opeisbaarheid, tekortkoming, verzuim / 41
17.2 Opeisbaarheid / 41
18 Geen tekortkoming wanneer nakoming van de verbintenis is opgeschort / 42
19 Onmogelijkheid van nakoming komt niet aan de orde in geval van een verbintenis tot betaling van geld / 43
20 Wettelijke rente als schadevergoeding ingeval van tekortschieten in betaling van de verschuldigde geldsom / 44
20.1 Alleen vergoeding van de wettelijke rente / 44
20.2 Wettelijke rente ingeval van handelsovereenkomsten / 44
20.3 Hoogte van de wettelijke rente / 45
20.4 Samengestelde rente / 46
20.5 Ingang van de wettelijke rente van art. 6:119 BW / 46
20.6 Ingang van de wettelijke rente bedoeld in art. 6:119a en 119b BW / 46
21 Valutaschade / 47

HOOFDSTUK 4
De betalingstransactie, titel 7.7b BW / 49
22 De betalingstransactie: een tot betaling van geld leidende handeling / 49
22.1 Ontwikkeling van betaling anders dan met chartaal geld / 49
22.2 Implementatie van de Richtlijn betaaldiensten / 50
22.3 Raamovereenkomst in titel 7.7b BW / 50
22.4 Andere in titel 7.7b gehanteerde begrippen / 51

HOOFDSTUK 5
Girale betaling / 53
23 Ontwikkeling van girale betaling / 53
24 Girale betaling, een op zich zelf staande rechtsfiguur / 54

25 Girale betaling, ook naar een rekening in het buitenland / 54
26 De opdracht tot girale betaling / 55
26.1 De betaalopdracht als opdracht / 55
26.2 Uitvoering van de betaalopdracht, creditering van de rekening van de begunstigde / 56
27 Tijdstip van de betaling / 56
27.1 Girale betaling vindt plaats op het tijdstip van bijschrijving / 56
27.2 Tijdstip van bijschrijving en faillissement van de schuldenaar / 57
28 Tijdstip van betaling en derdenbeslag / 58
28.1 De regel van het arrest van 2015 is niet van overeenkomstige toepassing in geval van derdenbeslag / 58
28.2 Derdenbeslag onder de betaaldienstverlener van de betaler, na een betaalopdracht maar vóór uitvoering ervan (I) / 59
28.3 Derdenbeslag onder de betaaldienstverlener van de betaler na een betaalopdracht maar voordat deze is uitgevoerd; (II) bevoegdheid tot verrekening / 60
28.4 Derdenbeslag onder de betaaldienstverlener van de betaler na een betaalopdracht maar voordat deze is uitgevoerd; (III) het tenzij in art. 475h lid 1 Rv. / 62
28.5 Derdenbeslag onder de betaaldienstverlener van de begunstigde, na een betaalopdracht maar voor de uitvoering ervan / 63
29 Uitsluiting van girale betaling / 64
29.1 De bevoegdheid om girale betaling uit te sluiten is beperkt / 64
29.2 Overboeking naar een uitgesloten rekening / 65
30 Bevoegdheid tot stornering / 66
30.1 Stornering van debiteringen, inleidende opmerkingen / 66
30.2 Storneren van een niet-toegestane of foute betalingstransactie / 67
30.3 Stornering als louter boekhoudkundige handeling / 68
30.4 Storneren van een crediteringen / 69
30.5 Storneren is niet mogelijk in geval van een niet geautoriseerde betalingstransactie, wanneer de begunstigde wel een vordering had op de betaler / 70
30.6 Geen stornering na vaststelling van het saldo, tenzij overeengekomen / 71

HOOFDSTUK 6
Aspecten van betaling met betaalkaart / 73
31 Betaalkaart, geschiedenis en definitie / 73
32 Verplichtingen van de kaarthouder / 74
33 Verplichtingen van de uitgevende betaaldienstverlener / 74
34 Gevolgen van ongeoorloofd gebruik van een betaalkaart / 76
34.1 Verlies voor een bedrag van € 150 voor rekening van de betaler / 76
34.2 Fraude en opzet / 77
34.3 Frauduleus handelen / 77
34.4 Opzettelijke nalatigheid / 78
34.5 Betekenis van ‘grove nalatigheid’ / 78
34.6 Bewijslast ten aanzien van grove nalatigheid, verzwaarde stelplicht / 79
34.7 Causaal verband tussen verliezen van de betaler en diens fraude, dan wel opzettelijke of grove nalatigheid / 80

34.8 Bevoegdheid tot matiging in geval van grove nalatigheid / 81

HOOFDSTUK 7
Aspecten van automatische incasso / 83
35 Automatische incasso, door een begunstigde geïnitieerde betaalopdracht / 83
36 Volmacht tot en instemming met automatische incasso / 83
37 Blokkeren en terugboeken / 84
37.1 Blokkeren / 84
37.2 Terugboeken / 85
38 Het voorwaardelijk karakter van automatische incasso / 86

