Het boek is opgebouwd in drie delen, waarin het eerste zich richt op de cijfers over onbegrepen gedrag, het huidige systeem en de betrokken partijen. In het tweede deel spreekt Bauke Koekkoek over de vijf deugden die bij leiders, professionals en burgers belangrijk zijn in de omgang met onbegrepen gedrag. In het derde deel spreekt hij over nieuwe verhoudingen waarin een beweeglijke samenleving en een nieuw sociaal contract worden omschreven. Het gebruik van casussen in het boek maakt dat het beeldend wordt en dat je als lezer en/of leek in de psychiatrie kan volgen hoe het systeem in elkaar steekt.
In de analyse wordt beschreven dat door oplossingen te zoeken binnen één sector, terwijl samenwerking tussen de sectoren betrokken bij onbegrepen gedrag niet of nauwelijks wordt gefaciliteerd, we het onszelf knap lastig maken. Dit is bijvoorbeeld te zien aan het gebruik van de E33 meldingen voor verward gedrag bij de politie. De politie gaat hier per regio al anders mee om, en aangezien de zorgprofessionals de term ‘verward gedrag' überhaupt niet tot nauwelijks gebruiken zijn de cijfers niet goed met elkaar te vergelijken. Ook de schreeuw om meer geld voor de zorg is iets wat vaak in de media terugkomt. De analyse in dit boek op basis van cijfers over de afgelopen jaren laat zien dat bij meer geld het aantal wachtenden voor psychische zorg niet daalt, en bij meer mensen in de psychische zorg het aantal dwangmaatregelen juist sterk toeneemt. Uitgaven aan psychische zorg leiden dus niet een op een tot minder maatschappelijke problemen.
Ook wordt de inrichting van het huidige systeem beschreven. In ons land is de zorg zo ingericht dat ‘hoe specialistischer hoe beter' de tendens is, terwijl ervaringsdeskundigen, mensen die zelf hebben meegemaakt wat onbegrepen gedrag kan inhouden, juist hameren op de leefwereld van de persoon zelf, het echte leven, waarin de ervaringsdeskundige aangeeft dat iemand bepaalde problemen zelf moet oplossen in eigen omgeving en het niet heeft over het zorgsysteem of ‘superspecialisaties'. Een omschrijving die mij aan het denken heeft gezet in het boek was dat het doorsturen van patiënten naar meer gespecialiseerde zorg (escaleren van zorg) met slechte effecten niet leidt tot bestraffing, terwijl het niet escaleren van zorg met een slechte afloop (bijvoorbeeld suïcide) wel een risico met zich meebrengt: de nabestaande blijft alleen achter en de professional heeft een suïcide ‘op haar geweten'. Een systeem wat mensen ‘duwt' richting escalatie, ook om te voorkomen dat áls het mis gaat, je als professional geen schuldgevoel hoeft mee te dragen.
Aan het einde van het boek wordt geconcludeerd dat menselijke onmacht en professionele escalatie onder het oppervlak sluimeren in situaties omtrent onbegrepen gedrag en dat tegenkracht hierin kan komen van ervaringsdeskundigen, maar ook van wijze mensen onder burgers, professionals en zoals hij ze beschrijft: stuurlui die leiderschap, vakmanschap en burgerschap in zich verenigen en dagelijks inzetten. Ondanks de oplossingsrichtingen die worden beschreven in dit boek is er nog een lange weg te gaan en ontbreken de concrete eerste stappen waar op dit moment naar mijn idee zo naar gesmacht wordt. Daarnaast neemt de (media-) aandacht omtrent het thema af op dit moment, omdat er simpelweg andere thema's zijn die prioriteit hebben. Hoe het verder zal gaan met De kwestie verwarde personen blijft nog abstract, maar boeken zoals deze geven een heel helder beeld van de huidige situatie en geven hier nieuwe inzichten over. Vanuit mijn achtergrond als organisatieadviseur heb ik meegewerkt aan een project wat diende bij te dragen aan de sluitende aanpak voor verward gedrag in een gemeente in 2018. Hierin merkte ik al dat het systeem complex in elkaar zat, maar Bauke Koekkoek brengt het huidige systeem helder in kaart en legt de vinger op pijnpunten die niet altijd makkelijk te identificeren zijn. Ik kan het boek dan ook ten zeerste aanraden aan mensen die werkzaam zijn in deze sectoren en behoefte hebben aan een breder beeld dan alleen binnen de eigen sector.
Conclusie: De kwestie verwarde personen geeft mooi weer hoe onbegrepen gedrag in de samenleving wordt benaderd, hoe het systeem hierop is ingericht en geeft analyses van de beschikbare data over dit thema. Aan de hand van casussen wordt helder uitgelegd waar de knelpunten zitten en wat aanknopingspunten zijn voor een nieuwe aanpak.