Bijzondere overeenkomsten begrepen

1 Bijzondere overeenkomsten: algemeen 15
1.1 Inleiding 15
1.1.1 Benoemd of bijzonder 15
1.1.2 Goed verloop rechtsverkeer 15
1.1.3 Bescherming zwakkere partij 16
1.1.4 Bijzonder gaat voor algemeen 17
1.2 Opbouw van het boek 17
1.2.1 Bijzondere overeenkomsten in de praktijk en het onderwijs 18
1.2.2 Inhoud hoofdstukken 18
1.3 Plaats in het BW 19
1.3.1 Opbouw BW 19
1.4 Geschiedenis en toekomst van het BW 20
1.4.1 Het nieuwe BW 21
1.4.2 Europese toekomst? 23
1.4.3 Internationale privaatrechtelijke regels 24
1.4.4 Juridische families 24
1.5 Bijzondere overeenkomsten in het BW 27
1.5.1 Artikelnummering 27
1.5.2 ‘Vreemde nummering’ 27
1.5.3 Verkeer en vervoer 28
1.5.4 Overeenkomsten in Boek 7A en 7 BW 28
1.5.5 Titels van Boek 7 BW 28
1.5.6 Categorieën 34
1.6 Aspecten van de wettelijke regelingen van bijzondere overeenkomsten 34
1.7 Gemengde overeenkomsten 36
1.7.1 Gemengde overeenkomst bij consumentenkoop 37
1.7.2 Andere combinaties 37
1.7.3 Gemengd of samengesteld? 37
1.7.4 Gemengde overeenkomsten: samenvattend 38
1.8 Overeenkomsten zonder wettelijke regeling 38
1.8.1 Geheimhoudingsovereenkomst 38
1.8.2 Franchise 39
1.8.3 Stage, vrijwilligerswerk en sponsoring 39
1.8.4 Feitelijke situatie is bepalend 39
1.9 Geschillen 40
1.10 Functies in de rechtspraktijk 41

2 Algemeen overeenkomstenrecht 43
2.1 Opbouw van het hoofdstuk 43
2.2 Aanvullend en dwingend recht 43
2.2.1 Aanvullend recht 43
2.2.2 Dwingend recht 44
2.2.3 Wanneer dwingend, wanneer aanvullend? 44
2.2.4 Semidwingend recht 45
2.2.5 Driekwartdwingend recht 45
2.3 Uitleg van overeenkomsten 46
2.3.1 Pacta sunt servanda 46
2.3.2 Uitleg van overeenkomsten 46
2.3.3 Haviltex-criterium 47
2.3.4 Internationaal 48
2.3.5 Overige uitlegregels: geen innerlijke tegenstrijdigheid 49
2.3.6 Overige uitlegregels: eerdere contracten 50
2.3.7 Overige uitlegregels: positie van partijen 50
2.3.8 Hulpmiddel bij uitleg: resultaats- of inspanningsverbintenis? 51
2.4 Algemene voorwaarden 51
2.4.1 Inleiding 51
2.4.2 Kernbeding en essentialia 52
2.4.3 Bescherming algemene voorwaarden 54
2.4.4 Zwarte en grijze lijst 55
2.4.5 Toetsing op initiatief belangenorganisatie 55
2.4.6 Voorbeelden zwarte lijst 56
2.4.7 Voorbeelden grijze lijst 57
2.4.8 Vernietiging in de praktijk 59
2.5 Uitzonderingen op pacta sunt servanda 59
2.5.1 Uitzonderingen: vernietiging 59
2.5.2 Uitzonderingen: overmacht 60
2.5.3 Uitzondering: artikel lid 2 BW 61
2.5.4 Uitzonderingen: onvoorziene omstandigheden 62
2.6 Remedies: algemeen 66
2.6.1 Inleiding 66
2.6.2 Opschorten 66
2.6.3 Mogelijkheden voor de schuldeiser 67
2.6.4 Remedies 67
2.6.5 Vrije keuze schuldeiser 67
2.6.6 Beperking door de wet 68
2.6.7 Hoogstpersoonlijke prestatie 68
2.6.8 Verschil met Angelsaksisch recht 69
2.7 Remedies: begrippenkader 69
2.7.1 Tekortkoming in de nakoming 69
2.7.2 Begrippenkader: wanprestatie 70
2.7.3 Begrippenkader: verzuim 71
2.7.4 Begrippenkader: blijvend onmogelijke nakoming 72
2.7.5 Begrippenkader: tijdelijk onmogelijke nakoming 72
2.8 Belangrijkste remedies op een rij 72
2.8.1 Remedies: nakoming 72
2.8.2 Remedies: ontbinding 73
2.8.3 Remedies: schadevergoeding 74
2.8.4 Remedies: dwaling 76
2.8.5 Opzegging 79

