Paulien de Winter is werkzaam als postdoconderzoeker en docent bij de vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen en doet onderzoek naar handhaving in de sociale zekerheid.
Meer over Paulien de WinterVan hard naar hart?
Handhavers over de menselijke maat in de Participatiewet
Paperback Nederlands 2024 1e druk 9789462129856Samenvatting
De handhaving van de inlichtingenplicht in de Participatiewet heeft de afgelopen vijftig jaar ingrijpende veranderingen ondergaan. Waar aanvankelijk weinig aandacht was voor onterecht gebruik van de bijstand, verschoof de focus later naar het pakken van fraudeurs (de ‘Fraudewet’). De nieuwste ontwikkeling benadrukt maatwerk en menselijke maat. Deze verschuiving weerspiegelt de groeiende behoefte aan empathie in het handhavingsbeleid, waarbij handhavers oog hebben voor de persoonlijke omstandigheden van uitkeringsgerechtigden.
Dit onderzoek verkent de mogelijkheden en moeilijkheden waarmee handhavers – toezichthouders, buitengewoon opsporingsambtenaren domein V en boeteambtenaren – worden geconfronteerd bij maatwerk en menselijke maat in het kader van de inlichtingenplicht van de Participatiewet. Het biedt inzicht in hoe handhavers de balans zoeken tussen de naleving van regels en het bieden van menselijk begrip in situaties die verder reiken dan alleen ‘regels zijn regels’.
Van hard naar hart? biedt waardevolle inzichten voor diverse doelgroepen. Gemeenten en handhavers van de Participatiewet kunnen vergelijken hoe collega's in andere gemeenten opereren, terwijl handhavers en toezichthouders uit een ander domein een kijk krijgen op de uitvoering van de Participatiewet. Beleidsmakers en wetgevers krijgen praktische inzichten die kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van effectiever beleid. Voor wetenschappers opent dit onderzoek een venster naar de complexe wereld van handhaving, waardoor een beter begrip van de uitvoeringspraktijk mogelijk wordt.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
1.1 Inlichtingenplicht en fraude 12
1.2 Handhavingsbeleid in context 14
1.3 Onderzoeksvragen 18
1.4 Onderzoeksmethoden 19
1.5 Leeswijzer 22
2 Handhavers onder de loep 25
2.1 De verschillende petten van handhavers 25
2.2 Leeftijd en geslacht 30
2.3 Opleiding en werkervaring 31
2.4 Gemeenten 32
2.5 Eigenschappen van handhavers 37
2.6 Handavers in beeld 41
3 De dagelijkse handhavingspraktijk 43
3.1 Handhavingsbeleid van de gemeente 43
3.2 Verwachtingen van handhavers over naleving 47
3.3 Onderzoek en opsporing 49
3.4 Waarschuwingen 59
3.5 Boetes 60
3.6 Visie op de uitkeringsgerechtigde 65
3.7 Handhavingsstijl 71
3.8 Handhavers in de dagelijkse uitvoeringspraktijk 77
4 Maatwerk en menselijke maat 81
4.1 Het belang van maatwerk en menselijke maat 83
4.2 Definities maatwerk en menselijke maat 88
4.3 Verschil tussen maatwerk en menselijke maat 93
4.4 Maatwerk en menselijke maat in de praktijk volgens handhavers 98
4.5 De kanttekening van maatwerk en menselijke maat volgens handhavers 104
4.6 Maatwerk en menselijke maat in de dagelijkse praktijk 106
5 Wetsvoorstel Handhaving sociale zekerheid 111
5.1 Op de hoogte van wetsvoorstel? 112
5.2 Het toelichtingsgesprek 113
5.3 Waarschuwing 117
5.4 Voorwaardelijke boete 121
5.5 Semi-gefixeerde boetebedragen 124
5.6 Passend handhaven 128
5.7 Evaluatie van de voorgestelde wijzigingen 132
5.8 Voorgestelde wetswijziging en de dagelijkse handhavingspraktijk 135
6 Van hard naar hart? 139
6.1 Een verscheidenheid aan handhavers 140
6.2 In de uitvoeringspraktijk is oog voor de uitkeringsgerechtigde 141
6.3 Onder handhavers is er angst voor een te soft beleid 142
6.4 Een responsieve overheid kost inspanningen van de handhavers 142
6.5 Gelijke en ongelijke gevallen 143
6.6 Handhaven met het hart en het hoofd 145
Literatuurlijst 147
Bijlage I 151
Bijlage II 161
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan