Illegaal grondgebruik en ruimte

Voorwoord V

Dankwoord VII

1 Inleiding illegaal grondgebruik 1
1.1 Grond is een kostbaar bezit 1
1.2 Het begint vaak bescheiden 3
1.3 Het is overal aanwezig 4
1.4 Illegaal grondgebruik is ingewikkeld 4
1.5 Grondgebruik en -bezit is emotie 5
1.6 Begripsomschrijving 6
1.7 Invalshoek 6

2 De positie van de overheid 9
2.1 Inleiding 9
2.2 Overheidsoptreden tegen illegaal grondgebruik 17

3 Eigendom, bezit en houderschap 19
3.1 Eigendom is een zakelijk recht 19
3.1.1 Inleiding 19
3.1.2 Exclusief gebruik 23
3.1.3 Vestigen van rechten van anderen 24
3.1.4 Overdracht 25
3.1.5 Eigendom en bezit 26
3.1.6 Revindicatie 28
3.1.7 Notaris 30
3.2 Bezit en houderschap, inleiding 31
3.1.1 Algemeen 31
3.1.2 Houderschap 32
3.1.3 Inleiding bezit 34
3.1.4 Functies van bezit 38
3.1.5 Geen bezit én geen houderschap: onrechtmatige toestand 39
3.1.6 Strenge eisen aan bezit 41

4 Verjaring 45
4.1 Verjaring algemeen 45
4.2 Verkrijgende verjaring 46
4.3 Bevrijdende verjaring 47
4.4 Eisen bij verjaring 50
4.5 Rechtszekerheid 52
4.6 Kenmerken van verjaring 54
4.6.1 Verjaring is eigendomsverkrijging 54
4.6.2 Erfdienstbaarheden 55
4.6.3 Verjaring treft geen kabels en leidingen 58
4.6.4 Verjaring is emotie 58
4.6.5 Verjaring is óók tijdsverloop 59
4.6.6 Verjaring is 'all inclusive' 60
4.7 Verjaring is er ook voor de overheid 60
4.8 Verjaring stuiten 62
4.8.1 Inleiding 62
4.8.2 Manieren om verjaring te stuiten 64

5 Goede en kwade trouw 75
5.1 Inleiding 75
5.2 Goede trouw is normaal 76
5.3 Onnozelheid 76
5.4 Goede en kwade trouw en verjaring 78
5.5 Goede trouw en onderzoeksplicht 79
5.6 Goede trouw en bewijslast 82
5.7 Kwade trouw kan niet omslaan in goede trouw 83
5.8 Bezit, goede trouw, tijdsverloop en verjaring 83

6 Interversie en bezitsverlies 91
6.1 Van houder naar bezitter: interversie 91
6.2 Interversie is voor houders die bezitters willen worden 91
6.3 Artikel 3:111 BW 92
6.4 Bezitsverlies 97
6.4.1 Algemeen 97
6.4.2 Bezitsverlies van een onroerende zaak 99
6.4.3 In bezit nemen van een onroerende zaak of beperkt recht 101
6.5 Overgangsrecht 105

7 Privaatrechtelijk handhaving 111
7.1 Inleiding: beleid is noodzakelijk 111
7.2 Optreden tegen gebruik en bezitsverlies 113
7.3 Grond zelf gebruiken of "terugpakken" 115
7.4 Revindicatie: ontruiming 121
7.1.1 Revindicatie: inleiding 121
7.1.2 Revindicatie: eerst praten 122
7.1.3 Ontruimen 125
7.1.4 Ontruimingsvoorbeelden 126
7.1.5 Revindicatie: aandachtspunten 128
7.5 Gedogen 129
7.6 Legalisatie 131
7.6.1 Inleiding 131
7.6.2 Legalisatie voorkomt bezitsverlies 132
7.6.3 Legalisatie is een middel 134
7.6.4 Erkenning door eigenaar 135
7.7 Bewijs en bewijslast 140
7.8 Feiten verzamelen 141
7.8.1 Geen bezit betekent geen verjaring 141
7.8.2 Feiten waarderen 148
7.9 Één gebruiksgeheel 149
7.9.1 Inleiding 149
7.9.2 Renkumse jurisprudentie 150
7.9.3 Één gebruiksgeheel is bezitsverlies 152
7.9.4 Ondoordringbare haag of hekwerk 155
7.10 Bekommernis eigenaar 157
7.11 Gebruik of onderhoud 160
7.12 Optellen en aftrekken 164
7.13 Bewijsmiddelen 167
7.13.1 Algemeen bewijsmiddelen 167
7.13.2 Inleiding bewijs 168
7.13.3 Getuigen 172
7.13.4 Iedereen over één kam scheren 175
7.14 Eigenrichting 177

8 Relatie met ruimtelijke ordening 185
8.1 Ruimtelijk beleid 185
8.2 Grondbeleid maakt mogelijk 186
8.3 Grond is vermogen 188
8.4 Let op uw saeck: exploitatie 196
8.5 Let op uw saeck: aansprakelijkheid 198
8.6 Let op uw saeck: handhaving bezit 199
8.7 Let op uw saeck: beheer en onderhoud 200
8.8 Ruimtebeslag in de ondergrond 201

9 Bestuursrechtelijke handhaving 203
9.1 Handhaven moet 203
9.2 Kwaliteitseisen voor bestuursrechtelijk handhaven 207
9.3 Toezicht en sanctionering 211
9.3.1 Inleiding 211
9.3.2 Nalevingsstrategieën 212
9.3.3 Toezichtsstrategieën 215
9.3.4 Sanctiestrategieën 216
9.4 Bestuursrechtelijke handhaving in de praktijk 217
9.4.1 Inleiding 217
9.4.2 Voorbeeld: Beemster 218
9.4.3 Voorbeeld: Alkmaar 218
9.4.4 Voorbeeld: Geleiderail Reusel-De Mierden 221
9.5 Bestuursdwang werkt 223
9.6 Bewijs 224
9.7 Aandachtspunten toepassing bestuursdwang 227
9.7.1 Inleiding 227
9.7.2 Bestuursrechtelijke titel 228
9.7.3 Begunstigingstermijn 228
9.7.4 Wie aanschrijven? 229
9.7.5 Gelijkheidsbeginsel 230
9.7.6 Is strijdig gebruik ook bezit? 232
9.7.7 Aangenaam neveneffect 232
9.7.8 Niet wegbestemmen 233
9.7.9 Gemeente handhaaft zichzelf 234
9.8 Niet bouwen bij de buren 235

10 Aanpak van illegaal grondgebruik 241
10.1 Inleiding: het is niet eenvoudig 241
10.2 Stap 1: beheren en exploiteren 241
10.3 Stap 2: administratie op orde en probleeminventarisatie 243
10.4 Stap 3: Kennis op orde 243
10.5 Stap 4: Beleid maken en uitvoeren 244
10.6 Stap 5: leren en evalueren 251