3 Koop en consumentenkoop 83
3.1 Inleiding 83
3.2 Definities en vormen van koop 85
3.2.1 Koop en ruil 85
3.2.2 Consumentenkoop 86
3.2.3 Handelskoop 89
3.2.4 Varianten van koop: koop op proef en koop op afbetaling 89
3.2.5 Varianten van koop: koop op afbetaling en huurkoop 89
3.3 Totstandkoming van de overeenkomst 90
3.3.1 Inleiding 90
3.3.2 Consumentenkoop van onroerende zaak 90
3.3.3 Elektronische overeenkomsten 91
3.4 Verplichtingen verkoper 92
3.4.1 Afleveren van de zaak 92
3.4.2 Conformiteit 95
3.4.3 Postcontractuele verbintenissen 99
3.5 Niet-nakoming door verkoper bij gewone koop 99
3.5.1 Inleiding 99
3.5.2 Waarschuwingsplicht 100
3.5.3 Waarschuwen én in gebreke stellen 100
3.5.4 Correcte nakoming vorderen 100
3.5.5 Kosteloos en binnen redelijke termijn 101
3.5.6 Gebruiksvergoeding 101
3.5.7 Ontbinding 102
3.5.8 Schadevergoeding 102
3.5.9 Aanvullende bepalingen schadevergoeding 103
3.5.10 Samenvattend 104
3.6 Speciale regels voor consumentenkoop 104
3.6.1 Aanvullende bescherming: op afstand en buiten verkoopruimte 105
3.6.2 Aanvullende bescherming: conformiteit 110
3.6.3 Remedies bij consumentenkoop 112
3.6.4 Garantie 115
3.6.5 Productaansprakelijkheid 116
3.7 Verplichtingen koper 118
3.7.1 Inleiding 118
3.7.2 Geen prijs overeengekomen 118
3.7.3 Verjaring vordering koopprijs 118
3.8 Gevolgen niet-nakoming koper 119
3.8.1 Schadevergoeding 119
3.8.2 Ontbinding 120
3.8.3 Ontbinding en recht van reclame 121

4 Arbeid en opdracht 125
4.1 Inleiding 125
4.2 Vaststellen arbeidsovereenkomst 129
4.3 Belangrijke bepalingen rondom (het einde van) de arbeidsovereenkomst 133
4.4 Schema: verschillen tussen de drie overeenkomsten 137
4.5 Opdracht: inleiding 139
4.6 Gekwalificeerde vormen van opdracht 140
4.7 Opdracht: algemene vorm 141
4.8 Afbakening ten opzichte van andere overeenkomsten 142
4.9 Verplichtingen opdrachtnemer 144
4.10 Verplichtingen opdrachtgever 149
4.10.1 Bijzonder gevaar 150
4.11 Einde van de overeenkomst van opdracht 151
4.11.1 Nakoming 151
4.11.2 Einde van de overeenkomst: ontbinding 151
4.11.3 Einde van de overeenkomst: opzegging door opdrachtnemer 151
4.11.4 Einde van de overeenkomst: opzegging door opdrachtgever 152
4.11.5 Opzegging: samenvattend 154
4.11.6 Einde van de overeenkomst: overlijden 154
4.12 Lastgeving 154
4.12.1 Inleiding 154
4.12.2 Vertegenwoordiging 156
4.12.3 Relatie lastgeving-volmacht 159
4.12.4 Wettelijke regeling in het BW 160
4.12.5 Belangenverstrengeling 161
4.12.6 Privatieve lastgeving 164
4.13 Bemiddeling 165
4.13.1 Definitie en voorbeelden 165
4.13.2 Recht op loon 165
4.13.3 Belangenverstrengeling 166
4.13.4 Praktijkvoorbeeld: Airbnb en dienen van twee heren 166
4.14 Agentuur 167
4.14.1 Definitie en voorbeelden 168
4.14.2 Handelsagent versus distributeur 168
4.14.3 Europese oorsprong 169
4.14.4 Delcrederebeding 169
4.14.5 Verplichting principaal 171
4.14.6 Recht op provisie 171
4.14.7 Beëindiging van de overeenkomst 171
4.14.8 Ontbinding 172
4.14.9 Concurrentiebeding 172

