We kennen e-boeken, audioboeken en natuurlijk de vertrouwde papieren uitgaven, ook wel folioboeken genoemd. En nu is er iets nieuws aan het ontstaan: het AI- of chatboek. Met de AI-boom die in 2023 begon zijn de ChatGPT’s van deze wereld gemeengoed geworden, en velen – ook uw scribent – zijn op zoek naar toepassingen die meerwaarde bieden. Het AI-boek is er daar één van, en wel hierom: AI kan de boekbeleving vergroten en een boek een aanzienlijke meerwaarde geven. Dat zit zo.
Perspectieven
AI-boeken – zowel die van Maven als van mijn uitgeverij – zijn getraind met de inhoud van een specifiek boek. En dat niet alleen, de achterliggende chatbot heeft ook kennis van algemene zaken. En dat biedt perspectieven, omdat de combinatie van algemene en specifieke kennis tot nieuwe inzichten kan leiden. Een voorbeeld: stel, je hebt op deze site mijn boek Geavanceerd ChatGPT, 2e editie aangeschaft, een boek dat we voorzien hebben van een chatbot. Dan kun je – na registratie – gebruikmaken van deze chatbot. Vragen over de inhoud van het boek stellen is waarschijnlijk niet zo zinvol, want dat boek heb je al in huis. Maar er zijn vanzelfsprekend veel zaken die niet letterlijk in het boek worden besproken, waar het chatboek toch antwoord op kan geven. Enkele voorbeelden:
- Ik ben bestuurder van een voetbalclub. Is dit boek zinvol voor mij, en zo ja waarom?
- Hoe kan ik een aangepaste GPT tot mijn eigen voordeel inzetten?
- Ik heb moeite het nut van aangepaste instructies te begrijpen. De werking ervan is goed beschreven in het boek, maar ik heb aanvullende, concrete voorbeelden nodig.
Je begrijpt: antwoorden op deze vragen zijn in het boek nergens, of in ieder geval niet letterlijk, beschreven. Maar de chatbot lust wel pap van dit soort vragen, en zal zinvolle antwoorden genereren die én aansluiten op de inhoud van het boek, én die aansluiten op je vraag. Met andere woorden: via de chatbot ben je in staat om véél en véél meer uit je boek te halen. Meer dan de auteur – ook deze – erin heeft gestopt.
Een ander voorbeeld. Stel, je hebt moeite met het begrijpen van de inhoud van een specifieke paragraaf, bijvoorbeeld omdat die te technisch is. Of omdat de auteur uitging van voorkennis waar je niet over beschikt. Ook dan is het AI-boek je beste vriend:
- Ik heb de paragraaf over het genereren van SQL-code gelezen. Ik snap het niet helemaal. Kun je het voor me uitleggen in lekentaal?
- Wat is een SQL-database?
Het fraaie van deze voorbeelden is dat in het boek in het geheel niet wordt uitgelegd wat een SQL-database is (want ‘buiten bestek’). Maar op de laatste vraag krijg je niet alleen een helder antwoord, je krijgt ook nog eens een antwoord dat perfect op de informatie in het boek aansluit!
Slechts het begin
En het aardige is: we staan nog maar aan het begin van deze ontwikkelingen. Chatbots zullen steeds beter worden – sommige iets meer dan andere (hoi Google!) – en dat betekent dat dit soort technologieën een gigantisch positieve invloed op de meerwaarde van een boek kunnen uitoefenen. Want in no-time zullen dit soort chatbots ook afbeeldingen kunnen genereren. En nu al kunnen de ChatGPT’s van deze wereld teksten foutloos oplezen en uitspreken, en dat komt de toegankelijkheid van boeken ten goede. Zelf hebben we onze chatboeken zo geprogrammeerd dat ze niet met de integrale tekst van een hoofdstuk kunnen antwoorden, maar niets weerhoudt een uitgever ervan om dat wel te doen. En dat zal consequenties hebben voor het audioboek. Alhoewel… Een boek van Jos Burgers wil je niet door een nep-Scarlett Johansson laten voorlezen natuurlijk. De audioboeken van Jos kunnen maar door één persoon worden ingesproken, en dat is Jos zelf; zijn heerlijke accent wil je niet missen!
Samenvattend: het is fantastisch om te zien dat er in Nederland maar liefst twee initiatieven zijn om AI-boeken breed in de markt te zetten. Ze bieden meerwaarde, geven antwoorden op vragen die niet letterlijk in een boek zijn beschreven én zullen op korte termijn nog veel meer kunstjes kennen die je van een gewone folio-uitgave niet mag verwachten. Exciting times, en het is prachtig om vooraan te staan!
Over Bob van Duuren
Bob van Duuren is oprichter en directeur van Van Duuren Media, uitgeverij van boeken over ict, fotografie, management en (populaire) psychologie. Hij schrijft al ruim 35 jaar boeken over een groot aantal computeronderwerpen, waarbij zijn affiniteit bij internet, programmeren, grafische toepassingen en AI ligt. Hij geeft sinds 2002 leiding aan Van Duuren Media.
