Praktijkboek Rechtsbescherming in het aanbestedingsrecht bij de ­civiele rechter

Voorwoord v
Lijst van gebruikte afkortingen xi
Verkort aangehaalde Europese regelgeving xiii

1 Ten geleide 1

2 Europees kader
2.1 Inleiding 3
2.2 Effectieve rechtsbescherming 3
2.3 Procedurele autonomie 3
2.3.1 Gelijkwaardigheid 4
2.3.2 Doeltreffendheid 4
2.4 Algemene Rechtsbeschermingsrichtlijn 5
2.4.1 Inleiding 5
2.4.2 Werkingssfeer 5
2.4.3 Enkele karakteristieken 6
2.4.4 Doorwerking in nationale rechtsorde 7
2.5 Rechtsbeschermingsrichtlijn Nutssectoren 8
2.6 Richtlijn Defensie en Veiligheid 8
2.7 Opdrachten met een ‘duidelijk grensoverschrijdend belang’ 9
2.8 Afsluiting 9

3 Nationaal kader
3.1 Inleiding 11
3.2 Implementatie Rechtsbeschermingsrichtlijnen 11
3.3 Rechtsverhouding tussen bij aanbesteding betrokken partijen 12
3.3.1 Rechtskarakter gunningsbeslissing en andere beslissingen 12
3.3.2 Redelijkheid en billijkheid 12
3.3.3 Aanbestedingsovereenkomst 13
3.3.4 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 13
3.4 Klachtprocedure bij CvAE 14
3.5 Afsluiting 14

4 Informatie- en motiveringsplichten
4.1 Inleiding 15
4.2 Mededeling van uitsluiting of afwijzing 15
4.2.1 Inleiding 15
4.2.2 Werkingssfeer 15
4.2.3 Omvang informatie- en motiveringsplicht 16
4.2.4 Grenzen aan motiveringsplicht 17
4.2.5 Aanvulling motivering 17
4.2.6 Motivering betreffende ontoereikendheid zelfreinigende maatregelen 17
4.3 Mededeling van de gunningsbeslissing 18
4.3.1 Inleiding 18
4.3.2 Werkingssfeer 18
4.3.3 Omvang motiveringsplicht 19
4.3.4 Grenzen aan motiveringsplicht 21
4.3.5 Aanvulling motivering 22
4.3.6 Gevolgen schending motiveringsplicht 22
4.4 Mededeling van de beslissing tot intrekking van aanbesteding 23
4.5 Opdrachten op gebied van defensie- en veiligheid 24
4.6 Sociale en andere specifieke diensten en opdrachten met een ‘duidelijk grensoverschrijdend belang’ 24
4.7 Meervoudig onderhandse procedures en nationale aanbestedingen 24
4.8 Afsluiting 25

5 Bevoegde rechter
5.1 Inleiding 27
5.2 Civiele rechter 27
5.3 Voorzieningenrechter 27
5.4 Arbitrage 27
5.5 Afsluiting 28

6 Voorlopige voorziening in kort geding
6.1 Inleiding 29
6.2 Vereisten voor toewijzing van voorlopige voorziening 29
6.2.1 Spoedeisend belang 29
6.2.2 Procesbelang 29
6.2.3 Belangenafweging 31
6.2.4 Geschiktheid voor kort geding 31
6.3 Procesvoering 32
6.4 Voorlopige voorzieningen 33
6.4.1 Inleiding 33
6.4.2 Bevel tot aanbesteding 34
6.4.3 Bevel tot toelating tot inschrijvingsfase of tot onderhandelingen 35
6.4.4 Bevel tot gunning/verbod tot gunning aan ander dan eiser 35
6.4.5 Bevel tot herbeoordeling 35
6.4.6 Bevel tot verstrekking van motivering 35
6.4.7 Verbod tot gunning aan derde 35
6.4.8 Bevel tot opschorten sluiten van overeenkomst 36
6.4.9 Bevel tot staking van aanbestedingsprocedure 36
6.4.10 Verbod tot geven van verdere uitvoering aan overeenkomst/bevel tot beëindiging opdracht 36
6.4.11 Verbod tot heraanbesteding 37
6.5 Omvang rechterlijke toetsing (volle en terughoudende toetsing) 37
6.6 Rechtsverwerking (Grossmann-verweer) 39
6.7 Partijperikelen 41
6.7.1 Interventie 43
6.7.2 Voeging 43
6.7.3 Tussenkomst 44
6.7.4 Procesvoering 45
6.8 Rechtsmiddelen 46
6.8.1 Hoger beroep 46
6.8.2 Derdenverzet 48
6.9 Voorlopige voorziening in bodemprocedure? 48
6.10 Afsluiting 49