5 Aanneming van werk 175
5.1 Inleiding 175
5.1.1 Aanneming in de bouwsector 176
5.1.2 UAV en UAV-GC 176
5.1.3 Raad van Arbitrage 176
5.1.4 Behandelde stof 177
5.2 Hoofdverplichtingen overeenkomst 177
5.2.1 Opleveren van een werk 177
5.2.2 Betalen prijs 179
5.2.3 Gevolgen oplevering 182
5.3 Niet-nakoming door aannemer 184
5.3.1 Tijdens en na oplevering 184
5.3.2 Ontbinding 184
5.3.3 Verruiming ontbindingsmogelijkheid 185
5.3.4 Aansprakelijkheid voor schade 186
5.3.5 Hulppersonen 186
5.3.6 Gebruikte zaken 186
5.3.7 Verborgen gebreken 187
5.4 Einde van de aannemingsovereenkomst 187
5.4.1 Nakoming 187
5.4.2 Overlijden of arbeidsongeschiktheid 188
5.4.3 Ontbinding 188
5.4.4 Opzeggen 189

6 Vaststellingsovereenkomst 191
6.1 Inleiding 191
6.2 Bewijsovereenkomst 191
6.2.1 Wettelijke regeling bewijsovereenkomst 192
6.3 Vaststellingsovereenkomst 193
6.3.1 Definitie en functie 193
6.3.2 Wijze van totstandkoming 196
6.3.3 Nadere rechtshandelingen 198
6.3.4 Gevolgen 200
6.3.5 Karakter van de vaststellingsovereenkomst 202
6.3.6 Nietigheid en vernietiging 203
6.3.7 Ontbinding vaststellingsovereenkomst 205
6.3.8 Collectieve schadeafwikkeling 207

7 Verzekeringsovereenkomst 209
7.1 Inleiding 209
7.1.1 Risico 209
7.1.2 Te hoog risico 210
7.1.3 Maatschappelijk belang 210
7.1.4 Publiekrechtelijke verzekeringen 210
7.1.5 Verzekering van rechtswege of verplichting tot afsluiten 211
7.1.6 Tussenpersonen 212
7.2 Definities en vormen 213
7.2.1 Schadeverzekering 214
7.2.2 Sommenverzekering 214
7.2.3 Persoonsverzekeringen 214
7.2.4 Indemniteitsbeginsel 215
7.2.5 Nieuwwaarde 215
7.2.6 Verzekeraar, verzekeringnemer, verzekerde en begunstigde 215
7.3 Totstandkoming verzekeringsovereenkomst 216
7.3.1 Vormvrij 216
7.3.2 Voorlopige dekking 216
7.3.3 Aanbod en aanvaarding 217
7.3.4 Mededelingsplicht 218
7.3.5 Verzekeringsovereenkomst op afstand 219
7.4 Inhoud van de verzekeringsovereenkomst 219
7.4.1 Polis en polisvoorwaarden 219
7.4.2 Kernbedingen en algemene voorwaarden 219
7.4.3 Kern van de prestatie 219
7.4.4 Polisvoorwaarden 220
7.4.5 Verzekerde som 220
7.4.6 Onderverzekering en oververzekering 220
7.4.7 Wettelijke uitsluitingen 221
7.5 Mededelingsplicht en verzwijging 221
7.5.1 Risicoanalyse 222
7.5.2 CIS 222
7.5.3 Mededelingsplicht 222
7.5.4 Gevolgen van verzwijging 224
7.5.5 Vernietiging uitgesloten 224
7.6 Uitkeringen 225
7.6.1 Verwezenlijken risico 225
7.6.2 Meldings- en medewerkingsplicht 225
7.6.3 Plicht om schade te beperken 225
7.6.4 Subrogatie 226
7.6.5 Samenloop van verzekering 226
7.7 Einde van de verzekeringsovereenkomst 227
7.7.1 Opzegging 227
7.7.2 Ontbinding 227
7.7.3 Automatische beëindiging 227

Trefwoordenregister 231