Ik verwachtte weinig tot niets van het schrijven van een boek met ChatGPT, want mijn eerste ervaringen met ChatGPT (februari 2023) waren niet om over naar huis te schrijven. Maar als auteur – en uitgever – die graag vooruit kijkt, leek het me in ieder geval een interessant experiment. Niet uitgeven kon tenslotte altijd nog.
Midjourney
We zijn nu vier maanden verder en inmiddels is het boek Hallo, ik ben ChatGPT verschenen. Niet alleen ben ik helemaal om, maar het boek was een feest om te (laten) schrijven. Veel geleerd, noodgedwongen – maar met veel plezier – de ontwikkelingen van de afgelopen maanden op de voet gevolgd en terugkijkend kan ik stellen dat het een van de meest bevredigende schrijfprojecten in een lange tijd is geweest. Het gemak waarmee ChatGPT een inhoudsopgave voorstelde (op hoofdstuk- en paragraafniveau), de bijbehorende teksten schreef en op die manier een boek met precies voldoende diepgang heeft gemaakt, is verbazingwekkend. Natuurlijk: ik had ook een rol. Ik heb ChatGPT de instructies (prompts) gevoed waarmee hij (zij, het… ik weet het) aan de slag kon, daar waar nodig om verduidelijking gevraagd, aanvullende ideeën gesuggereerd enzovoort. En ik heb het boek gelardeerd met voorbeelden die mijzelf aanspraken – van taalvaardigheid tot reisadviezen en van fictieve verhalen tot culinaire hoogtepunten. En passant is het boek door Midjourney (de ‘ChatGPT voor beeld’) gelardeerd met toepasselijke afbeeldingen.
Versies
Waren de ervaringen alleen maar positief? Nee, vanzelfsprekend niet. Toen we aan dit project begonnen was versie 3.5 van ChatGPT beschikbaar, en 70-80 procent van de inhoud is dan ook door deze versie gegenereerd. Toen halverwege het project versie 4 beschikbaar kwam, was versie 3.5 daarvan niet op de hoogte; die versie is namelijk getraind met teksten tot en met september 2021. De eenvoudige instructie ‘Beschrijf de verschillen tussen versie 3.5 en 4’ leverde dan ook het antwoord op dat die versie niet bestond. De stelligheid van zo’n fout antwoord geeft te denken, ook al is het vanuit 3.5-perspectief gezien een correct antwoord. Gelukkig wist versie 4 wel een correct antwoord te genereren, en met de uitbreiding van ChatGPT met directe internettoegang werd het actueel maken van het boek aanzienlijk vereenvoudigd.
Hallucineren
Ook veel bronvermeldingen die versie 3.5 genereerde bleken niet te bestaan; dit verzinnen van feiten wordt hallucineren genoemd. Het is dus wel degelijk zaak om gegenereerde teksten altijd te controleren. Maar als redacteur en uitgever doe ik dat ook met teksten van auteurs van vlees en bloed. Gelukkig hallucineert versie 4 veel minder en als je de optie met internettoegang gebruikt, krijg je keurig webreferenties als voetnoten.
Mooi was het om versie 4 de tot dan toe door versie 3.5 gegenereerde tekst te laten analyseren, becommentariëren, verbeteren en aanvullen; op die manier is het uiteindelijke manuscript zo goed als volledig door versie 4 afgewerkt. Dat ChatGPT het halverwege het project over ‘ons boek’ ging hebben was ook een detail dat niet onvermeld mag blijven.
Concluderend mag ik stellen dat mijn mening om ChatGPT bij het schrijven/redigeren/uitgeven van boeken in te zetten 180 graden is gedraaid: ik kan en wil niet meer zonder. Maar ook onze marketingafdeling is erg enthousiast over de mogelijkheden. Natuurlijk: er zijn uitdagingen, zorgen en valkuilen, en ook die worden in het boek aangehaald en besproken. Zoals de Britten zo mooi zegen: the proof of the pudding is in the eating. Lees het boek en vorm zelf je mening: vloek of zegen?
Over Bob van Duuren
Bob van Duuren is oprichter en directeur van Van Duuren Media, uitgeverij van boeken over ict, fotografie, management en (populaire) psychologie. Hij schrijft al ruim 35 jaar boeken over een groot aantal computeronderwerpen, waarbij zijn affiniteit bij internet, programmeren, grafische toepassingen en AI ligt. Hij geeft sinds 2002 leiding aan Van Duuren Media.