7 Schadevergoeding
7.1 Inleiding 51
7.2 Grondslag van schadevergoedingsvordering (Europees of nationaal) 51
7.3 Vestiging van aansprakelijkheid 52
7.3.1 Onrechtmatige daad 52
7.3.2 Wanprestatie 55
7.3.3 Redelijkheid en billijkheid 56
7.4 Schadebegroting en vaststelling vergoedingsplicht 57
7.4.1 Schadebegroting 57
7.4.2 Causaal verband 58
7.4.3 Vergoedingsplicht 58
7.4.4 Vorm van schadevergoeding 59
7.5 Procesvoering 60
7.6 Rechtsvorderingen 60
7.6.1 Schadevergoeding 60
7.6.2 Rechterlijk bevel of verbod 60
7.6.3 Verklaring voor recht 61
7.7 Omvang rechterlijke toetsing 61
7.8 Rechtsverwerking (Grossmann-verweer) 61
7.9 Uitsluiting van aansprakelijkheid (exoneratiebedingen) 61
7.10 Partijperikelen 62
7.11 Afsluiting 62

8 Vernietiging overeenkomst
8.1 Inleiding 63
8.2 Gronden voor vernietiging 63
8.2.1 Gunning zonder voorafgaande bekendmaking 63
8.2.2 Gunning zonder inachtneming van opschortende termijn 65
8.2.3 Schending regels bij gunning van opdrachten op basis van raamovereenkomst of dynamisch aankoopsysteem 65
8.3 Gevolgen van vernietiging 66
8.4 Afzien van vernietiging op grond van dwingende redenen van
algemeen belang 67
8.5 Alternatieve sancties 67
8.6 Uitzonderingen op vernietiging en alternatieve sancties 68
8.6.1 Vrijwillige transparantie vooraf 68
8.6.2 Gunning van opdrachten op basis van raamovereenkomst of dynamisch aankoopsysteem 69
8.7 Opdrachten op het gebied van defensie- en veiligheid 70
8.8 Procesvoering 70
8.9 Rechtsvordering 70
8.10 Omvang rechterlijke toetsing 70
8.11 Rechtsverwerking (Grossmann-verweer) 71
8.12 Partijperikelen 71
8.13 Afsluiting 71

9 Termijnen
9.1 Inleiding 73
9.2 Opschortende termijn 73
9.2.1 Inleiding 73
9.2.2 Werkingssfeer 73
9.2.3 Lengte 74
9.2.4 Geadresseerden van de mededeling van de gunningsbeslissing 75
9.2.5 Inhoud mededeling van de gunningsbeslissing 75
9.2.6 Wijze van verzending van de mededeling van de gunningsbeslissing 75
9.2.7 Gevolgen van verstrijken opschortende termijn 76
9.2.8 Uitzonderingen op opschortende termijn 76
9.2.9 Opschortende termijn bij ‘vrijwillige transparantie vooraf’ 77
9.3 Vervaltermijnen 77
9.3.1 Inleiding 77
9.3.2 Wettelijke vervaltermijnen (vernietiging van overeenkomst) 78
9.3.3 Contractuele vervaltermijnen 80
9.3.4 Gevolgen van verstrijken vervaltermijn 81
9.4 Verjaringstermijnen 82
9.4.1 Rechtsvordering uit onverschuldigde betaling 82
9.4.2 Rechtsvordering tot schadevergoeding 82
9.4.3 Gevolgen van verstrijken verjaringstermijn 82
9.5 Opdrachten op het gebied van defensie en veiligheid 82
9.6 Sociale en andere specifieke diensten 83
9.7 Opdrachten met een duidelijk grensoverschrijdend belang 84
9.8 Meervoudig onderhandse procedures en nationale aanbestedingen 84
9.9 Afsluiting 85

10 De klachtprocedure bij de CvAE
10.1 Inleiding 87
10.2 Taken en doelen CvAE 87
10.3 Werkwijze 87
10.4 Status adviezen CvAE 88
10.5 Afsluiting 89

Over de auteur 91
Lijst van aangehaalde jurisprudentie 93
Trefwoordenregister 99