HOOFDSTUK 8
Bijzondere vormen van betaling door een derde / 89
39 Betaling door een derde in opdracht van de schuldenaar / 89
40 Afgekorte betaling / 90
41 Voorbehoud van goede afloop / 90
42 Abstractie, afhankelijkheid en de overeenkomst ‘eerst betalen dan praten’ / 91
42.1 Abstractie / 91
42.2 Overeengekomen abstractie / 92
42.3 Eerst betalen dan praten / 93

HOOFDSTUK 9
Betalen met een creditcard / 95
43 Betaling door de emittent, kredietverlening / 95
44 De verplichting tot terugbetaling / 96
45 Creditcardbetaling, verhouding met drie of meer betrokkenen / 97
45.1 Drie afzonderlijke rechtsverhoudingen / 97
45.2 Verhouding tussen emittent en kaarthouder / 98
45.3 Verhouding tussen kaarthouder en ondernemer / 98
45.4 Verhouding tussen emittent en ondernemer / 99

HOOFDSTUK 10
Betaling met een cheque / 101
46 Algemene kenmerken van de cheque / 101
46.1 Cheque, onvoorwaardelijke opdracht tot betaling / 101
46.2 De bank is tegenover de houder niet tot betaling verplicht / 102
46.3 Acceptatie is uitgesloten / 102
46.4 Alleen bankiers / 102
46.5 Cheques kunnen aan order of toonder luiden / 103
47 De verhouding tussen trekker en betrokken bank; fonds / 103
48 De verhouding tussen trekker en nemer / 104
48.1 Algemene aspecten van de verhouding tussen trekker en nemer / 104

48.2 De aard van de op de trekker rustende verbintenis verandert niet / 104
48.3 Cheque als schuldbekentenis / 105
48.4 Aanvaarden van een cheque houdt geen kwijting in / 105
48.5 De trekker staat in voor betaling / 105
48.6 De verhouding tussen betrokken bank en nemer/houder / 106
48.7 Een cheque is betaalbaar op zicht / 106
49 Het order- of toonderkarakter van cheques / 107
49.1 Cheques kunnen zowel aan order als aan toonder worden gesteld / 107
49.2 De voor overdracht vereiste levering / 107
49.3 Beschikkingsbevoegdheid / 108
50 Verweermiddelen kunnen niet aan een verkrijger of zijn rechtsopvolgers worden tegengeworpen / 108

HOOFDSTUK 11
Documentair krediet en abstracte bankgarantie / 111
51 Algemene aspecten van letters of credit / 111
52 Eigen betalingsverplichting van de bank / 112
53 Uniform Customs and Practice for Documentary Credits / 112
54. Bijzondere vormen van documentair krediet / 113
54.1 Geconfirmeerd krediet / 113
54.2 Negotiëringskrediet / 113
54.3 Transferrable credits / 114
54.4 Back to back credits / 115
55 ‘Onherroepelijkheid’ een bijzonder aspect van documentair krediet / 115
56 Het abstracte karakter van de betalingstoezegging / 115
56.1 Abstractie van de onderliggende rechtsverhouding / 115
56.2 Documentair krediet, eerst betalen dan praten / 116
57 Controle van de documenten door de bank / 116
57.1 Controle van de documenten, niet van de zaken waarop zij betrekking hebben / 116
57.2 Strikte lezing van de tekst van de kredietbrief / 117
57.3 Beoordeling binnen vijf banking days / 118
58 Mogelijkheid om betaling te vorkomen ingeval van fraude, willekeur of kennelijk misbruik / 118
58.1 Vordering in kort geding tot verbod van presentatie van de documenten / 118
58.2 Derdenbeslag ten verzoeke van de applicant onder de bank ten laste van de begunstigde / 119
59 Bij documentair krediet betrokken partijen en hun onderlinge verhoudingen. / 119
59.1 Beschrijving van de drie onderlinge verhoudingen / 119
59.2 Verhouding tussen applicant en de begunstigde (I) / 120
59.3 Verhouding tussen applicant en de begunstigde (II); stellen van documentair krediet is nog geen nakoming / 120
59.4 Verhouding tussen applicant en kredietopenende bank / 121
59.5 De verhouding tussen begunstigde en kredietopenende bank / 121
60 De abstracte bankgarantie enige algemene aspecten / 122
61 Belangrijke aspecten van de abstracte bankgarantie nader beschouwd / 123

61.1 De betrokken partijen / 123
61.2 Abstractie / 123
61.3 Conformiteit / 124
61.4 Fraude, bedrog, willekeur of kennelijk misbruik bij het inroepen van een bankgarantie / 124

Artikelenregister / 125
Rechtspraakregister / 131
Zakenregister / 135